Oorlog Oekraïne en Europese veiligheid: wat doen ambassades?
Ministeries
Er gebeurt veel in de wereld. Europa gaat meer geld uitgeven aan defensie. Onderhandelingen over een staakt-het-vuren in Oekraïne. En in het Verenigd Koninkrijk kwam een ‘coalitie van bereidwilligen’ samen, om te werken aan een blijvende vrede.
Zeker nu is het belangrijk voor Nederland om te weten wat er in andere landen speelt. Paul Huijts, ambassadeur in Londen, geeft een kijkje in de Nederlandse diplomatie. Waarom zijn ambassades belangrijker dan ooit? En hoe dragen ze bij aan onze veiligheid?
Vergroot afbeelding Groepsfoto van de coalitie van bereidwilligen in Londen. Op de foto staan onder andere Nederlandse premier Schoof, NAVO-baas Rutte, Oekraïense president Zelensky en Britse premier Starmer.Wat doet een ambassade?
Nederland heeft zo’n 150 ambassades en andere vertegenwoordigingen over de hele wereld. Die zijn er bijvoorbeeld om reizigers te helpen, en deuren te openen voor de Nederlandse handel. Maar ambassades volgen ook van dichtbij de ontwikkelingen in de wereld. “In tijden zoals deze, is die rol extra belangrijk,” vertelt Paul. “Want ambassades zijn de ogen en oren van Nederland in het buitenland.”
Ambassades zijn de ogen en oren van Nederland in het buitenland.
Dat zit zo: “Over de hele wereld zijn onze ambassades bezig om informatie voor Nederland te verzamelen. Juist de dingen die je niet al online kunt lezen. Dat doen we door persoonlijk contact te hebben: met bijvoorbeeld lokale organisaties, politici en ministeries in het land waar je geplaatst bent. Vanuit Nederland is het veel moeilijker om die informatie te krijgen. Je moet vertrouwen opbouwen. Een bekend gezicht worden. En zorgen dat ze weten waar je voor staat, hoe je met hun informatie omgaat – en dat ze ook wat aan jou hebben. Want diplomatie is natuurlijk geven en nemen.”
Het belang van ambassades wereldwijd
“Het werk van ambassades geeft Nederland een belangrijke voorsprong,” legt Paul uit. “Want met een goed beeld van wat er in andere landen speelt of gaat spelen, kunnen in Den Haag betere besluiten worden genomen. Juist in deze turbulente tijd vraagt dat om korte lijnen en een goed netwerk. Waardevolle informatie op het goede moment. Daar gaat het om.”
“Of je het nu hebt over onze ambassade in Oekraïne, Rusland of het Verenigd Koninkrijk: over de hele wereld kunnen we uitleggen waar Nederland voor staat. En halen we informatie op die voor Nederland van belang is. Zo proberen we te voorkomen dat we voor verrassingen komen te staan. Iedere ambassade heeft dezelfde opdracht, maar hoe die uitpakt, en hoe je die rol vormgeeft, is in ieder land anders. Je kan alleen effectief zijn als je de cultuur, historie en machtsverhoudingen heel goed kent.”
Nederland en het Verenigd Koninkrijk
Begin maart nam Britse premier Starmer het voortouw voor een ‘coalitie van bereidwilligen’. Een groep landen die zich samen sterk maakt voor een duurzaam einde van de oorlog in Oekraïne. “Al veel langer speelt het Verenigd Koninkrijk een prominente rol op het wereldtoneel als het gaat om veiligheid,” vertelt Paul. “Maar de samenwerking die we sinds de Tweede Wereldoorlog binnen de NAVO met de Britten hebben, krijgt nu een nieuw hoofdstuk.”
De samenwerking die we sinds de Tweede Wereldoorlog met de Britten hebben, krijgt een nieuw hoofdstuk.
Coalitie van bereidwilligen: voorbereiding voor de top in Londen
Ook rondom de top in het Verenigd Koninkrijk speelde de ambassade een rol. “De bijeenkomst werd op hele korte termijn aangekondigd. Op dat moment zorgen we als ambassade dat de inhoud zo snel mogelijk duidelijk wordt: Waar gaat de top over? Wat zijn de plannen van het Verenigd Koninkrijk? Wat moet Den Haag weten? Omdat we als ambassade zo dicht bij het vuur zitten, krijgen we snel de juiste antwoorden. We dragen bij aan de informatie die de minister-president ter voorbereiding krijgt.
Ook regelen we voor Nederland de praktische kant van zo’n top. Zoals het contact met de Britse organisatoren, vervoer van de Nederlandse delegatie, of een plek waar de premier de pers te woord kan staan.
Samenwerking op het gebied van veiligheid
Het Verenigd Koninkrijk is een belangrijke bondgenoot. “Net als Nederland biedt het Verenigd Koninkrijk intensieve steun aan Oekraïne. De Britten zijn ook al lange tijd een grote militaire partner binnen de NAVO. En onze landen werken nauw samen bij militaire operaties. Op de Nederlandse ambassade werken daarom bijvoorbeeld diverse collega’s van Defensie.”
De ambassade in Londen heeft veel contact met de Britse regering over de oorlog in Oekraïne en Europese veiligheid. En binnen de ambassade werken collega’s uit verschillende achtergronden (politiek, militair, economisch) daarvoor intensief samen. “Het is voor Nederland van groot belang om te weten wat er bij onze bondgenoten gebeurt – vóór en achter de schermen.”
Internationale samenwerking en informatie nodig voor onze veiligheid
Onze veiligheid in Nederland begint vaak in het buitenland. “Een ambassade houdt zich bezig met allerlei onderwerpen, zoals migratie, handelsrelaties of hulp aan Nederlanders. Maar op dit moment is internationale veiligheid – net als in Den Haag – onze topprioriteit. Over de hele wereld verzamelen ambassades informatie die Nederland nodig heeft om onze veiligheid te vergroten. Dat lukt het best door écht in een land aanwezig te zijn. Met mensen die de cultuur kennen, de ingewikkeldheden. En weten welke vragen je moet stellen – en aan wie.”
Onze veiligheid in Nederland begint vaak in het buitenland.
Ook voor onze veiligheid staan we samen met andere landen sterker. “Als Nederland kunnen we het niet alleen,” concludeert Paul. “Dus als ambassade zijn we voortdurend bezig met de vragen: Wat gebeurt er in de wereld? Wat doen andere landen? En wat is de volgende stap? Daarvoor onderhouden we ook intensieve contacten met andere ambassades hier in Londen. We vergelijken onze informatie ook regelmatig met die van collega’s van Nederlandse ambassades in bijvoorbeeld Washington, Parijs en Berlijn. Zo kunnen we vanuit al de ambassades bijdragen aan de veiligheid in Europa en in Nederland.”