Aggregaten en waterfilters voor Oekraïne: ‘We helpen waar de nood het hoogst is’
Ministeries
Door de oorlog hebben veel mensen in Oekraïne geen elektriciteit en stromend water. Vooral in de recent bevrijde gebieden is de nood hoog. De Nederlandse ambassade in Kyiv steunt organisaties die lokaal snel een verschil kunnen maken, zoals stichting de Leeuw Kyiv. Guido van Engelen en Emmeke Vierhout vertellen over hun werk.
Na een week in Kyiv sluit Guido aan in de lange rij bij de Poolse grens. Hij heeft net weer een lading aggregaten van Nederland naar Oekraïne gebracht. ‘Ze laten maar tien auto’s per uur door. Dus we staan hier nog wel even’, zucht hij. Op de achtergrond loeit het luchtalarm, maar over een raketinslag maakt Guido zich weinig zorgen. ‘Statistisch gezien is de kans heel klein dat het precies hier inslaat. In het oosten of het zuiden van het land is het een heel ander verhaal. Daar is het elke dag raak.’
Guido woont al bijna dertig jaar in Kyiv en werkt daar als vastgoedondernemer. Toen de oorlog uitbrak is hij direct naar Nederland gereden. ‘Dat had ik thuis afgesproken. Als er wordt gevochten, vertrek ik.’ Op dezelfde dag vertrok Emmeke met haar kinderen. Ze woonde al 15 jaar samen met haar man Kees op een boerderij in centraal Oekraïne.
Stichting de Leeuw Kyiv
Onderweg naar Nederland zochten Guido en Emmeke contact met andere Nederlandse ondernemers die Oekraïne moesten ontvluchten. ‘We hebben samen direct een inzamelactie op touw gezet’, vertelt Emmeke. ‘We hebben allemaal een groot ondernemersnetwerk en kennen het land goed. Daardoor stond de eerste lading met voedsel, kleding en andere hulpmiddelen al binnen een week in Oekraïne.’
Sindsdien zetten de ondernemers zich gezamenlijk in voor Oekraïne. ‘We zijn samengekomen in stichting de Leeuw Kyiv’, vertelt Guido. Als voorzitter van de stichting, die oorspronkelijk was opgericht om de Nederlandse taal en cultuur in Oekraïne te bevorderen, stelde hij voor om de Leeuw Kyiv om te zetten naar een humanitaire stichting. ‘Dat was de snelste manier’, legt Emmeke uit. ‘Het duurt vaak weken om een nieuwe stichting op te zetten. Nu konden we gelijk alles doen vanuit de stichting en ook donaties ontvangen.’
Honderden aggregaten
Door aanvallen van Rusland is een groot deel van de Oekraïense elektriciteitsvoorziening verwoest. ‘In Kyiv gaat het vaak om een tijdelijke storing, van een paar uur, maar op veel andere plaatsen is er helemaal geen elektriciteit’, vertelt Guido. ‘In sommige dorpen zitten mensen al wekenlang zonder stroom. Dat kan je je gewoon niet voorstellen.’
De afgelopen maanden heeft de stichting al honderden aggregaten naar Oekraïne gebracht. De ondernemers verzamelen de generatoren in Nederland en brengen die vervolgens met vrachtwagens naar Oekraïne. ‘De grote aggregaten gaan naar ziekhuizen, het leger en andere kritische infrastructuur. De kleinere gaan naar de bevolking zelf’, legt Guido uit. De aggregaten gaan in eerste instantie naar de gebieden waar nu helemaal geen elektriciteit is. ‘We helpen waar de nood het hoogst is. Met een klein aggregaat kunnen mensen toch even hun telefoons en zaklampen opladen.’
Schoon drinkwater
De stroomuitvallen hebben ook gevolgen voor de watervoorziening. ‘Geen elektriciteit betekent in veel gevallen ook geen stromend water’, legt Guido uit. Hij maakt zich zorgen, want door de winterse tempraturen vriezen de leidingen dan snel kapot. Met onherstelbare schade als gevolg.
In combinatie met grote verwoestingen aan waterzuiveringsinstallaties zorgt dit ook voor een gebrek aan schoon drinkwater, vertelt Emmeke. ‘Veel mensen zijn daardoor afhankelijk van oppervlaktewater, zoals rivieren en meren. Maar dit water is vaak sterk vervuild door de oorlog, door puin en dode lichamen. De kans op ziektes wordt hierdoor steeds groter.’
Tienduizend waterfilters
Emmeke nam contact op met twee oud-studiegenoten van de universiteit in Wageningen. ‘Zij hebben relatief goedkope en simpele waterfilters ontworpen. Het filtersysteem bestaat uit twee voedselemmers en een filterelement dat bacteriën verwijderd.’ De waterfilters kunnen worden gebruikt om regenwater, water uit rivieren en meren, maar ook sneeuw te zuiveren.
Met behulp van lokale vrijwilligers deelde de stichting al tienduizend waterfilters uit in Oekraïne. De filtersystemen worden lokaal geproduceerd. ‘Wij zorgen voor de fondsenwerving en de coördinatie’, vertelt Emmeke. ‘De emmers worden vervolgens in Oekraïne gemaakt en de lokale stichting Save UE zorgt dat de filters in elkaar worden gezet en worden verspreid. Dit wordt grotendeels door lokale vluchtelingen gedaan.’
Voorbereiden op de lente
Terwijl de winter in volle gang is, bereiden Emmeke en Guido zich ook voor op de lente. Emmeke: ‘We zien dat veel mensen wegtrekken uit gebieden waar nog dagelijks aanvallen zijn, zoals in Cherson. Op het moment is daar minder vraag naar waterfilters, maar als mensen in de lente terugkeren om hun land te bewerken, hebben we juist weer meer filters nodig. Dat moeten we nu alvast gaan regelen.’
De komende maanden hoopt de stichting nog eens tienduizend waterfilters in Oekraïne te verspreiden en zoveel mogelijk gemeenschappen te voorzien van aggregaten.
Nederlandse hulp voor OekraïneDe Nederlandse ambassade in Kyiv steunt kleine organisaties die snel en wendbaar hulp kunnen leveren. Deze organisaties kunnen vaak snel reageren en Oekraïners van belangrijke acute hulp voorzien. Kleine ngo’s en vrijwilligersorganisaties spelen een belangrijke rol in Oekraïne: ze hebben vaak een uitgebreid lokaal netwerk en weten daarom goed wat er lokaal nodig is. In 2022 had de ambassade een fonds van €250.000 om dit soort organisaties te ondersteunen. In 2023 is weer €250.000 toegezegd. Via dit fonds heeft de ambassade in 2022 vier projecten gefinancierd, waaronder de activiteiten van Stichting de Leeuw Kyiv in Oekraïne. Het fonds is een belangrijke aanvulling op bestaande fondsen die de ambassade heeft en grote internationale organisaties die Nederland steunt, zoals de Verenigde Naties en de Wereldbank. Lees meer over de Nederlandse hulp voor Oekraïne:
|