Nederlandse ambassade Kyiv steunt mijnenruimers: ’86 mijnenvelden in kaart gebracht’
Ministeries
Daria Zhydkova uit Oekraïne zou voor de mijnenruimers van HALO Trust in Angola aan de slag gaan. De visumaanvraag had ze ’s middags in Kyiv op de bus gedaan. Die nacht startte Rusland de oorlog. Naar Angola is zij niet meer gegaan. Haar eigen land is nu haar werkterrein.
Wat doet HALO Trust?
“HALO Trust is een internationale organisatie die ontmijningsprogramma’s uitvoert. Wij doen dit sinds 1988 en zijn op dit moment in dertig landen actief. Naast het ontmijnen, geeft HALO ook voorlichting aan burgers over de gevaren van landmijnen en onontplofte explosieven. Dit gebeurt door middel van huisbezoeken en lokale bijeenkomsten voor de gemeenschap. Deze voorlichting moet leiden tot minder ongelukken en slachtoffers. Kinderen bijvoorbeeld leren we hoe ze onontplofte munitie kunnen herkennen zodat ze er niet mee gaan spelen. En de boer die een landmijn op zijn land tegenkomt, leggen we uit dat je deze nooit zelf moet proberen te verwijderen.”
Waaruit bestaat jouw werk?
“Ik ben als projectmedewerker op ons kantoor in de buurt van Kyiv verantwoordelijk voor het monitoren van de voortgang van projecten en de contacten met donors. Dit is mijn eerste opdracht bij HALO. Ik zou aan de slag gaan in Angola, maar toen de Russen Oekraïne binnenvielen, vroeg HALO wat ik wilde. Ik zei mijn land niet te willen verlaten.”
Steun Nederlandse ambassade Kyiv
De Nederlandse ambassade in Kyiv steunt ontmijningsprojecten via verschillende financiële bijdragen. HALO ontvangt van 2020 tot 2024 vier miljoen euro. In de zomer van 2022 is een extra bedrag van tien miljoen euro vrijgemaakt voor ontmijning in Oekraïne. Hiervan wordt vier miljoen euro via UNDP (United Nations Development Programme, het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties) ingezet voor de coördinatie van de ontmijningsinzet. Zes miljoen euro wordt via het bestaande ontmijningsprogramma ingezet waar vier internationale organisaties (inclusief HALO) aansprak op maken.
Waar in Oekraïne is HALO actief en hoeveel medewerkers hebben jullie?
“Wij werken op dit moment met 650 medewerkers in vier regio’s; Kyiv, Tsjernihiv, Soemy en Charkiv. In 2023 breiden we ons werk verder uit naar de zuidelijke regio’s, afhankelijk van de veiligheidssituatie en toestemming voor ons werk. Eind volgend jaar zijn naar verwachting 1.200 collega’s aan het werk.”
De Nederlandse ambassade in Kyiv steunt HALO. Waaruit bestaat deze steun?
“Nederlands levert met vier miljoen euro tot 2024 een hele grote bijdrage aan ons werk. De ambassade steunt ons werk in de Donbas sinds 2020. Sinds de Russische inval in februari vorig jaar wordt de steun ingezet voor ons werk in de regio’s waar we wel relatief veilig ons werk kunnen uitvoeren.”
Houden jullie de Nederlandse ambassade op de hoogte van jullie werk?
“Absoluut. Afgelopen november nog hebben we de Nederlandse ambassadeur ontmoet om hem en zijn team bij te praten over ons werk. We waren ook gezamenlijk een bezoek aan een van de mijnenvelden aan het plannen zodat hij en zijn team ons werk met eigen ogen konden zien. Vanwege de veiligheidssituatie staat dit plan in de ijskast, maar dit jaar hopen we dat een werkbezoek alsnog gepland kan worden.”
Waarom is het belangrijk om, terwijl er nog gevochten wordt, al mijnen te ruimen?
“Nu het Oekraïense leger de Russen uit tientallen dorpen heeft verdreven, keren bewoners terug naar huis. Zij beginnen met het repareren van hun huizen, winkels en bedrijven. Zij gaan de bossen in om hout te sprokkelen en bessen en paddenstoelen te verzamelen. En zij werken weer op het land. Dit zijn plekken die ontmijnd moeten worden. Mensen lopen hier namelijk een groot risico en pas als deze plekken ‘schoon’ zijn, kan Oekraïne veilig starten met de wederopbouw. Uiteindelijk is het onze missie om alles te ruimen.”
Hoe brengen jullie in kaart waar mijnen en explosieven liggen?
“HALO heeft een team dat als echte rechercheurs aan het werk is om dit in kaart te brengen. Zij maken hiervoor gebruik van open bronnen (open source). Denk bijvoorbeeld aan satellietbeelden van het slagveld waarop kraters te zien zijn. Maar ook krantenberichten en YouTube-video’s vormen een mogelijke bron van informatie. De belangrijkste informatie verzamelen onze collega’s ter plekke. Door in gesprek te gaan met bewoners om bij hen informatie op te halen over mogelijke mijnenvelden en locaties waar zich explosieven kunnen bevinden.”
Tijdrovend werk.
“Het in kaart brengen is enorm tijdrovend. Het gebied dat wij in kaart brengen kan enkele vierkante kilometers zijn, maar soms gaat het letterlijk om één vierkante meter waar een boer op zijn akker een onontplofte granaat heeft gevonden.”
Welk soort mijnen en explosieven treffen jullie aan?
“Tot nu toe hebben we zo’n 500 verschillende soorten geïdentificeerd. Hier is geen patroon in te ontdekken. Alles wat los en vast zit, wordt door Rusland gebruikt. Van oude mijnen uit de tijd van de Sovjet-Unie tot moderne gevoelige mijnen van plastic. Die laatste zijn moeilijk te detecteren. Mijnen met struikeldraad vinden we ook. Deze kosten veel tijd om te ruimen. Wat betreft explosieven vormt clustermunitie een groot risico. Bij clustermunitie ontploft een bom waarmee tientallen kleinere explosieven over een groot gebied worden verspreid. Niet al die explosieven exploderen direct waardoor jaren later alsnog slachtoffers vallen.”
Wat heeft HALO toe nu toe in kaart gebracht?
“We hebben 5 miljoen vierkante meter in kaart gebracht. In dit gebied hebben we 86 mijnenvelden kunnen bevestigen. Daarnaast hebben we 2.277 explosieven gelokaliseerd, waaronder clustermunitie, antipersoneelsmijnen, antitankmijnen en andere onontplofte munitie.”
Het einde van de oorlog is niet in zicht. Hoe groot is het risico dat door jullie schoongemaakte gebieden straks weer vol liggen met mijnen en andere explosieven?
“Dat risico is er en accepteren we ook. We kunnen niet wachten met ruimen totdat de oorlog is afgelopen. De mijnen en andere explosieven die er nu liggen, vormen op dit moment een direct gevaar. Alles wat we nu kunnen ruimen, maakt het land nu al veiliger.”
Een landmijn is goedkoop en snel gelegd. Het ruimen is duur en kost tijd. Wanneer is Oekraïne vrij van landmijnen en wat gaat dit kosten?
“Eén jaar oorlog leidt potentieel tot jarenlang mijnenruimen. De kosten hiervoor lopen in de tientallen miljoenen euro’s. In Oekraïne zijn nu al mijnen gelegd in een gebied dat vier keer groter is dan Nederland. Een tijdspad en kostenplaatje kan ik echt niet geven, maar elke week dat de oorlog korter duurt, zou enorm schelen. Het eerlijke verhaal is dat HALO Trust nu al jarenlang actief zal zijn in Oekraïne. Dankzij de steun van onze partners, zoals de Nederlandse ambassade, kunnen we ook blijven om het land veilig te maken.”
Lees meer over de Nederlandse hulp voor Oekraïne:
|