'In Niger komen de grote onderwerpen van deze tijd samen'

Vergroot afbeelding

Hoe is het om ambassadeur in Niger te zijn?

'Uitdagend en interessant. In Niger komen de grote onderwerpen van deze tijd, zoals veiligheid, terrorisme, migratie, vluchtelingenstromen, klimaatverandering en voedselzekerheid, samen. Als wij een bericht naar Den Haag sturen, wordt het gelezen. Overigens werd er begin 2018 al een Nederlandse diplomaat in Niamey geplaatst, maar hebben we pas sinds 2020 een ambassade. Dat maakt het werk voor ons als eerste ambassadeteam bijzonder. Aan ons nu de taak om de bilaterale relatie verder op te zetten en te verdiepen.'

In welke context werken jij en je team?

'De laatste twee jaar is de veiligheidssituatie vanwege gewapende terroristische groeperingen verslechterd. In 2020 kon ik nog vrij makkelijk tot 100 kilometer buiten de hoofdstad reizen. Nu kan dit alleen nog met de nodige voorzorgsmaatregelen. Vooral ten noorden en ten westen van Niamey, langs de grens met Mali en Burkina Faso is het gevaarlijk.'

Wat zijn de grootste uitdagingen in Niger?

'Niger is een enorm groot land, maar ook enorm arm. Het staat op de Human Development Index op de derde plek van onderen. Van de bevolking leeft tachtig procent van landbouw en veeteelt, maar veel van de gronden en graaslanden zijn uitgeput. Er zijn wel delfstoffen, zoals uranium, olie en goud, maar het ontginnen daarvan is lastig vanwege de enorme afstanden en de zware omstandigheden in de woestijn. Daarnaast blijft de economische groei van Niger achter bij de bevolkingsgroei. De overheid heeft hierdoor te weinig middelen om te investeren in onderwijs, gezondheidszorg en werkgelegenheid. Verder kampt Niger met de gevolgen van migratiestromen die het land doorkruizen en met de toenemende onveiligheid vanwege terroristische groeperingen.'

Waaruit bestaat de Nederlandse bijdrage in Niger?

'Nederland levert een jaarlijkse bijdrage van veertig miljoen euro. We steunen projecten op het gebied van water, voedselzekerheid, werkgelegenheid voor jongeren, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en het beter toegankelijk maken van de rechtspraak. Door klimaatverandering kent Niger langere periodes van hitte en droogte, maar er zijn ook meer overstromingen doordat, als het regent, dit veel heftiger is. Samen met de Duitsers voeren we een succesvol project uit gericht op kleinschalige irrigatie om groente te verbouwen voor de hoofdstad Niamey, de grootste afzetmarkt van het land. Hiermee hebben we jongeren laten zien dat er goed te verdienen is in de land- en tuinbouw. De jeugd is een belangrijke doelgroep in een land waar meer dan vijftig procent van de bevolking jonger is dan 18 jaar.'

Wat doet Nederland nog meer?

'Wij financieren een project van ontwikkelingsorganisatie SNV en telecomprovider Airtel Niger dat op basis van satellietbeelden nomaden informatie geeft waar zij vee kunnen laten grazen en drinken. De nomaden bellen hiervoor naar een helpdesk met actuele informatie. Het beschikbare gras en water wordt hierdoor beter verdeeld onder nomaden waardoor er minder conflicten over land zijn. De bedoeling is dat er door een betere spreiding van de kuddes ook minder overbegrazing is en dat in toekomst de graslanden en waterbronnen duurzamer worden gebruikt.'

'Verder helpen we Niger in EU-verband met het verbeteren van het grensbeheer door het opzetten van mobiele grenspatrouilles. Daarmee helpen we bij de aanpak van de irreguliere migratie, maar ook met het verbeteren van de veiligheid in de grensgebieden. Ook ondersteunen wij de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) met de opvang van migranten en de terugkeer naar hun herkomstlanden. Een bijzonder project van IOM dat we hebben ondersteund, zijn de reddingsoperaties in de Sahara van vluchtelingen en migranten die door mensensmokkelaars zijn achtergelaten. Ik ben voor een werkbezoek een keer met IOM meegegaan. Ik zag middenin de woestijn een sandaal liggen en realiseerde me dat er in de verste verte niets is. Je kunt dan alleen nog denken aan de angst en wanhoop van mensen die verloren door de woestijn hebben gedwaald.'

Waarom is het voor Nederland belangrijk om Niger te steunen?

'Niger is een belangrijk transitland voor irreguliere migranten naar Europa en speelt daardoor een belangrijke rol in het beheersbaar houden en maken van de migratiestromen. Migranten komen vooral vanuit de West-Afrikaanse landen, maar niet alleen. Het aantal Nigerijnen dat naar Europa gaat is overigens klein. Van oudsher gaan ze naar Algerije, Libië en Nigeria. Ook speelt Niger een steeds belangrijkere rol in de strijd tegen het terrorisme. De Sahel lijkt ver weg, maar de toenemende onveiligheid hier brengt risico’s met zich mee voor Europa en Nederland. En dan hebben we het niet alleen over de mogelijke toename van irreguliere migratie, maar bijvoorbeeld ook over drugs- en mensenhandel.'

Biedt Niger ook economische kansen?

'De bevolking in de Sahel groeit explosief en de inschatting is dat de komende 20 jaar de bevolking verdubbelt. Dat betekent alleen al voor Niger een toename van 23 naar 46 miljoen mensen. Dit biedt kansen voor bijvoorbeeld de agrifood-sector. Een aantal ondernemers pakt deze kansen al. Er zijn bijvoorbeeld al bedrijven uit de Nederlandse zaadsector actief in de regio via samenwerkingsverbanden met lokale bedrijven.'

Deze week bezoeken minister Schreinemacher en staatssecretaris Van der Burg Niger. Waarom is zo’n bezoek belangrijk?

'Als ambassadeur ben ik blij als bewindspersonen de moeite nemen of de urgentie voelen om te komen. Dat biedt de ambassade, maar ook onze partners in Niger, een kans om te laten zien hoe de situatie hier is. De minister zal bijvoorbeeld een opvangcentrum voor migranten bezoeken. Dat zal indruk maken. Hier zitten slachtoffers van mensensmokkelaars. Sommigen hebben dagenlang door de woestijn gelopen, zijn van hun geld bestolen of werden seksueel misbruikt. Heftige verhalen die je soms moet horen om daarna te werken aan effectieve oplossingen. Bijvoorbeeld door meer samenwerking op juridisch gebied om mensensmokkelaars aan te pakken.'

Vergroot afbeelding

Hoe kijkt de Nigerijnse overheid naar zo’n werkbezoek?

'Zij vinden dit bezoek net zo belangrijk als wij. Niger weet wat Nederland als land, maar ook binnen Europa, te bieden heeft als het om handel en ontwikkelingshulp gaat. En ze weten ook heel goed wat Nederland en Europa vragen als het om migratie gaat. Een politiek vaak beladen onderwerp, niet alleen in Nederland maar ook hier in Niger. En ook een onderwerp dat, zeker in Niger, niet los kan worden gezien van onderwerpen zoals veiligheid, klimaatverandering, demografie, en armoede en ontwikkeling. Daar moeten we open en oprecht met elkaar over praten. Want de basis voor een goede relatie en samenwerking begint met wederzijds begrip en respect.'

Vergroot afbeelding

Je bent nu halverwege je ambassadeurschap. Wat wil je de komende twee jaar nog bereiken?

'Werken aan perspectief voor jongeren door hen actief te betrekken bij het ontwikkelen van beleid en het uitvoeren daarvan. Ik denk dat Niger de grote onderwerpen kan aanpakken als de potentie van jongeren maximaal wordt benut. Je hebt het over ruim de helft van de bevolking. Als zij vooruitkomen, gaat Niger vooruit. Verder is goed openbaar bestuur van groot belang voor de stabiliteit van Niger. En dan bedoel ik bestuur dat inclusief is, niemand uitsluit en accountable is. Daar hoop ik met mijn team een tastbare bijdrage aan te leveren.'