Dit zijn de bruggenbouwers voor gelijke LHBTI-rechten wereldwijd
Ministeries
Tijdens Pride Amsterdam vieren we de diversiteit en de vrijheid van LHBTI’s (lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgender- en intersekse personen). Een vrijheid die helaas nog niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Drie internationale LHBTI-activisten delen hier hun bijzondere verhaal.
Daarvoor beginnen we bij Bram Langen, manager internationale programma’s bij het COC; de Nederlandse belangenorganisatie voor LHBTI’s.
De oudste LHBTI-organisatie ter wereld
‘Het COC bestaat in december 75 jaar,’ vertelt Bram. ‘Daarmee heeft Nederland de oudste LHBTI-organisatie ter wereld. Aan de ene kant mogen we daar heel trots op zijn. Maar aan de andere kant is het jammer dat ons werk na al die jaren nog steeds zo hard nodig is.
Veel LHBTI’s hebben een onveilig bestaan. Er zijn landen waar mensen strafbaar zijn door hun seksuele voorkeur, of voor het geslacht waarmee zij zich identificeren. Ook worden zij vaak gediscrimineerd. Ze worden ontslagen, uit hun huis gezet – of erger. Er moet nog veel gebeuren in Nederland, maar al helemaal in andere landen; om écht te komen tot gelijke kansen en rechten voor ieder mens.’
Internationale steun voor LHBTI's
Het ministerie van Buitenlandse Zaken werkt nauw samen met het COC, dat zich richt op het ondersteunen van LHBTI-bewegingen wereldwijd. Bram Langen: ‘We werken met ruim 200 LHBTI-organisaties in meer dan 35 landen. Samen bieden we hulp aan mensen die niet zeker weten wie ze zijn of wat ze voelen. Zodat ze elkaar kunnen vinden en zich kunnen verenigen.
Ook steunen we mensen en organisaties die zich in het openbaar uitspreken voor de rechten van LHBTI’s. Hun voorbeeldrol kan anderen inspireren om ook hun stem te laten horen. Maar in sommige landen is dat helaas nog levensgevaarlijk.’ Dat geldt bijvoorbeeld voor Lini Zurlia uit Indonesië, die vertelt over haar strijd voor LHBTI-rechten.
Lini Zurlia: ‘Ik kan niet langer stil blijven’
Lini Zurlia zet zich in voor de belangen van LHBTI’s in Indonesië en heel Zuidoost-Azië. Zo is ze onderdeel van het netwerk voor mensenrechtenactivisme ASEAN SOGIE Caucus. Ook zit ze in de adviesraad van LHBTI-belangenvereniging Arus Pelangi. Veel van de leden werken ondergronds, maar sinds 2015 spreekt Lini zich publiekelijk uit.
‘In sommige delen van Indonesië zijn homoseksualiteit, of je identificeren als transgender strafbaar,’ vertelt Lini. ‘En in andere gebieden is de boodschap veranderd van criminaliseren naar rehabiliteren. Iemands geslacht of seksuele voorkeur beschouwen als een ziekte of afwijking is nog altijd een vreselijke vorm van discriminatie. Onze beweging wordt steeds groter. Maar met de groei van de beweging, groeit ook de vijandigheid tegen LHBTI’s.
De moorden op transgenders, vervolgingen van lesbische, non-binaire en homoseksuele personen en de constante discriminatie die ik ook zelf ervaar, hebben mij wakker geschud. Ik kan niet langer stil blijven. Wanneer ik mij uitspreek, doe ik dat voor de hele LHBTI-gemeenschap.
De betoging tijdens IDAHOT 2016 zal ik nooit vergeten. Felle kleuren, zwaaiende regenboogvlaggen en een gevoel van samen voor onze rechten staan. Met zo’n vijftig LHBTI-activisten liep ik door de straten van Jakarta. Maar de actie kwam abrupt ten einde toen we van alle kanten werden belaagd. We werden niet alleen bekogeld met woorden, maar ook met stenen.
Het zijn deze gebeurtenissen die in mij het vuur aanwakkeren om te blijven vechten. Niet met wapens of geweld, maar door de LHBTI-gemeenschap te verbinden. Ik wil dat de wereld weet dat we hand in hand lopen om de onrechtvaardigheid in de wereld tegen te gaan. Voor een betere toekomst. Dat zijn de woorden die ik dicht op mijn hart draag.’
Building Bridges
Om LHBTI’s wereldwijd te verbinden organiseren het COC en Buitenlandse Zaken jaarlijks het Building Bridges-programma. Een initiatief samen met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Bram Langen: ‘Normaal gesproken brengen we voor het Building Bridges-programma LHBTI-activisten van over de hele wereld naar Nederland. Om kennis te maken, kennis uit te wisselen en om daarmee van elkaar te leren. Vanwege corona kunnen we dit jaar niemand uitnodigen. Maar in plaats daarvan organiseren we twee digitale bijeenkomsten waarin oud-deelnemers vertellen over de ontwikkelingen in hun beweging.’
Een van deze oud-deelnemers is David Ikpo. Vanuit Zuid-Afrika komt hij op voor de rechten van LHBTI’s.
David Ikpo: ‘Ieder mens heeft handen nodig om vast te houden’
David Ikpo is een doctoraal onderzoeker op het Centre for Human Rights. Hij is medeoprichter van The Queer Space Collective, een groep waarin deelnemers hun queer-identiteit kunnen uiten door middel van verhalen. Zelf schreef David zo’n verhaal voor zijn roman Fimí sílẹ̀ Forever. Ook heeft hij een eigen blog Letters to My Africa, waarin hij LHBTI-onderwerpen bespreekt.
Kortom, David is een verhalenverteller en -verzamelaar. En van al deze verhalen heeft hij veel geleerd, als mens en als academicus. ‘Afrika is een continent dat bestaat uit heel veel verschillende werkelijkheden,’ beschrijft hij. ‘Mensen spreken verschillende talen en hebben andere tradities, maar de behoeftes van mensen zijn helemaal niet zo verschillend.
Want onder alle verschillen ligt de behoefte aan acceptatie, liefde en vooruitgang. Ieder mens heeft handen nodig om vast te houden. En daarvoor moeten er bruggen tussen mensen worden gebouwd.’ Davids deelname aan het Building Bridges-programma in 2018 werd dan ook een belevenis om nooit te vergeten. Vooral de boottocht tijdens de Canal Parade in Amsterdam.
‘Ik heb me vaak afgevraagd hoe een écht inclusieve wereld zou zijn. Wanneer je droomt over een wereld met gelijke rechten voor iedereen, hoe zou die droom eruitzien? Ik had geen idee. Maar toen ik daar stond, op de boot, met alle mensen en kleuren om mij heen… op dat moment, wist ik hoe die droom eruit zou zien.’
De Mensenrechtenrapportage
Wil je meer weten over de Nederlandse inzet in het buitenland voor onder andere LHBTI’s, en de resultaten van het afgelopen jaar? Lees dan de Mensenrechtenrapportage 2020.