Drijfveren van de nieuwe klimaatgezant: ‘Ik werd geraakt in Groenland’
Ministeries
Jaime de Bourbon de Parme is sinds 1 augustus 2021 de nieuwe klimaatgezant. Namens de hele Rijksoverheid zet hij zich wereldwijd in voor het maken van afspraken over klimaatactie. Wat drijft hem om zich in te zetten als klimaatdiplomaat? ‘De natuur is ons thuis, we moeten er met dierbaarheid voor zorgen.’
‘Als jongetje groeide ik op in het versteende Parijs en dorre Madrid. Ik herinner mij in Nederland het groene en veilige gras, waarop je kon rennen en vallen zonder je te bezeren. Omgeven door de geur van herfstbladeren zie je op de Veluwe herten en everzwijnen. Tijdens het wadlopen herinneren schelpen eraan dat de vloed niet lang op zich laat wachten. De natuur is er met ons, dit is ons thuis. We moeten er met dierbaarheid voor zorgen. Dit heb ik van huis uit meegekregen.’
Verschuiving richting klimaatdiplomatie
‘In mijn carrière stond conflictpreventie voorop en werkte ik in landen als Irak en Afghanistan. Steeds meer verschoof ik richting klimaatdiplomatie. Als grondstoffengezant richtte ik mij vooral op transparantie van grondstoffenketens. Met bedrijven en maatschappelijke organisaties zetten we conflictvrije mineralenketens op uit Congo. Ook creëerde ik de Responsible Mining Index, die de grootste mijnbouwbedrijven op hun sociale en milieueffecten met elkaar vergelijkt. Om de energietransitie te realiseren hebben we helaas meer mijnbouw nodig, maar dat moet wel op een verantwoorde manier.’
Energietransitie in vluchtelingenkampen
‘In Groenland, waar ik een bijeenkomst van de Arctic Council bezocht, werd ik geraakt door de zichtbare versnelling van de opwarming van de aarde. Sindsdien voel ik mij geroepen om klimaat voorop te stellen. Als Ambassadeur bij de Heilige Stoel (Paus Franciscus) werd het verband tussen klimaat en economie één van mijn kernpunten. Bij de VN Vluchtelingenorganisatie UNHCR, waar ik de afgelopen 3 jaar heb gewerkt, richtte ik mij op klimaat en de energietransitie in vluchtelingenkampen. Ruim 90 procent van vluchtelingen heeft geen toegang tot elektriciteit, hetgeen nodig is om zelfredzaam te zijn. Ik zette de Clean Energy Challenge op om bedrijven en overheden aan te sporen om schone en veilige energie te leveren in vluchtelingenkampen.’
Urgentie van de klimaatcrisis
‘Ook is duidelijk dat conflict voortkomt uit schaarste en dat klimaatverandering schaarste versterkt. Grotere vluchtelingenstromen zijn daarom niet ondenkbaar. Terwijl klimaat terugkwam in mijn werk vanuit humanitair, economisch, politiek en zelfs religieus perspectief, werk ik nu in het oog van de storm van klimaatdiplomatie. De urgentie van de klimaatcrisis was nog nooit zo groot, voor elke persoon overal op deze planeet. Klimaatdiplomatie is het zoeken naar gezamenlijke oplossingen.’
Kennis van natuurbescherming
‘Momenteel wordt er kritisch naar Nederland gekeken. In hoeverre verwezenlijken wij onze klimaatverplichtingen? Nederland heeft een groot potentieel. Na de Verenigde Staten is Nederland de grootste landbouwexporteur en we hebben veel kennis van natuurbescherming. Europa heeft zich gecommitteerd aan de Green Deal en Nederland heeft daarin een geloofwaardige stem. Ook onze financiële sector loopt voorop, door zich te committeren aan het Parijs Akkoord. Verder heeft Nederland een sterke reputatie vanwege de innovatieve inzet van ontwikkelingssamenwerking en klimaatadaptatie. Kennis die ik zal inzetten als lid van de Board van het Green Climate Fund.
Klimaatvriendelijke economie
‘De klimaatcrisis is een van de grootste uitdagingen van onze en opvolgende generaties. Momenteel is er de grootste publieke draagkracht voor oplossingen rond klimaat. Dit is hét internationaal momentum sinds het Parijs Akkoord. In het bijzonder de Europese Unie, China en nu ook de Verenigde Staten stellen dit tot hun prioriteit. De nadruk ligt op een meer inclusieve en klimaatvriendelijke economie. De relatie tussen mens en natuur staat daarbij in het midden van de belangstelling – en dit is versterkt tijdens de pandemie.’
Samenwerken aan oplossingen
‘Terwijl de vorige klimaatgezant even actief was op nationaal als internationaal niveau, ligt de grootste nadruk nu op het internationale vlak. Daarbij verschuift de aandacht: naast een sterke reductie van de CO2-uitstoot moeten we ook werken aan klimaatadaptatie, om ervoor te zorgen dat gemeenschappen minder kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. Hierbij is de natuurlijke opvang door de natuur zelf van groot belang. Rijke bodems, natuurlijke bossen, sterke mangroven en gezonde oceanen moeten we beschermen en uitbreiden. Waar de accenten precies komen te liggen, hangt af van de nieuwe regering en het regeerakkoord. Hoe hoger de klimaatambities, des te geloofwaardiger kunnen wij met andere landen en sectoren samenwerken aan oplossingen.’
De klimaatgezant zet zich in om wereldwijd de klimaatambities te verhogen en gezamenlijke oplossingen te vinden. Hij identificeert kansen in het buitenland en introduceert in het binnenland. Hij vervult hiermee een brugfunctie. De klimaatgezant is gehuisvest in het Ministerie van EZK en werkt nauw samen met BZ, IenW, LNV en FIN.