December 2021: Harde lockdown vanwege zorgen omikronvariant
Op 18 december 2021, de week voor Kerst, kondigt het kabinet een harde lockdown aan die 19 december in gaat. Dit gebeurt uit voorzorg. Er is een piek in ziekenhuisbezetting vanwege de deltavariant en de omikronvariant wint nu terrein. Uit cijfers uit Groot-Brittannië en Zuid-Afrika blijkt deze omikronvariant besmettelijker dan eerdere varianten. Daarnaast geeft het kabinet een extra impuls aan de boostercampagne, met het doel dat zo veel mogelijk mensen in januari 2022 hun boostervaccinatie hebben ontvangen.
Harde lockdown vanwege zorgen omikronvariant
Overzicht gebeurtenissen
-
December 2021
-
Debat Tweede Kamer
Debat over de ontwikkelingen rondom het coronavirus.
Aangescherpte coronamaatregelen in het basisonderwijs en speciaal (basis)onderwijs
De brief is gericht aan schoolleiders, ondersteunend personeel en schoolbestuurders. Hierin wordt benadrukt dat het coronavirus hardnekkig blijft om te bestrijden en dat het kabinet is genoodzaakt om aanvullende maatregelen te treffen om besmettingen sneller op te sporen en verdere verspreiding van het virus te voorkomen. Ook wordt vermeld dat het uiterste gevraagd wordt en wordt waardering uitgesproken voor al het onderwijs(ondersteunend)personeel, schoolleiders en bestuurders die het onderwijs draaiende houden. In de brief worden de maatregelen verder toegelicht en wordt aangeven wat de scholen de komende weken kunnen verwachten en waar aanvullende informatie te vinden is over met name het preventief zelftesten.
Nadere maatregelen omikronvariant van het coronavirus
Conform het advies van het RIVM zal Nederland bij de eerstvolgende gelegenheid pleiten voor het instellen van een testverplichting voor alle reizigers uit derde landen van buiten de EU (dus ook voor gevaccineerden) en een quarantaineplicht voor ongevaccineerde of niet-herstelde reizigers.
Nederland heeft voor zeerhoogrisicolanden in zuidelijk Afrika een vliegverbod ingesteld. Daarnaast geldt het EU-inreisverbod voor deze landen, zonder uitzondering voor gevaccineerde reizigers. Ook geldt voor alle reizigers een dubbele testverplichting voor vertrek naar Nederland. Na aankomst geldt een quarantaineplicht. Ook op deze maatregelen zijn gevaccineerde reizigers niet uitgezonderd.
Miljoenen zelftesten naar basisscholen
Vanaf maandag 6 december 2021 ontvangen alle basisscholen en scholen voor speciaal basisonderwijs een eerste voorraad zelftesten voor hun leerlingen in groep 6, 7 en 8. Voor de kerstvakantie is er een tweede automatische levering. Hiermee kunnen leerlingen twee keer per week thuis een zelftest doen. Dat heeft minister Arie Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs) per brief laten weten aan alle 6700 scholen in het primair onderwijs.
-
Corona-gerelateerde klachten? Zelftesten of naar de GGD
Mensen die corona-gerelateerde klachten hebben, kunnen vanaf 2 december 2021 een zelftest doen of naar de GGD. Bij een positieve zelftest is een GGD-test altijd nodig. Tot nog toe was het advies aan mensen met corona-gerelateerde klachten om zich te laten testen bij de GGD. Als de uitslag van de zelftest positief is, moeten mensen alsnog een GGD-test doen om de uitslag te bevestigen. Als de uitslag van de zelftest negatief is, blijft het belangrijk dat mensen zich houden aan de basisregels. Een negatieve zelftest sluit corona immers niet 100% uit. Blijven de klachten aanhouden, dan is het belangrijk om de volgende dag opnieuw een zelftest te doen. Worden de klachten erger, of ervaren mensen reuk- of smaakverlies, dan is het nodig om toch een afspraak te maken bij de GGD.
EU-inreisverbod ingezetenen uit Namibië en Jordanië
Minister Grapperhaus (JenV) informeert over het besluit van de Europese Unie (EU) om het inreisverbod te laten gelden voor Namibië en Jordanië. De gezondheidssituatie met betrekking tot het coronavirus in Namibië en Jordanië is dusdanig verslechterd dat de EU-lidstaten op 1 december hebben besloten om Namibië en Jordanië van de lijst van landen te halen waarvoor het EU-inreisverbod kan worden opgeheven, om daarmee de volksgezondheid in de EU te beschermen.
-
5e tijdelijke verlenging vliegverbod voor Nederland en BES-eilanden
Minister Visser (IenW) informeert over de verlenging van het vliegverbod voor vliegtuigen naar Nederland en Bonaire, Sint-Eustatius en Saba (BES) in verband met COVID-19. Zij doet dit mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het gaat om vliegtuigen uit de landen Zuid-Afrika, Botswana, Lesotho, Swaziland (Eswatini), Namibië, Mozambique, Malawi en Zimbabwe. De regeling geldt tot 15 december, 23.59 uur.
Gezondheidsraad advies COVID-19-vaccinatie van jonge kinderen met verhoogd medisch risico
Een deel van de kinderen van 5 tot en met 11 jaar heeft een verhoogd risico op een ernstig beloop van COVID-19. Daarom adviseert de Gezondheidsraad deze kinderen te vaccineren tegen COVID-19. Omdat deze kinderen vanwege hun aandoening vrijwel altijd onder behandeling van een kinderarts zijn, adviseert de raad de selectie bij de kinderartsen te leggen. Onlangs heeft het Europees Medicijn Agentschap (EMA) het BioNTech/Pfizer-vaccin tegen COVID-19 in aangepaste dosering goedgekeurd voor gebruik bij kinderen van 5 tot en met 11 jaar. Dit vaccin werkt goed en is voldoende veilig. De eerste kinderdoses van het vaccin worden in de loop van december 2021 verwacht. De raad adviseert die in te zetten voor deze groep kinderen.
Plan van aanpak 'boosteroffensief'
Minister De Jonge (VWS) informeert over het plan van aanpak voor een versnelling van de boostercampagne in de komende weken. Met deze versnelling zorgt het kabinet ervoor dat de mensen van 60 jaar en ouder nog voor de komende jaarwisseling hun boostervaccinatie kunnen halen. Uitgangspunt daarbij is van oud naar jong en zo snel mogelijk in de 7e maand na de laatste prik uit de basisserie. Dit geldt ook voor de groep zorgmedewerkers met patiënt- en cliëntcontact. Met deze aanpak zijn de meest kwetsbare mensen in ons land, die zich hebben laten vaccineren, weer beter beschermd tegen de gevolgen van een SARS-CoV-2-besmetting. Vanaf januari 2022 kan iedereen een boostervaccinatie halen in de 7e maand na de laatste prik of na een doorgemaakte coronabesmetting.
-
Stand van zaken wereldwijde aanpak COVID-19
Minister De Bruijn (BZ) beschrijft de aanpak van COVID-19 wereldwijd en de gevolgen voor onder meer het behalen van de Sustainable Development Goals (SDG's).
Er is sprake van grote ongelijkheid tussen landen met een lage vaccinatiegraad, veelal in Afrika, en de rest van de wereld. Nu de productiecapaciteit van vaccins snel wordt opgeschroefd, is de grote uitdaging vooral een eerlijke verdeling van vaccins tot stand te brengen, alsmede de capaciteit van landen te verzekeren om vaccinatiecampagnes uit te voeren en tegelijkertijd reguliere zorg overeind te houden.
OMT Advies - 132e OMT (73e OMT COVID-19)
Advies van het Outbreak Management Team (OMT) over de situatie rondom de COVID-19-pandemie en de maatregelen om het coronavirus te bestrijden. In dit advies gaat het OMT allereerst in op het verloop van de epidemie, de epidemiologische situatie, het reproductiegetal en de prognose van ziekenhuis- en IC-opnames. Ook wordt er een update gegeven over de diverse virusvarianten. Gezien prognoses en schattingen van dit moment adviseert het OMT om nu geen extra maatregelen te nemen. Dit in afwachting van een effect van de maatregelen van 28 november 2021. Met betrekking tot de nieuwe variant omikron bestaan nog veel onduidelijkheden wereldwijd en het OMT benadrukt de noodzaak om de komende weken, in afwachting van nieuwe informatie, hier alert op te zijn.
Verder gaat het OMT in op de besmettingen op school die zich vooral in de bovenbouw van het basisonderwijs afspelen. In de groep vanaf 12 jaar speelt dit veel minder, omdat daar veel kinderen gevaccineerd zijn. Het OMT wijst erop dat er in het onderwijs veel besmettingen optreden, die tot doorgifte van de infectie aan de ouders en anderen kunnen leiden. Dit jaar begint de kerstvakantie op 24 december, de dag direct voor beide kerstdagen. Om besmettingen tijdens de kerstdagen naar oudere familieleden te voorkomen kan het nuttig zijn om de schoolvakanties (d.i. binnen het basisonderwijs) met een week te vervroegen, zodat in de periode tussen sluiting van de scholen en de kerstdagen, men in de eigen gezinsbubbel kan blijven met minder kans op besmettingen en minder kans op transmissie tijdens de kerst. Het OMT adviseert verder dat indien de scholen eerder sluiten dat er, net zoals bij eerdere keren, aandacht moet zijn voor opvang van kinderen voor ouders met cruciale beroepen en de eerdere adviezen met betrekking tot de uitzondering voor de kwetsbare kinderen in speciaal onderwijs.
Het nut van een gezinsbubbel is afhankelijk van de wijze van opvang van de kinderen. De opvang van de kinderen zou, om het effect van de schoolsluiting te bewaren, niet bij de grootouders belegd moeten worden. De grootouders behoren veelal tot een kwetsbare doelgroep.
Kabinetsreactie op het 132e OMT-advies
Minister De Jonge (VWS) biedt het advies aan na het 132e overleg van het Outbreak Management Team (OMT) op 3 december 2021. Daarnaast geeft de minister in deze brief een update over de ontwikkelingen rondom de omikronvariant van het coronavirus.
Het kabinet besluit het advies van het OMT te volgen om tot een integrale afweging van alle maatregelen op 14 december te komen, dan is er zicht op de effecten van de huidige maatregelen. Van die afweging zullen alle sectoren, dus ook het onderwijs, deel uitmaken.
-
Dit besluit wordt genomen op basis van een positief advies van de Gezondheidsraad over het vaccineren (met een aangepaste dosering) van kinderen van 5 tot en met 11 jaar die vanwege bepaalde onderliggende aandoeningen een verhoogd risico hebben op een ernstiger beloop van COVID-19.
-
Gezondheidsraad-advies vaccinatie van 5- tot en met 11-jarigen tegen COVID-19
Om tot een advies te komen over vaccinatie van kinderen van 5- tot en met 11 jaar heeft de Gezondheidsraad de voordelen van vaccinatie afgewogen tegen de nadelen, op basis van de gegevens die tot nu toe beschikbaar zijn. Uiteindelijk is de verhouding tussen gezondheidswinst en mogelijke bijwerkingen voor het individuele kind voldoende gunstig, vindt de raad.
Het belangrijkste voordeel van vaccinatie is dat het aannemelijk is dat het kan voorkomen dat een kleine groep kinderen ernstige COVID-19 krijgt of een ernstige ontstekingsreactie in de vitale organen (MIS-C) krijgt waarvoor ziekenhuis- of zelfs ic-opname nodig is. Tegenover de gezondheidswinst staan relatief beperkte nadelen, volgens de raad. De meeste kinderen zullen na vaccinatie kortdurend last hebben van vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn of koorts. De kans op zeldzame bijwerkingen, zoals myocarditis (ontsteking van de hartspier) is volgens de raad zeer laag.
De Gezondheidsraad vindt het van belang dat er begrijpelijke informatie is voor ouders en kinderen en dat alle vormen van drang vermeden worden. De raad vindt dat de keuze om al dan niet gebruik te maken van het aanbod van vaccinatie niet mag leiden tot uitsluiting van school of sociale uitsluiting van kinderen.
Voortzetting financiële COVID-maatregelen zorg 2022
Minister De Jonge (VWS) informeert over de voorgenomen voortzetting van de financiële COVID-maatregelen voor de zorg in 2022, inclusief het verlengen van de meerkostenprestatie. Daar het realistisch is dat er in 2022 nog steeds extra kosten gemaakt zullen worden, zal de mogelijkheid worden gecreëerd om meerkosten t.g.v. de COVID-19-pandemie te kunnen blijven vergoeden aan zorgaanbieders.
Goederen-exit-strategie noodvoorraad beschermingsmiddelen
Staatssecretaris Blokhuis (VWS) deelt de plannen voor de afbouw van de noodvoorraad van persoonlijke beschermingsmiddelen (brillen, chirurgische maskers, FFP2-maskers, handschoenen, jassen en schorten).
Het gaat om het terugbrengen naar een omvang die aansluit bij de behoefte van een periode van 6 maanden, gebaseerd op een bepaald verbruik door de zorg.
-
Advies van het Outbreak Management Team (OMT) over de situatie rondom de COVID-19-pandemie en de maatregelen om het coronavirus te bestrijden. In dit advies gaat het OMT allereerst in op het verloop van de epidemie, de epidemiologische situatie en wordt er een update gegeven over de diverse virusvarianten. Hierna wordt ingegaan op het reproductiegetal en de prognose van ziekenhuis- en IC-opnames en de omikronvariant.
Gezien de verwachting dat de omikronvariant dominant wordt in Nederland en hier nog niet veel over bekend is adviseert het OMT om de maatregelen zoals die nu gelden in stand te houden. Dit tot ten minste na de feestdagen en de eerste week van januari. De effecten van de maatregelen van 28 november 2021 zijn nog niet volledig zichtbaar en deze zijn zeker nodig om het huidige hoge aantal meldingen, ziekenhuis- en IC-opnames naar beneden te brengen.
Naast deze maatregelen adviseert het OMT om adviezen op te stellen en te communiceren over hoe men met kerst- en de feestdagen het best om kan gaan met bijvoorbeeld het ontvangen van bezoeken, het bezoeken van oudere familieleden, gebruik van zelftesten, hanteren van de basisregels, e.d. Ook adviseert het OMT om te benadrukken dat het ongewenst is om avondactiviteiten naar overdag of de vroege morgen te verplaatsen aangezien dit het effect van de avondlockdown beïnvloedt. Het OMT adviseert te heroverwegen de basisscholen in december toch een week eerder te sluiten en in deze week over te gaan op het geven van online thuisonderwijs.
Vervolgens adviseert het OMT om maximaal in te zetten op de boostervaccinatie zodat voor kerst ten minste de groep 60+ is gevaccineerd en zo snel mogelijk daarna kan worden gestart met de groep 60- en actief in te blijven zetten op een vaccinatiegraad in Nederland van meer dan
95%. Het OMT adviseert het gebruik van het coronatoegangsbewijs (CTB) op dit moment niet aan te scherpen of het CTB uit te breiden naar andere sectoren. Tevens adviseert het om drukte in het OV en met name treinen te voorkomen. Tenslotte adviseert het OMT om het mogelijk te maken dat personen een positieve zelftest gemakkelijk (digitaal) kunnen melden aan de GGD en na te denken over scenario’s hoe in de zorg om te gaan met een eventuele volgende piek op de IC en in het ziekenhuis vanwege de omikronvariant. Het OMT adviseert om verdere opschaling in de ziekenhuizen voor te bereiden.
Het OMT benadrukt dat voortschrijdend inzicht ten aanzien van de omikronvariant, ten aanzien van besmettelijkheid, ziekmakend vermogen en verminderde bescherming van vaccinatie of doorgemaakte infectie, ertoe kan leiden dat eerder dan nu de planning is, al specifieke adviezen over bestrijding worden uitgebracht.
-
Evaluatie aanpak Covid-19 deel 1
Minister Grapperhaus (JenV) stuurt 2 rapporten naar de Tweede Kamer. Het onderzoek Evaluatie aanpak Covid-19 deel 1 was gericht op de samenwerking binnen de nationale crisisstructuur en de samenwerking tussen de nationale crisisstructuur en de veiligheidsregio’s. Bij de verdere versterking van de crisisbeheersing en brandweerzorg zullen de lessen uit dit onderzoek worden betrokken. Het andere onderzoek betreft de quick scan “Modernisering van het staatsnoodrecht”. In de quick scan wordt onder meer de zorg geuit dat het noodrecht op bepaalde punten niet optimaal lijkt aan te sluiten bij actuele en toekomstige dreigingen en maatschappelijke ontwikkelingen. De beide onderzoeken worden betrokken bij respectievelijk de totstandkoming van het integraal wettelijk kader voor de crisisbeheersing en brandweerzorg en de modernisering van het staatsnoodrecht, en deze onderwerpen zullen in samenhang worden behandeld.
Naleving, controle en handhaving bij verbreding inzet Coronatoegangsbewijs
Minister Grapperhaus (JenV) informeert over de laatste stand van zaken over de naleving, controle en handhaving van de coronamaatregelen. Specifiek de controle van het coronatoegangsbewijs (CTB). Hij doet dit mede namens de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (IenW).
Uit de cijfers blijkt dat de naleving licht verbeterd is en dat in minder gevallen helemaal niet gecontroleerd wordt. Er wordt € 34,5 miljoen per maand vrijgemaakt om de controle van het CTB verder te bevorderen.
Update Nederlandse vaccindonaties
De al geleverde bilaterale donaties (4,23 miljoen) maken, samen met de donatie van 22,55 miljoen vaccins aan Covax, dat het doel om in 2021 27 miljoen vaccins te doneren wordt behaald. Covax heeft echter wel een ingewikkelde logistieke puzzel te leggen om de vaccins toe te wijzen aan de 92 landen die gebruik maken van het Advance Market Mechanism van Covax.
Steunpakket in het eerste kwartaal van 2022
Het kabinet heeft besloten om naar aanleiding van de nieuwe maatregelen het economisch steunpakket ook in het eerste kwartaal van 2022 beschikbaar te maken. Het kabinet komt daarnaast uiterlijk in maart 2022 met een visie op de aanpak van coronasteun op de (middel)lange termijn.
Persconferentie: sluiting scholen voorafgaand aan kerstvakantie en verlening maatregelen
Minister-president Rutte en minister De Jonge (VWS) leggen uit waarom het kabinet de maatregelen verlengt die sinds 28 november gelden. De maatregelen worden verlengd tot en met vrijdag 14 januari 2022. Ten eerste is dat omdat de besmettingscijfers nog altijd erg hoog zijn en ten tweede vanwege de nieuwe omikronvariant. Van deze variant is nog veel onbekend.
Vanwege het hoge aantal besmettingen, de omikronvariant en om een buffer in te bouwen richting de kerstdagen heeft het kabinet besloten dat de basisscholen, de scholen voor speciaal basisonderwijs en de buitenschoolse opvang met ingang van maandag 20 december 2021 de deuren sluiten, of uiterlijk dinsdag de 21e december als die extra tijd nodig is om noodopvang te regelen. Er is uiteraard noodopvang voor kwetsbare kinderen en voor kinderen van ouders met cruciale beroepen. Daarbij wordt ook het zeer dringende advies uitgesproken om alleen gebruik te maken van de noodopvang als het echt niet anders kan. En daarnaast om kinderen in die extra onderwijsvrije week zoveel mogelijk binnen het eigen gezin te houden.
Stand van zaken COVID-19
In de inleiding van de brief wordt geschetst dat de huidige epidemiologische situatie tweeledig is. Aan de ene kant is het eerste effect van de maatregelen te zien, het aantal besmettingen daalt en ook de bezetting van het aantal ziekenhuis- en IC-bedden lijkt het plafond te hebben bereikt. Aan de andere kant neemt de verspreiding van de omikronvariant snel toe. Om deze reden en op basis van het OMT-advies heeft het kabinet besloten de geldende maatregelen in stand te houden en de basisscholen, scholen voor speciaal (basis) onderwijs en de buitenschoolse opvang in de week van 20 december te sluiten.
Naar het zich laat aanzien verspreidt omikron zich sneller door een combinatie van grotere besmettelijkheid en een afgenomen effectiviteit van de vaccinatie en doorgemaakte infectie. Verwacht wordt dat de omikronvariant de komende weken de deltavariant over zal nemen als dominante virusvariant. Of deze variant meer ziekmakend is, is nu nog niet te zeggen. De kennis neemt iedere dag toe. Hoewel de bescherming van de huidige vaccinatie tegen deze variant mogelijk aanzienlijk lager is, wijzen eerste resultaten van onderzoek in Engeland naar de effecten van een recente booster uit dat hierdoor de bescherming wordt teruggebracht tot een hoog niveau. Daarom is besloten om het zetten van boosterprikken te versnellen. Iedere 18-plusser krijgt uiterlijk in de tweede helft van januari een boosterprik aangeboden en het interval tussen 2e prik en booster is teruggebracht van 6 maanden naar 3 maanden.
Na deze inleiding wordt de regeling aangeboden in verband met verlenging van de maatregelen, waaronder een verplichte sluitingstijd en sluiting van het primair onderwijs en de buitenschoolse opvang. Hierna wordt ingegaan op:
- Het OMT-advies inclusief het epidemiologisch beeld; de Sociaalmaatschappelijke en Economische Reflectie; de maatregelen en de aanpak van deze en komende winter(s), gevolgd door het coronatoegangsbewijs/Digitaal Corona Certificaat, reizen en quarantaine, testen en traceren, vaccins, wijkgerichte aanpak, innovatieve behandelingen, ventilatie en digitale ondersteuning;
- De zorg voor patiënten in de keten;
- Bescherming kwetsbare personen;
- De communicatie, de arbeidsmarkt, het Caribisch deel van het Koninkrijk, het afdoen van moties, toezeggingen en verzoeken en de Catshuisstukken
In de brief wordt voorts vermeld dat per 7 december 2021 het Coronadashboard is uitgebreid met informatie over booster- en derde prikken. Ook wordt over het Caribisch deel van het Koninkrijk vermeld dat op Saba en Sint-Eustatius momenteel geen actieve casussen zijn en dat het aantal besmettingen op Aruba, Curaçao en Sint-Maarten de afgelopen weken stabiel is gebleven. De druk op de zorg blijft op alle eilanden echter hoog. De boostervaccinatiecampagnes zijn zowel op de BES-eilanden (Bonaire, Sint-Eustatius, Saba) als de CAS-landen (Curaçao, Aruba, Sint-Maarten) van start gegaan, waarbij net als in Europees Nederland geprikt wordt van oud naar jong en begonnen wordt met de meest kwetsbaren.
-
Debat ontwikkelingen rondom het coronavirus
In dit debat is tevens aandacht besteed aan de vervroegde schoolsluiting.
Wijziging Regeling 5e tijdelijk verbod burgerluchtverkeer luchtruim Nederland en BES
Minister Visser (IenW) informeert over de verlenging van het vliegverbod voor vliegverkeer uit Zuid-Afrika, Lesotho, Eswatini, Botswana, Namibië, Zimbabwe, Mozambique en Malawi. Dit met het oog op de omikronvariant van het COVID-19 virus. Zij doet dit mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het vliegverbod loopt tot en met woensdag 22 december 2021, 23.59 uur, Nederlandse tijd.
-
Aanpassing eindexamen voortgezet onderwijs 2022
Minister Slob (OCW) informeert over zijn besluit tot aanpassing van het eindexamen voortgezet onderwijs 2022. Er komen opnieuw een extra herkansing en een mogelijkheid om de centrale examens te spreiden over meerdere tijdvakken. Anders dan in 2020 wordt het centraal schriftelijk en praktisch examen voor de beroepsgerichte profielvakken zowel gedeeltelijk als centraal examen afgenomen waarbij de andere onderdelen als schoolexamen afgesloten kunnen worden.
Aanpassing inburgering
Staatssecretaris Wiersma (SZW) geeft de Tweede Kamer een stand van zaken over de uitvoering van de inburgering met als eerste onderwerp welke maatregelen worden genomen gezien de huidige ontwikkelingen ten aanzien van corona. Deze maatregelen zijn:
- Afstandsonderwijs inburgering: mogelijkheid uitgebreid van 50% naar 100%.
- Er wordt nog 1 verlenging verleend van inburgeringstermijn in verband met verslechterende omstandigheden en strengere maatregelen die getroffen worden ter bestrijding van COVID-19. Deze verlenging bedraagt 1 maand en geldt voor iedereen die binnen 6 maanden voor het einde van de inburgeringstermijn komt.
-
OMT Advies - 134e OMT (75e OMT COVID-19)
Advies van het Outbreak Management Team (OMT) aan VWS over de situatie rondom de COVID-19-pandemie en de maatregelen om het coronavirus te bestrijden. In dit advies gaat het OMT allereerst in op het verloop van de epidemie, de epidemiologische situatie en wordt er een update gegeven over de diverse virusvarianten. Hierna wordt ingegaan op het reproductiegetal en de prognose van ziekenhuis- en IC-opnames en de omikronvariant.
Het OMT schetst dat het epidemiologische beeld op korte termijn er gunstig uitziet, maar dat verschillende doorrekeningen een snelle omslag laten zien door de verspreiding van de omikronvariant. Op basis van modellering over de verspreiding van de omikronvariant verwacht het OMT dat de omikronvariant eind december dominant zal zijn in Nederland. Dit is eerder dan het OMT een week eerder verwachtte. Daarnaast blijkt uit de modellering dat niet uitgesloten kan worden dat de snelle verspreiding leidt tot een hoge piek in ziekenhuis- en IC-opnames waarbij de capaciteit van de Nederlandse gezondheidszorg overschreden wordt. Naast dit sombere scenario zijn er ook andere uitkomsten mogelijk die minder belasting op de zorg leggen. Omdat er nog veel onzekerheden zijn met betrekking tot de omikronvariant en een overbelasting van de zorgketen tot de mogelijkheden behoort, adviseert het OMT op korte termijn extra maatregelen te nemen om de verspreiding te beperken zodat de bevolking zo goed mogelijk beschermd kan worden door uitvoering van de al versnelde boostercampagne. Het OMT adviseert daarom maatregelen om nu ‘tijd te kopen’ voor de boostercampagne en de uitgangspositie van de zorg te verbeteren door de verspreiding van de omikronvariant te vertragen. De maatregelen die het OMT adviseert zijn vergelijkbaar met december 2020 en januari 2021 inclusief de toen geldende maatregelen, door:
- sluiting van scholen en onderwijsinstellingen;
- sluiting van de horeca;
- sluiting van niet-essentiële winkels;
- sluiting van de cultuursector en sportclubs;
- sluiting van overige locaties.
Ook herhaalt het OMT het advies om voorbereidingen te treffen in de hele zorgketen om de verwachte toename van de zorgvraag op te kunnen vangen. Verder adviseert het OMT dringend om het beleid met betrekking tot zelftesten op dit moment niet aan te passen. Tenslotte adviseert het OMT het quarantainebeleid voortaan onafhankelijk van de immuunstatus te maken. Het isolatie- en quarantainebeleid wordt hierdoor aanzienlijk vereenvoudigd.
Persconferentie: Nederland in lockdown
Als eerste verduidelijkt Jaap va Dissel van het OMT waarom het OMT de huidige situatie zorgelijk vindt en geeft toelichting op het OMT-advies. Hierna kondigt minister-president Rutte aan dat de nieuwe lockdown ingaat per zondag 19 december 2021, 05.00 uur en in principe duurt tot en met vrijdag 14 januari 2022. De norm voor thuisbezoek gaat naar 2 bezoekers behalve op kerstavond, eerste en tweede Kerstdag en tijdens de jaarwisseling. Op die dagen geldt: maximaal 4 gasten thuis ontvangen. De lockdown betekent dat alle winkels de deuren sluiten. Bestellen en afhalen aan de deur (click en collect) is wel toegestaan. Supermarkten, drogisterijen en andere essentiële winkels blijven open tot uiterlijk 20.00 uur. En ook essentiële diensten als tankstations, bibliotheken en apotheken blijven open. Het onderwijs sluit de deuren, van groep 1 in het basisonderwijs tot en met de universiteiten, en in het verlengde daarvan sluit ook de buitenschoolse opvang. Voor kwetsbare leerlingen en voor kinderen van mensen met cruciale beroepen blijft noodopvang beschikbaar. Het mbo en hoger onderwijs is geopend voor de begeleiding van kwetsbare studenten, voor toetsen en examens en voor praktijkonderwijs. Voor het onderwijs stelt het kabinet als einddatum van de lockdown op zondag 9 januari 2022, het einde van de kerstvakantie. Of de scholen dan helemaal open kunnen of niet, daar wordt op maandag 3 januari 2022 duidelijkheid over gegeven. De musea, theaters, bioscopen en concertzalen zijn gesloten. Net als de pretparken, de dierentuinen, de horeca en de evenementensector. Afhalen in de horeca is toegestaan. Voor sommige evenementen, zoals warenmarkten, geldt een uitzondering. Uitvaarten en huwelijken zijn onder voorwaarden mogelijk. Alle niet-medische contactberoepen gaan dicht. Tot slot gaan alle binnensportlocaties dicht en worden alle sportcompetities stilgelegd. Sportlocaties buiten zijn overdag open van 05.00 uur tot 17.00 uur. Voor kinderen onder de 18 jaar zijn onderlinge partijtjes toegestaan, ook op minder dan anderhalve meter afstand. Voor mensen van boven de 18 jaar geldt maximaal 2 personen samen, op anderhalve meter afstand en eventueel met een instructeur. Professionele sport kan doorgaan, maar zonder publiek. Zwemlessen voor diploma’s kunnen doorgaan tot 17.00 uur.
Coronamaatregelen na het 134e OMT advies
Minister De Jonge (VWS) informeert over het maatregenpakket dat gaat gelden vanaf 19 december 2021, over de boostercampagne, het scenario voor de zorg, het testbeleid en het reisbeleid.
In de inleiding wordt ingegaan op dat uit het OMT-advies blijkt dat de omikronvariant zich veel sneller verspreidt dan de deltavariant. Ook lijkt de bescherming door eerdere besmetting of vaccinatie beperkter bij deze variant. Welke ziektelast de variant kent, is nog niet duidelijk.
De snellere verspreiding en hogere besmettelijkheid kunnen zorgen voor een veel hogere druk op de zorg. Het OMT waarschuwt voor een piek die hoger kan zijn dan we meemaken met de deltavariant. Het is daarom noodzakelijk om de uitgangspositie van de zorg te verbeteren en de verwachte omikrongolf te verlagen en te vertragen. Dat doet het kabinet door het instellen van een lockdown. Tenslotte wordt vermeld dat hierdoor ook tijd komt om iedereen die dit wil een boosterprik te geven. Er wordt ingezet om het boosteroffensief in de tweede helft van januari af te ronden. Hierna wordt de regeling aangeboden die nodig is in verband met verzwaring van de maatregelen. Vervolgens wordt ingegaan op het 134e OMT-advies, sociaal maatschappelijke reflectie en maatschappelijk beeld en uitvoeringstoets, de maatregelen en voortgang boostercampagne. Ook wordt ingegaan op de druk op de zorg, testen, reizen en tenslotte op de Catshuisstukken.
-
Minister Schouten (LNV) informeert dat de tijdelijke regeling subsidie dierentuinen COVID-19 voor een tweede maal zal worden opengesteld vanaf 7 januari 2022. De eerste openstelling was vanaf 22 februari 2021.
-
Debat Ontwikkelingen rondom het coronavirus
Debat ontwikkelingen rondom het coronavirus.
Plan van aanpak strategische evaluatie internationale crisismaatregelen in reactie op COVID-19 pandemie
De evaluatie zal zich richten op de crisismaatregelen die genomen zijn door de internationale financiële instellingen (IFI’s) en op Europees niveau. Het doel van deze evaluatie is om inzicht te krijgen in de doeltreffendheid van deze maatregelen.
Steunpakket sociaal en mentaal welzijn en leefstijl
Ten opzichte van 2019 en 2020 is er meer aandacht gekomen voor de onderwerpen vallend onder actielijn 2 (kwetsbare groepen) en 3 (leefstijl). Voor actielijn 1 (jeugd) hebben de onderzoekers op basis van een aanvullende kwalitatieve analyse sterk de indruk gekregen dat er bij de inzet van de middelen uit het steunpakket door gemeenten relatief veel aandacht is uitgegaan naar jeugd.
Aanpassing steunmaatregelen na directe lockdown december 2021
De ministers Blok (EZK) en Hoekstra (FIN) en de staatssecretarissen Wiersma (SZW) en Vijlbrief (FIN) melden dat de steunmaatregelen aan ondernemers worden uitgebreid na de directe lockdown in december 2021. Het gaat onder meer om de steunmaatregelen (NOW-5) en de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL). Dit zijn maatregelen ter overbrugging van de werkgelegenheid en als tegemoetkoming in de vaste lasten van ondernemers. In deze brief werd tevens bekend dat er €5,6 miljoen beschikbaar komt voor musea vanwege de gedwongen sluiting.
-
Coronamaatregelen en capaciteit gevangeniswezen
Minister Dekker (JenV) informeert over maatregelen van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) in het gevangeniswezen in verband met corona. Hij gaat in op de aanvullende maatregelen die genomen worden. Deze maatregelen houden verband met bezoek, contactberoepen en verlof. Tevens wordt ingegaan hoe DJI er alles aan doet om inzetbare capaciteit te vergroten om de oplopende instroom te kunnen verwerken.
Opheffen Regeling 5e tijdelijk verbod burgerluchtverkeer luchtruim Nederland en BES COVID-19 en testplicht voor alle reizigers uit niet-EU/ Schengenlanden
Minister Visser (IenW) informeert over de opheffing van het vliegverbod voor vliegverkeer uit Zuid-Afrika, Lesotho, Eswatini, Botswana, Namibië, Zimbabwe, Mozambique en Malawi. De 5e Regeling tijdelijk verbod burgerluchtverkeer luchtruim Nederland en BES in verband met COVID-19, vervalt met ingang van 23 december 2021, 00.00 uur Nederlandse tijd. De genoemde landen in zuidelijk Afrika zullen wel aangewezen blijven als zeerhoogrisicogebied met zorgwekkende virusvariant. Dit betekent dat voor reizigers uit deze landen het Europees inreisverbod van kracht is, zonder uitzondering voor gevaccineerde reizigers. Daarnaast geldt conform het OMT-advies in het licht van de omikronvariant vanaf 22 december 2021 voor alle reizigers uit niet-EU/ Schengenlanden een algehele testplicht vóór vertrek naar Nederland.
-
Aanschaf zuurstofconcentratoren
Minister De Jonge (VWS) informeert over de aanschaf van zuurstofconcentratoren.
Om de belasting in de ziekenhuizen te verlichten, worden sommige COVID-patiënten thuis behandeld. Deze patiënten hebben behoefte aan zuurstof en daarom worden voor deze patiënten stationaire zuurstofconcentratoren in de thuissituatie ingezet.
Voortgang versterking zoönosenbeleid
Minister De Jonge (VWS) en minister Schouten (LNV) informeren over de voortgang op de versterking van het huidige zoönosenbeleid. Met de brief wordt het rapport ‘Evaluatie COVID-19 bij nertsen’ aangeboden, waarin deze aanpak van SARS-CoV-2 op nertsenbedrijven is geëvalueerd. Daarnaast wordt met deze brief de Staat van Zoönosen 2020 aangeboden, waarin de aangetroffen zoönotische infecties overzichtelijk worden gerapporteerd. Een stevig zoönosenbeleid is een belangrijke basis voor een goede pandemische paraatheid.
Gezondheidsraad-advies: vaccinatie tegen COVID-19 met het Novavax-vaccin bij volwassenen
Op 20 december heeft het Europese geneesmiddelenagentschap EMA positief geadviseerd over markttoelating van het vaccin tegen COVID-19 van fabrikant Novavax voor mensen van 18 jaar en ouder. De gegevens over de werkzaamheid en de veiligheid van het Novavax-vaccin zijn vergelijkbaar met die van de mRNA-vaccins (Pfizer en Moderna) bij toelating vorig jaar. De raad adviseert mensen die nog niet gevaccineerd zijn tegen COVID-19 bij voorkeur de vaccins van BioNTech/Pfizer en van Moderna te geven, tot meer bekend is over de werkzaamheid van het vaccin van Novavax tegen de omikronvariant. Het Novavax-vaccin kan een alternatief zijn voor mensen die bezwaar hebben tegen inenting met een mRNA-vaccin. Het vaccin van Novavax is een eiwitvaccin, dat deels met nieuwe technieken is gemaakt. Er zijn twee doses nodig voor een primaire vaccinatieserie met minimaal drie weken tussen de eerste en tweede prik.
-
OMT Advies – 135e OMT (76e OMT COVID-19)
Het Outbreak Management Team (OMT) adviseert over de situatie rondom de COVID-19-pandemie en de maatregelen om het coronavirus te bestrijden. In dit advies gaat het OMT allereerst in op het verloop van de epidemie, de epidemiologische situatie en wordt er een update gegeven over de diverse virusvarianten. Hierna wordt ingegaan op het reproductiegetal en de prognose van ziekenhuis- en IC-opnames. Hierna gaat het OMT specifiek in op de kennis over de omikronvariant. De conclusie die het OMT trekt uit de beschikbare data is dat er op dit moment nog onvoldoende zekerheid over de eigenschappen van de omikronvariant is om aanpassingen van het huidige maatregelenpakket te adviseren. Temeer omdat zelfs als de omikronvariant in mindere mate dan de deltavariant tot ernstige ziekte leidt, de snelle verspreiding en te verwachten grote aantallen zieken nog altijd tot een te hoge zorgbelasting, van huisarts tot ziekenhuis tot verpleeghuis, kan leiden.
Hierna adviseert het OMT dat op dit moment geen aanpassing nodig is van de huidige richtlijnen voor mondneusmaskerbeleid in de gezondheidszorg. Ten aanzien van het testen van ‘categorie 3’-contacten (overige, niet nauwe contacten) hecht het OMT eraan dat deze categorie van contacten wel geïnformeerd wordt, maar geen quarantaineverplichtingen krijgt. Deze categorie is dan extra alert en zal naar verwachting een betere naleving hebben van de algemene (zelf)testadviezen. Tenslotte adviseert het OMT voor de kinderopvang en het primair onderwijs dat een groep of klas in quarantaine gaat als er twee of meer besmettingen binnen korte tijd zijn.
Gezondheidsraad-advies: Inzet vaccin van Janssen als booster
Het Europees geneesmiddelenagentschap EMA heeft onlangs positief geoordeeld over gebruik van het vaccin van Janssen als boosterprik. Boosten met het Janssen-vaccin lijkt echter in eerste instantie tot een lagere toename in antistoffen te leiden dan boosten met een mRNA-vaccin, met name bij mensen die ook als eerste prik het vaccin van Janssen kregen. Onduidelijk is nog wat het effect van de booster is op het niveau van de antistoffen na enkele maanden. De Gezondheidsraad adviseert om vooralsnog te blijven kiezen voor mRNA-vaccins als boosters.
Reactie adviezen Gezondheidsraad over toelating Novavax-vaccin en Janssen-vaccin als booster
Uit het Gezondheidsraadsadvies komt duidelijk naar voren dat het aanbieden van het Novavax-vaccin aan mensen die geen mRNA-vaccin (BioNTech/Pfizer en Moderna) of vector-vaccin (AstraZeneca en Janssen) willen, een goed alternatief is. Met de kanttekening dat er nog niets bekend is over de bescherming van het Novavax-vaccin tegen de delta- of omikronvariant.
Vanwege de betere bescherming die een mRNA-booster geeft laat Minister De Jonge het Janssen-vaccin alleen inzetten als hier een individueel gezondheidsbelang voor is en een mRNA-vaccin niet kan worden gegeven.
Kamerbrief over 135e OMT-advies COVID-19
Het kabinet heeft kennisgenomen van de epidemiologische situatie en de prognoses met betrekking de deltavariant én de omikronvariant. Het kabinet stelt, op basis van het 135e OMT-advies, vast dat het huidige maatregelenpakket dient te worden voortgezet.
Ten aanzien van het advies over het gebruik van FFP2-maskers, wordt benadrukt dat de richtlijnen door de beroepsgroepen/experts worden opgesteld leidend zijn. Deze geven ruimte aan zorgverleners om zelf een professionele afweging te maken en gemotiveerd af te wijken van de richtlijnen en uitgangspunten. Als zorgverleners het nodig vinden om FFP2-maskers te gebruiken mogen hiervoor geen belemmeringen zijn. Er wordt op gewezen dat FFP2-maskers in ruime mate beschikbaar zijn en ook op veel plaatsen worden gebruikt. Om het gebruik van deze maskers een extra stimulans te geven, zal begin januari 2022 eenmalig de mogelijkheid worden geboden om via het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) FFP2-maskers tegen sterk gereduceerd tarief te bestellen.
Ten aanzien van het testadvies en het advies van het Bestuurlijk Afstemmingsoverleg (BAO), wordt het advies zo uitgewerkt dat categorie 3 contacten - dat zijn de contacten die iemand langer dan 15 minuten heeft in eenzelfde ruimte maar wel op 1,5m afstand of contacten die iemand korter dan 15 minuten heeft gezien op minder dan 1,5m afstand - zoveel als mogelijk geïnformeerd moeten worden. Dat zal vooral door de besmette persoon zelf moeten gebeuren. Daarvoor krijgt de besmette persoon instructies van de GDD. Tenslotte neemt het kabinet het advies van het OMT over het quarantainebeleid in de kinderopvang en het primair onderwijs over.
-
Minister De Jonge (VWS) informeert over de aanschaf van 5,9 miljoen extra doses van het coronavaccin van BioNTech/Pfizer. BionTech/Pfizer en Moderna werken aan een (aan de omikron-variant) aangepaste versie van hun vaccins. Het kabinet heeft besloten extra vaccins te bestellen, zodat Nederland over aangepaste vaccins kunnen beschikken in geval een boosterronde met dit aangepaste vaccin noodzakelijk is.
-