‘Er worden eindelijk stappen gezet op het gebied van klimaatveiligheid'
Ministeries
Deze week vindt in Den Haag de vierde editie van de Planetary Security Conference plaats, nadat het ministerie van Buitenlandse Zaken in 2015 de Planetary Security Initiative (PSI) lanceerde. Louise van Schaik is als afdelingshoofd EU extern, duurzaamheid en klimaat van Instituut Clingendael de projectleider.
‘Klimaatverandering kan veiligheid op allerlei manieren, direct en indirect, beïnvloeden. Er kunnen spanningen ontstaan tussen bevolkingsgroepen over voedsel en water dat steeds schaarser wordt omdat de temperatuur stijgt. Natuurrampen kunnen leiden tot onveilige situaties, kijk maar naar de chaos die ontstond op Sint Maarten na orkaan Irma. Klimaatfondsen kunnen verkeerd worden ingezet waardoor de ene groep wordt bevoordeeld boven de andere, of er juist voor zorgen dat strijdende partijen eindelijk met elkaar om tafel gaan. En de energietransitie heeft geopolitieke implicaties: van instortende oliestaten tot landen die juist van de transitie profiteren.
Van kennis naar actie
Al deze thema’s staan deze week centraal tijdens de conferentie. In eerste instantie was die bedoeld om de kennis over klimaatveiligheid te vergroten. En om een plek te creëren waar mensen die op dit thema werken - diplomaten, ontwikkelingssamenwerking- en defensiespecialisten - jaarlijks bijeen kunnen komen. Gaandeweg kwam er steeds meer aandacht voor wat je daadwerkelijk kan doen. Dat resulteerde in 2017 in The Hague Declaration on Planetary Security, met zes concrete actiegebieden, zoals de situatie in Mali, Irak en het Tsjaadmeer. Een overzicht van wat bereikt is publiceren we via een online tool op de PSI-website.
Internationale partners
Clingendael trekt het initiatief samen met buitenlandse denktanks. Veel andere (internationale) organisaties zijn betrokken bij deelsessies. Het betrekken van buitenlandse partners was een nadrukkelijke wens van Buitenlandse Zaken, omdat een aantal van hen al verder was op dit onderwerp. Ook hebben we de conferentie hierdoor internationaal goed kunnen neerzetten.
Kanteling
Het is moeilijk om te zeggen: het komt allemaal door ons. Maar aan de kanteling in de afgelopen jaren – van ‘oei we moeten er iets mee’ naar actie ondernemen – hebben we zeker bijgedragen. We worden genoemd in EU-verband en in debatten van de VN-Veiligheidsraad. Daar heeft Nederland vorig jaar ook echt wel wat bereikt op dit vlak. En je ziet dat als de Veiligheidsraad dit onderwerp serieuzer neemt, dat uitstraalt naar de rest van de VN.
Concreet
Dat neemt niet weg dat er nog heel veel moet gebeuren. Ik hoop dat er tijdens de conferentie concreet wordt gepraat over wat anders moet, in termen van beleidsplannen, budgetten en capaciteit. Ook zou het mooi zijn als deze conferentie ervoor zorgt dat de veiligheidsdimensie wordt meegenomen in het klimaatdebat van secretaris-generaal António Guterres tijdens de Algemene Vergadering van de VN in september. Als dat lukt, ben ik echt heel tevreden.’
Lees meer informatie op de website van het Planetary Security Initiative.