Seksuele gezondheidszorg

Gratis soa-test en behandeling voor mensen met een hogere kans op een soa

Bij het Centrum Seksuele Gezondheid (CSG) van de GGD kunnen mensen met een hogere kans op een soa terecht voor een soa-test, een gesprek en eventuele behandeling. Dit is gratis en, als iemand dat wil, ook anoniem. De groepen met een hoger risico op een soa zijn:

• Mannen die seks hebben met mannen;
• Personen die te horen kregen dat iemand met wie zij seks hebben gehad een soa heeft;
• Personen met klachten die wijzen op een soa;
• Personen die slachtoffer zijn van seksueel geweld;
• Personen jonger dan 25 jaar;
• Personen uit een gebied waar soa’s vaker voorkomen;
• Personen met als partner een man die seks heeft met mannen of die komt uit een gebied waar soa’s vaker voorkomen;
• Sekswerkers.

Binnen deze groepen bevinden personen zich soms in een kwetsbare positie. Daardoor hebben zij moeite om de juiste zorg of informatie te vinden. Zoals jongeren die laaggeletterd zijn, mensen met een licht verstandelijk beperking of mensen met een migratie- of vluchtelingenachtergrond. GGD’en werken eraan om deze groepen beter te bereiken.

Gratis hulp voor jongeren onder de 25 jaar

Ook kunnen jongeren onder de 25 jaar gratis en eventueel anoniem terecht bij de GGD voor een gesprek over seksualiteit of seksuele gezondheid. Dit kan over van alles gaan:

• ervaringen met seksueel grensoverschrijdend gedrag;
• sexting, online gedrag en wensen en grenzen;
• passende anticonceptie, bijwerkingen en hoe je het gebruikt;
• onbedoelde zwangerschap;
• seksuele problemen zoals pijn bij het vrijen, moeite met klaarkomen, of een negatieve beleving van seksualiteit;
• vragen of problemen rondom verliefdheid, seksuele contacten;
• vragen over acceptatie van seksuele diversiteit of genderidentiteit.

Het is mogelijk dat er geen plek is bij de GGD, ook al valt iemand wel in deze groepen. Voor soa-zorg kan iemand altijd terecht bij de huisarts of in een privékliniek voor soa-zorg. Voor vragen over seksualiteit kan iemand ook altijd bij de huisarts terecht, of bij Sense.info.

Toegang tot (gratis) anticonceptie voor personen in een kwetsbare situatie

Een onbedoelde en/of ongewenste zwangerschap kan iedereen overkomen. Daarom moet iedereen toegang hebben tot anticonceptie. En hulp kunnen krijgen bij een passende keuze en hoe je het goed gebruikt. Personen in een kwetsbare situatie kunnen soms extra hulp gebruiken. Bijvoorbeeld bij de keuzes rondom hun kinderwens of het betalen van anticonceptie. Een kwetsbare situatie kan zijn: leven in armoede, psychische problemen hebben, verslaving, dak- en thuisloosheid of een licht verstandelijke beperking. Dit kan tijdelijk zijn, maar ook voor langere tijd. Om deze mensen te ondersteunen, neemt de overheid verschillende maatregelen:

• meer mensen in een kwetsbare positie kunnen ondersteuning krijgen van professionals van Nu Niet Zwanger. Hier kunnen ze in gesprek gaan over hun eventuele kinderwens en gerichte hulp krijgen als ze (nog) geen kinderwens hebben;
• Nu Niet Zwanger-cliënten die anticonceptie niet zelf kunnen betalen, kunnen gratis anticonceptie krijgen;
• vrouwen kunnen na een zwangerschapsafbreking in de abortusklinieken een extra adviesgesprek over anticonceptie krijgen;
• iedere vrouw kan direct na een zwangerschapsafbreking toegang krijgen tot gratis anticonceptie in de kliniek. Zoals een recept voor de anticonceptiepil of het laten plaatsen van een spiraaltje. Voor vrouwen met financiële problemen is het anticonceptiemiddel zelf ook gratis.

Aantal hiv-infecties daalt

Sommige mensen lopen een groter risico om geïnfecteerd te raken met hiv. In Nederland daalt het aantal hiv-infecties gelukkig al jaren. Dat komt doordat:

• mensen zich vaker en sneller testen;
• mensen zichzelf beschermen tegen hiv door Pre-Expositie Profylaxe (PrEP) te slikken. Dit is een medicijn dat voorkomt dat iemand geïnfecteerd kan worden met het hiv-virus;
• mensen met hiv zich laten behandelen en daardoor het virus niet meer kunnen overdragen.

Personen met een grotere kans om hiv te krijgen, kunnen bij de GGD PrEP-zorg ontvangen. Deze zorg wordt vergoed door de overheid.

Wachtlijsten voor transgenderzorg

Er is steeds meer aandacht in de maatschappij en politiek voor onderwerpen rond genderidentiteit. Ook is de vraag naar transgenderzorg in Nederland gestegen. Daarom is het zorgaanbod uitgebreid. Zo kan iedereen met vragen rond zorg terecht bij hun zorgverzekeraar. 

Toch groeien de wachtlijsten nog steeds. Gemiddeld wachten mensen bijna 2 jaar op een intake voor transgenderzorg. Daarom werkt het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport samen met de zorgsector en maatschappelijke organisaties aan meer capaciteit in de transgenderzorg. Zo krijgt ook de komende jaren iedereen de transgenderzorg die men nodig heeft.

Daarnaast zijn er patiëntenorganisaties die transgender personen kunnen helpen bij vragen over onder andere wachtlijsten. Voorbeelden zijn Transgender Netwerk Nederland en Transvisie. En de chatservice Genderpraatjes helpt bij vragen over gender en genderidentiteit en het bieden van een luisterend oor.

Meer aandacht voor intimiteit en seksualiteit voor mensen met een beperking

Mensen met een beperking moeten zelf kunnen bepalen hoe zij met intimiteit en seksualiteit omgaan in hun leven. Uit onderzoek naar intimiteit en seksualiteit voor mensen met een beperking blijkt dat dit nog niet altijd het geval is. Mensen met een beperking, familieleden of begeleiders vinden het soms lastig om erover te praten. En bij zorgorganisaties en familieleden is er niet altijd genoeg kennis over. Bovendien worden de hulpmiddelen die er zijn niet altijd gebruikt. 

Om ervoor te zorgen dat mensen met een beperking meer controle krijgen over hoe zij intimiteit en seksualiteit beleven wil de overheid dat:

• er meer goede informatie beschikbaar komt over intimiteit en seksualiteit bij mensen met een beperking, bijvoorbeeld via het Kennisplein Gehandicaptensector;
• mensen met een beperking, familieleden en zorgmedewerkers meer aandacht hebben voor intimiteit en seksualiteit, bijvoorbeeld via video’s over intimiteit en seksualiteit;
• het eenvoudiger wordt om grenzen aan te geven als het gaat om intimiteit en seksualiteit. Bijvoorbeeld door bij zorgorganisaties het belang van vertrouwenspersonen en klachtenfunctionarissen te benadrukken.

De overheid werkt samen met de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland aan deze doelen. Meer informatie over deze doelen staat in de Kamerbrief over intimiteit en seksualiteit voor mensen met een beperking.