Waarom is er desinformatie op sociale media?

Wie bepaalt er wat u op sociale media te zien krijgt? Waarom staat er desinformatie en nepnieuws in uw tijdlijn? En waarom zetten mensen misleidende en onjuiste informatie op het internet? Als u op deze vragen het antwoord weet, kunt u desinformatie en nepnieuws makkelijker herkennen.

Niet iedereen ziet online hetzelfde door algoritmes

Niet iedereen krijgt online hetzelfde te zien. De meeste sociale media en websites houden bij wat u eerder heeft aangeklikt. Of wat u geliket of gedeeld hebt. Dat doen ze met stukjes software die onthouden wat u leuk vindt, ook wel algoritmes genoemd. Die algoritmes zorgen ervoor dat u steeds meer berichten te zien krijgt die daarop lijken. Andere berichten krijgt u juist weer minder te zien. Hierdoor lijkt het alsof iedereen op sociale media hetzelfde beweert. Dit heet ook wel de filterbubbel.

Op isdatechtzo.nl vindt u meer informatie over de filterbubbel.

Desinformatie klinkt vaak extra spannend

Boven berichten die niet waar zijn, staan vaak extra spannend klinkende koppen. Die koppen kunnen u nieuwsgierig maken, zodat u ze wilt aanklikken. De algoritmes op sociale media zijn zo ingesteld dat ze populaire berichten belangrijker maken. Maar de algoritmes controleren niet of informatie echt waar is, of dat het onjuiste of misleidende informatie is. Dat moet u nog steeds zelf beoordelen. Bekijk de tips om een nieuwsbericht kritisch te bekijken.

Op isdatechtzo.nl vindt u meer informatie over nepnieuws en algoritmes.

Verschil tussen feit of mening herkennen

Een mening is iets anders dan een feit. Meningen kunnen verschillen. En een mening kan ook veranderen. Iedereen heeft recht op een eigen mening en mag deze ook verkondigen. Dat hoeft alleen niet de waarheid te zijn.

Feiten zijn waar en moet u altijd kunnen controleren. De meeste feiten kunnen op meerdere manieren worden uitgelegd. Dat maakt ze nog niet meteen nep. Vaak gaat het dan om een andere uitleg van dezelfde feiten (een interpretatie).

In Nederland mag iedereen zeggen en schrijven wat iemand wil, zolang het niet in strijd is met de wet. Dat is de vrijheid van meningsuiting. Maar het betekent ook dat u op internet berichten kunt lezen die niet waar zijn.

Redenen om desinformatie te maken

Sommige mensen gebruiken de vrijheid van meningsuiting om onjuiste of misleidende informatie te verspreiden. Bijvoorbeeld met een nepnieuwsbericht. De afzender kan verschillende redenen hebben om dat te doen. Bijvoorbeeld:

  • De afzender wil onrust veroorzaken met het bericht
    Veroorzaakt de afzender onrust tussen mensen? Dan doet deze persoon dat misschien wel expres. Op het internet kunnen mensen vaak anoniem reageren. Daarom is het makkelijk om op die manier haat te zaaien. Soms wil een land of een regering met desinformatie expres onrust en meningsverschillen veroorzaken in een ander land. Bijvoorbeeld om de uitslag van verkiezingen te beïnvloeden.

    Op Mediawijsheid.nl staat meer informatie over dreigtweets en haatberichten op internet.

  • De afzender verdient misschien geld door het bericht
    Wil de afzender u naar een pagina met advertenties lokken? Veel websitemakers verdienen geld als internetbezoekers hun online advertenties zien. Berichten van websites die alleen gemaakt zijn om geld te verdienen, hebben vaak een heftig onderwerp en spannende koppen. Daardoor klikken extra veel mensen door naar de website. Zo verdient de maker dus meer geld. Dit soort berichten heet met een Engels woord ook wel ‘click bait’. In het Nederlands: ‘klik lokaas’.

  • De afzender maakt een grap
    Grappen maken mag natuurlijk. Maar ze kunnen gevaarlijk zijn als mensen ze echt gaan geloven. Lijkt het bericht een grap? Dan kan het ook satire zijn. Op sommige websites staan alleen satirische nieuwsberichten, maar geen echte nieuwsberichten.