Vrijheid van meningsuiting, internetvrijheid en onafhankelijke journalistiek

Wereldwijde steun voor journalisten

Journalisten spelen een belangrijke rol als onafhankelijke bron van informatie en als waakhond. Zij moeten hun werk onafhankelijk en in vrijheid kunnen uitoefenen. De Rijksoverheid steunt de onafhankelijke positie van journalisten en mediaorganisaties wereldwijd op diverse manieren, waarbij met name aandacht uitgaat naar:

• Preventie 
  Bijvoorbeeld door bij te dragen aan een cultuur waarin vrijheid van meningsuiting vanzelfsprekend is.
• Bescherming 
  Bijvoorbeeld door het geven van (digitale) veiligheidstrainingen, goede wetgeving en veilige plekken aan bedreigde journalisten.
• Vervolging
  Bijvoorbeeld door straffeloosheid voor daders die journalisten (fysiek) bedreigen te bestrijden.

Op internationaal niveau versterkt Nederland de vrijheid van meningsuiting op verschillende manieren:

• Nederland zet vrijheid van meningsuiting hoog op de agenda bij verschillende internationale organisaties. Bijvoorbeeld de Verenigde Naties (VN), de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).
• Nederland werkt samen met non-gouvernementele organisaties (ngo's) die vrijheid van meningsuiting bevorderen. Bijvoorbeeld Free Press Unlimited en RNW Media.
• Daarnaast steunt Nederland verschillende andere projecten op het gebied van vrijheid van meningsuiting uit het Mensenrechtenfonds. Zie voor het laatste overzicht de mensenrechtenrapportage die ieder jaar naar de Tweede Kamer gaat.
• De Nederlandse Mensenrechtenambassadeur kaart het onderwerp aan bij journalisten en vertegenwoordigers van overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven.
• Nederland schenkt jaarlijks aandacht aan de Internationale Dag van de Persvrijheid (3 mei) en aan de Internationale Dag tegen Straffeloosheid van Geweld tegen Journalisten (2 november).

Nederlandse inzet voor internetvrijheid wereldwijd

Nederland ondersteunt internetgebruikers in gebieden waar internetvrijheid bedreigd wordt. Nederland:

• ondersteunt mensenrechtenverdedigers om zich te wapenen tegen inbreuken op hun mensenrechten online.  Voorbeelden van inbreuken zijn het afluisteren van apparatuur of beperkte toegang tot internet;
• ontwikkelt internationale normen om mensenrechten online met andere landen die dezelfde uitgangspunten hebben te versterken;
• verzet zich tegen strenge wetgeving waarmee mensenrechten online worden bedreigd;
• zet internetvrijheid hoog op de agenda bij internationale organisaties. Bijvoorbeeld de EU, de Raad van Europa en in de OVSE;
• maakt zich sterk bij de Verenigde Naties (VN) voor mensenrechtenresoluties;
• is actief binnen de Freedom Online Coalition (FOC), waarvan Nederland oprichter is. Deze coalitie van 30 landen op 5 continenten bevordert mensenrechten op het internet.
• oefent politieke druk uit op landen die mensenrechtenverdedigers opsporen en straffen voor online uitingen over de mensenrechtensituatie in hun land;
• steunt ngo's via het Mensenrechtenfonds die zich sterk maken voor internetvrijheid.  Zie voor het laatste overzicht de mensenrechtenrapportage die ieder jaar naar de Tweede Kamer gaat;
• steunt de Nederlandse Mensenrechtenambassadeur. Die kaart het belang van internetvrijheid aan in de gesprekken met overheden, bedrijven en organisaties;
• is in 2022 en 2023 voorzitter van de Media Freedom Coalition (MFC). Deze coalitie van 52 landen zet zich in voor mediavrijheid, de veiligheid van journalisten en het ter verantwoording roepen van mensen die journalisten in gevaar brengen.