Waarom kan Nederland niet zonder internationale handel?
Ministeries
Het wordt vaak gezegd: Nederland is een handelsland. Maar wat betekent dat eigenlijk? En waarom is internationale handel zo belangrijk voor Nederland? We leggen het uit.
Export: wat verkoopt Nederland aan het buitenland?
Nederland is één van de grootste handelslanden in de Europese Unie. We exporteren vooral veel naar onze buurlanden: Duitsland, België en Frankrijk. Het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zijn onze belangrijkste handelspartners buiten de Europese Unie. Zo verdienen we jaarlijks ongeveer 330 miljard euro met de export. Dat is ruim één derde van alles wat we in Nederland verdienen.
Nederlandse bedrijven verkopen bijvoorbeeld machines, bloemen en zuivel in het buitenland. In Nederland zorgt dat voor veel werkgelegenheid: ongeveer één miljoen directe voltijdbanen. Ook andere bedrijven in Nederland profiteren vaak van de export, omdat zij producten, grondstoffen of diensten leveren aan exporterende bedrijven. Dit levert nog eens anderhalf miljoen voltijdbanen op. De export zorgt daarmee voor meer dan 30% van alle werkgelegenheid in Nederland.
De voordelen van de internationale handel zien ook we terug in de Nederlandse samenleving. Zo betalen exporterende bedrijven vaak hogere salarissen, wat ook andere bedrijven stimuleert om een vergelijkbaar loon te betalen om interessant te blijven voor werknemers. Het gemiddelde loon in Nederland ligt daardoor bijvoorbeeld hoger dan in landen die minder verdienen aan export. Deze hogere lonen werken ook door in de loonbelastingen. Met inkomsten hiervan betalen we een groot deel van onze defensie, de zorg en het onderwijs. De voordelen komen uiteindelijk dus bij heel veel mensen terecht.
Import: wat koopt Nederland in het buitenland?
Nederland importeert ook producten die we hier niet hebben, of alleen tegen hoge kosten kunnen maken. Denk bijvoorbeeld aan bepaalde medicijnen, fruitsoorten, maar ook aan olie en onderdelen voor auto’s. Ook zijn er veel grondstoffen die simpelweg niet in de Nederlandse bodem zitten. Zoals de onderdelen en (kritieke) grondstoffen in een smartphone of zonnepanelen.
Door producten in het buitenland te kopen hebben we in Nederland meer keuze en zijn de producten vaak goedkoper. Daardoor kunnen we in Nederland dus meer met ons geld kopen.
Risico's van Internationale handel
Internationale handel levert veel op voor Nederland. Maar dat wil niet zeggen dat handel geen negatieve gevolgen kan hebben. Tegenover bedrijven die kunnen groeien door handel staan ook bedrijven die extra concurrentie uit het buitenland ervaren. Dat kan in die bedrijven leiden tot minder banen. Ook zijn de arbeidsomstandigheden en milieuregels in het buitenland niet altijd hetzelfde als in Nederland. Daardoor is het lastiger om zeker te weten dat er bij de productie van goederen bijvoorbeeld geen kinderarbeid, ontbossing of uitbuiting aan te pas komt.
Daarnaast zijn we voor bepaalde producten afhankelijk van andere landen. Denk bijvoorbeeld aan grondstoffen die we niet in Nederland hebben. Als er in deze landen iets gebeurt, merken we de gevolgen ook in Nederland. Denk bijvoorbeeld aan de hoge energieprijzen en lege zonnebloemolie-schappen als gevolg van de oorlog in Oekraïne.
Meer voordelen dan nadelen
De Nederlandse overheid neemt maatregelen om deze risico’s zoveel mogelijk te beperken. Denk aan handelsverdragen die zijn afgesloten om handelsbarrières weg te nemen en waarin afspraken worden gemaakt over duurzame productie en eerlijke arbeidsvoorwaarden. Ook moeten Nederlandse bedrijven die zakendoen in het buitenland dit maatschappelijk verantwoord doen. Hiervoor zijn Europese wetten en regels gemaakt. Zo gaat onze consumptie in Nederland niet ten koste van mens en milieu in het buitenland.
Er verandert veel in de wereld. Daarom moet de overheid zich ook de komende jaren blijven inzetten om de nadelen beperken, maar juist ook om nieuwe kansen aan te grijpen. Zo hebben oorlogen, klimaatverandering en nieuwe technologieën grote invloed op de internationale handel. We zien ook dat overheden wereldwijd steeds vaker sectoren binnen hun eigen landsgrenzen beschermen.
Maar veel veranderingen zorgen tegelijkertijd ook voor nieuwe kansen. Nederlandse bedrijven hebben bijvoorbeeld veel te bieden op het gebied van duurzame energie en klimaatadaptatie. Ook betekent de opkomst van nieuwe markten – bijvoorbeeld in Afrika en Azië - ook nieuwe afzetmarkten voor Nederlandse bedrijven. Juist omdat Nederland al heel lang ervaring heeft met internationaal zakendoen slagen Nederlandse bedrijven er vaak goed in om die kansen te verzilveren.
Wat doet het ministerie van Buitenlandse Zaken om internationale handel te bevorderen?
Juist in deze tijd is het belangrijk dat we Nederlandse bedrijven ondersteunen en de Nederlandse belangen wereldwijd beschermen. Dat doet het ministerie van Buitenlandse Zaken bijvoorbeeld door:
- Steun te bieden aan Nederlandse bedrijven die in het buitenland willen ondernemen. Bijvoorbeeld met kennis over lokale markten, handelsmissies en subsidies. Ook staat er een internationaal netwerk van ongeveer 150 Nederlandse vertegenwoordigingen voor ondernemers klaar. Dit gaat om de Nederlandse ambassades en consulaten, maar ook Netherlands Business Support Offices (NBSO’s), het Landbouwattachénetwerk, het Innovatie Attaché Netwerk en Startup Liaison Officers. Het ministerie werkt hiervoor samen met partners, zoals RVO en Invest International en Atradius.
- Afspraken te maken via internationale organisaties, zoals de Wereldhandelsorganisatie (WTO), de Europese Unie (EU) en de G20. Dit gaat bijvoorbeeld om afspraken over subsidies en importheffingen, maar ook over de bescherming van copyright op muziek en films.
- Te investeren in ontwikkelingslanden en tegelijkertijd nieuwe handelsrelaties op te bouwen. Nederland heeft kennis en ervaring binnen thema’s – zoals landbouw, energie en water – die voor deze landen van groot belang zijn. Ook zijn ontwikkelingslanden van nu onze markten van de toekomst.
- Afspraken vast te leggen in handelsakkoorden via de EU. Over de handel in goederen, diensten, aanbestedingen en investeringen.
- Risico’s van afhankelijkheden aan te pakken door met meer verschillende landen samen te werken. Ontwikkelingslanden zijn bijvoorbeeld op het gebied van grondstoffen belangrijke partners.
- Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) te stimuleren, zodat Nederlandse bedrijven die zakendoen in het buitenland dit verantwoord doen. Waarbij zij rekening houden met mensenrechten, werkomstandigheden en het milieu.
Ondernemer met internationale ambities? Lees hier wat het ministerie van Buitenlandse Zaken voor jou kan betekenen.
Wat geeft Nederland uit aan de bevordering van internationale handel?
Jaarlijks kost de inzet van het ministerie van Buitenlandse Zaken op het gebied van handel ongeveer 133 miljoen euro. Daarnaast geven we ongeveer 261 miljoen euro uit aan het werk van de vertegenwoordigingen in het buitenland op dit gebied. Dat is ongeveer 0,01% van de ongeveer 300 miljard euro die we jaarlijks aan handel verdienen en komt neer op ongeveer 15 euro per Nederlander per jaar.
Vandaag publiceerde het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) een nieuwe versie van het rapport Nederland Handelsland. Bekijk het rapport op de website van het CBS.