De vergeten oorlog: 5 vragen over het conflict in Jemen
Ministeries
In Nederland hoor je er weinig over. Toch woedt al ruim acht jaar een bloedige oorlog in Jemen. Met één van de grootste humanitaire crises ter wereld als gevolg. Afgelopen week kwamen verschillende Jemenitische partijen in Den Haag samen om te spreken over het vredesproces. Maar waarom in Den Haag? En waar gaat het conflict ook al weer over? We beantwoorden vijf vragen over het conflict, het Yemen International Forum en hoe Nederland wil bijdragen aan een oplossing.
Wat is er aan de hand in Jemen?
Meer dan acht jaar geleden namen Houthi-milities de macht over in de hoofdstad Sana’a. Dat moment markeert het begin van een langdurig en complex conflict tussen verschillende partijen. De Houthi’s strijden tegen de anti-Houthi-coalitie, die o.a. bestaat uit de Jemenitische regering, gesteund door Saoedi-Arabië.
De oorlog heeft rampzalige gevolgen voor de bevolking van Jemen. Drie kwart van de bevolking is afhankelijk van humanitaire hulp en ruim 4 miljoen Jemenieten zijn op de vlucht geslagen. Veel voedsel is onbetaalbaar geworden, mensen zijn ondervoed en ziektes zoals cholera en corona verspreiden zich razendsnel. Volgens de Verenigde Naties vindt de ergste humanitaire crisis ter wereld in Jemen plaats.
Wat is de status van het vredesproces in Jemen?
In april 2022 sloten de strijdende partijen met bemiddeling van de Verenigde Naties een tijdelijke wapenstilstand. Deze verliep in oktober 2022. Tot nu toe houden de partijen zich in grote lijnen nog altijd aan die afspraken, waardoor Jemen zich in een situatie bevindt van ‘geen oorlog, maar ook geen vrede’. Ook de directe gesprekken tussen de Houthi’s en Saoedi-Arabië zijn een mogelijk positieve ontwikkeling, maar het is nog te vroeg om vast te stellen wat dit precies betekent voor het vredesproces.
Een definitieve oplossing van het conflict lijkt de komende tijd dan ook nog niet in zicht. Nederland vindt het belangrijk dat er een rechtvaardige en inclusieve vrede komt in Jemen om de vreselijke situatie voor de bevolking te verbeteren. Daarom steunt Nederland het VN-geleide vredesproces en de VN speciale gezant voor Jemen om hierin een actieve en leidende rol te blijven spelen.
Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra: ‘We zetten ons ervoor in dat alle partijen, en in het bijzonder vrouwen, jongeren en minderheden, gehoord worden in het vredesproces en rekenschap wordt gegeven voor mensenrechtenschendingen.’
Waarom vinden de gesprekken over het vredesproces in Den Haag plaats?
Tijdens het Yemen International Forum, van 12 tot en met 15 juni, staan de gesprekken tussen verschillende Jemenitische partijen centraal. Nederland kan voor deze dialoog een veilige, neutrale locatie bieden. Den Haag is als stad van vrede en recht, dan ook de uitgelezen locatie. Het forum wordt dit jaar voor de tweede keer georganiseerd en bouwt voort op de gesprekken van een eerdere editie in Stockholm.
Nederland heeft geen inhoudelijke rol bij de conferentie. Het forum wordt specifiek voor en door Jemenitische partijen georganiseerd. Het Sana’a Center for Strategic Studies, een Jemenitische denktank die de verschillende partijen met elkaar in gesprek wil brengen, organiseert de conferentie. Nederland helpt als gastland wel om het forum succesvol te laten verlopen en is een belangrijke donor van de organisatie.
Minister Hoekstra: ‘Nederland is graag gastland van deze belangrijke conferentie. We hopen dat de opening in het Vredespaleis afstraalt op de gesprekken die hier deze week gevoerd worden.’
Nederland organiseert ook een aantal sessies tijdens het forum, waaronder over de rol van vrouwen in het vredesproces, over watermanagement en over de huidige ontwikkelingen rondom de olietanker SAFER.
Waarom zet Nederland zich in voor een land dat zo ver weg ligt?
De relatie tussen Nederland en Jemen gaat al lang terug. Sinds 1978 biedt Nederland bijvoorbeeld een ononderbroken hulpprogramma in heel Jemen.
Minister van Buitenlandse Zaken van Jemen Ahmad Awad Bin Mubarak: ‘Nederland is een van de belangrijkste donoren op het gebied van ontwikkelingssamenwerking in Jemen. Nederland biedt technische hulp op het gebied van gezondheidszorg, reproductieve gezondheid, educatie, water en rechtsorde. Ook na de start van de verwoestende oorlog blijft Nederland belangrijke steun bieden voor humanitaire en ontwikkelingsprojecten.’
Nederland zet zich ook politiek in voor een duurzaam vredesproces onder leiding van de VN. En blijft internationaal aandacht vragen voor dit vergeten conflict, omdat de stabiliteit van de regio ook belangrijk is voor Europa. Instabiliteit biedt ruimte voor terroristische organisaties om Jemen als uitvalsbasis te gebruiken. Daarnaast maakt deze instabiliteit Jemen kwetsbaar voor criminaliteit, zoals mensen-, drugs- en wapensmokkel.
Hoe gaat het nu verder?
Nederland zal een door Jemen geleid vredesproces blijven steunen, want een duurzame oplossing kan alleen gevonden worden door alle betrokkenen partijen binnen Jemen zelf.
Minister Hoekstra: ‘Hoe de vrede eruit moet zien, kan alleen door Jemenieten zelf worden bepaald.’
De belangen tijdens het tweede Yemen International Forum waren dan ook groot. Het evenement was een uitgelezen kans om het conflict uit de vergetelheid te halen, de verschillende partijen in een veilige omgeving met elkaar in gesprek te laten gaan en samen na te denken over vervolgstappen in het vredesproces. Met als uiteindelijk doel: inclusieve vrede in Jemen.