Beangstigende momenten voor de ambassade in Irak
Ministeries
Irak werd vorige week opgeschrikt door gewelddadige protesten in de hoofdstad Bagdad. Een deel van het ambassadepersoneel moest tijdelijk worden verplaatst. Anderen brachten de avond thuis door. Ambassademedewerkers Judith en Yasir vertellen hoe het eraan toe ging. ‘Het was een traumatische ervaring.’
Nederlandse diplomaten werken vanuit Irak, omdat stabiliteit in andere landen ook een veiliger Nederland betekent. Bijvoorbeeld om terrorisme bij de bron te stoppen.
Hoogrisicopost
‘Als je solliciteert op een functie in Bagdad, weet je dat het om een hoogrisicopost gaat’, vertelt Judith. ‘Daar word je door het ministerie ook op voorbereid, bijvoorbeeld door een HEAT-training en een psychologische assessment. Maar ook door mee te lopen met een training van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB).
De BSB wonen met ons op de ambassade en zorgen voor onze veiligheid zodra wij de compound verlaten. Maar ook als de vlam in de pan slaat, en helaas was dat vorige week het geval. Toen het geweld in de Internationale Zone in rap tempo toenam werd gevraagd om onze grab bag gereed te maken: een tas die we standaard naast ons bed hebben staan met noodzakelijke spullen erin, zoals mijn paspoort en een kledingsetje.’
Er werd al langere tijd gedemonstreerd in de stad, dat verliep aanvankelijk geweldloos. Zodra bekend werd dat de demonstranten zich aan het verplaatsen waren door de Internationale Zone is eigenlijk meteen besloten om de Irakese collega’s naar huis te sturen. Het werd namelijk steeds gevaarlijker om door dit gebied te bewegen. De Internationale Zone, waar ook de ambassade staat, ligt in het centrum van Bagdad. Hier bevinden zich politieke instellingen en vonden de gevechten plaats.
Escalatie
Toen het geweld losbarstte, pakte Yasir snel de sleutels en rende naar de auto. ‘Het viel me op dat de mensen hard en roekeloos reden om weg te komen uit de Internationale Zone. Normaal heb ik een vaste route die ik neem om thuis te komen. Tegenliggers vertelden mij dat de weg was afgesloten.
Hierdoor bleef nog maar één route over waarmee ik de Internationale Zone kon verlaten. Ik was bang dat ook die route afgesloten was en ik vast zou komen te zitten. Enkele collega’s, die geen eigen auto hebben, waren wél op weg naar huis gestrand en besloten onderweg te schuilen bij vrienden in de buurt.’
Eenmaal thuis aangekomen, maakte Yasir zich zorgen over zijn Nederlandse collega’s. Zij waren toen nog op de ambassade. ‘Ik probeerde het nieuws te volgen op tv maar kreeg er geen vat op. Er gingen meerdere verhalen rond. Achteraf kun je stellen dat de situatie vanaf dat moment – maandagavond - begon te escaleren.’
Verplaatsing
‘Toen duidelijk werd dat kogels, mortieren en granaten over de ambassade vlogen werden we voorbereid voor snel vertrek. De BSB’ers stonden klaar om te gaan voor de verplaatsing en aan hun gezichten kon je zien dat het menens was. Dat was een spannend moment, maar je vertrouwt op hun deskundigheid. Nadat we de kogelvrijevesten hadden aangedaan en het veilig genoeg was om de auto in te stappen zijn we snel vertrokken. Vanuit de auto was de chaos in de stad goed te zien.
Onze Duitse collega’s hebben ons goed opgevangen, maar ik maakte mij zorgen om mijn Irakese collega’s. Sommigen van hen zaten heel dicht op het vuur. Op de Duitse ambassade gingen we over op een soort crisismodus. Daar zorgden we voor contacten met de Nederlanders in Bagdad en bereidden we ons samen met collega’s in Den Haag voor op verschillende scenario’s.’
Naarmate de avond vorderde, nam de intensiteit van de gevechten toe. Yasir woont vlak buiten de Internationale Zone en heeft twee kinderen in huis. ‘Onze jongste dochter (1,5) had moeite met slapen. Iedere keer wanneer een mortier explodeerde, schrok ze weer wakker. Gigantische explosies, het leek wel een oorlogsgebied. Het was een traumatische ervaring.’
Nasleep
De volgende dag keek Yasir naar de toespraak waarin politiek leider Muqtada al-Sadr zijn volgelingen opriep om de protesten te stoppen. Nog geen minuut later hield het schieten op. De demonstranten verlieten de Internationale Zone. ‘Het was ongelofelijk hoe snel dat ging. Dat al-Sadr in de ene minuut een heel leger wist te mobiliseren en hen in de andere weer terug kon trekken is een beangstigende gedachte. 'Er is geen sprake geweest van gericht geweld tegen de ambassade’ vertelt Judith.
Wel zijn er meerdere inslagen van kogels te zien, hierdoor zijn de muren licht beschadigd geraakt. ‘Toen ik dat zag bij terugkomst, besefte ik me des te meer dat het een juiste call was die avond daarvoor te vertrekken. Ook kwamen de verhalen over wat onze Irakese collega’s hadden meegemaakt hard binnen, steeds verder drong het tot me door wat er was gebeurd. Wij hebben hier beveiliging en kunnen weg als het moet. Maar niet iedereen heeft die luxe.’
Gelukkig kijken we hier op de post naar elkaar om. We proberen veel met elkaar te praten en ervaringen te delen, dat helpt. Vanuit Den Haag en via lieve berichtjes van onze vrienden, familie en collega’s wordt ook aandacht besteed aan onze geestelijke gesteldheid. Die betrokkenheid is fijn’, zegt Judith.