Vrede door gerechtigheid: 75 jaar Internationaal Gerechtshof
Ministeries
Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) bestaat 75 jaar. Vanuit het Vredespaleis in Den Haag zet dit orgaan van de Verenigde Naties zich in voor vrede door conflicten tussen landen via het recht op te lossen. Holocaust-overlevende Simon Gronowski en Amer Shanati, die vluchtte voor de oorlog in Syrië, zijn bij de viering aanwezig. Twee verschillende mensen, twee verschillende verhalen. Beide zijn overtuigd dat een wereld zonder het ICJ minder veilig is. En ze hebben één andere grote gemene deler.
De geschiedenissen van Simon en Amer beslaan de hele bestaansgeschiedenis van het ICJ. Simon wist 78 jaar geleden met de hulp van zijn moeder te ontsnappen uit de trein naar Auschwitz. Zijn moeder en zus overleefden de Holocaust niet. En Amer vluchtte als Palestijnse Syriër voor het oorlogsgeweld in Syrië dat al tien jaar voortduurt. Op zondag 18 april vertellen zij in het kader van het 75-jarige bestaan van het ICJ tijdens een online muzikaal programma over hun ervaringen met oorlog én hun passie voor muziek.
Vrede door recht
Als jurist kan Simon het belang van ‘vrede door recht’ niet genoeg benadrukken. ‘Dankzij het Internationaal Gerechtshof hebben we de hoop dat conflicten tussen landen en staten niet door oorlog en geweld worden beslecht, maar door het recht’, zegt Simon. ‘Dit is essentieel in de strijd tegen het barbarisme, fascisme en antisemitisme waar ik zelf ook slachtoffer ben van geworden.’
Gerechtigheid slachtoffers Syrische burgeroorlog
Amer ontvluchtte de oorlog in Syrië en is dankbaar dat hij in Nederland zonder zorgen kan gaan slapen. Zijn herinneringen aan de oorlog achtervolgen hem nog wel. Nederland zet zich op dit moment samen met Canada in voor gerechtigheid voor de slachtoffers van de oorlog in Syrië. Nederland stelde Syrië vorige jaar al aansprakelijk voor grove mensenrechtenschendingen om het belangrijk is dat daders verantwoording afleggen voor hun misdrijven. Dit proces kan eindigen bij het ICJ als de betrokken landen er via onderhandelingen en arbitrage niet uitkomen. Voor Nederland is het ICJ dan ook hét belangrijkste internationale juridische orgaan om vrede door gerechtigheid te realiseren.
Verbonden door muziek
Simon en Amer zijn niet alleen met elkaar verbonden door hun ervaringen met oorlog en geweld. Beide zijn muzikant en gebruiken de kracht van muziek om mensen met elkaar te verbinden. Simon is naast jurist ook jazzpianist. Hij zet regelmatig de ramen van zijn woning in Brussel wijd open, plaatst zijn digitale piano op de vensterbank en speelt jazzstukken om buurtbewoners een hart onder de riem te steken. ‘Een ‘opdracht’ van mijn dochter tijdens de eerste lockdown in 2020 vanwege het coronavirus’, vertelt hij. ‘Papa, doe het raam open en speel voor de buren en de mensen die aan het wandelen zijn’.
Amer was in Syrië fulltime muzikant en stond aan het hoofd van een muziekschool met meer dan 100 leerlingen. ‘Ik moest de school sluiten vanwege de oorlog in mijn land’, vertelt Amer. ‘Ik heb toen nog wel drie jaar les kunnen geven aan kinderen die slachtoffer waren van het oorlogsgeweld. Totdat ook dat onmogelijk was geworden en ik gevlucht ben uit Syrië.’ In Den Haag, speelt muziek opnieuw een grote rol in zijn leven. Hij werkt als muziekleraar en is oprichter van het Hague Orchestra for Peace. ‘Met mijn orkest en als muziekleraar wil ik kinderen van alle culturele achtergronden bereiken. Door samen te spelen, leer je elkaar kennen. En als je elkaar kent, vecht je minder met elkaar. Daarmee is muziek, net als het Internationaal Gerechtshof, een instrument voor vrede en veiligheid.’
75-jarig bestaan: online muzikaal programma
Tijdens de 75ste verjaardag van het Internationaal Gerechtshof speelde muziek een grote rol. Tijdens de viering vond de online wereldpremière plaats van een bewerking van het muziekstuk ‘Hymne des Nations’, uitgevoerd door harpiste Lavinia Meijer en onder begeleiding van Vincent de Kort en het Haags Residentie Orkest. Een oproep tot solidariteit, om de kracht van muziek voor vrede en gerechtigheid te tonen. De originele versie van Hymne des Nations werd in 1913 geschreven door de Joods-Nederlandse componist Charles Grelinger (1873-1942) ter ere van de opening van het Vredespaleis in Den Haag, waar nu het Internationaal Gerechtshof gevestigd is. Grelinger stierf tijdens transport naar Auschwitz, maar zijn muziek leeft nog steeds voort. Tijdens het online evenement deelden Simon en Amer hun persoonlijke verhaal. Het geheel is online terug te kijken.