Routes voor goederentreinen

Routes voor goederentreinen in Nederland

Goederentreinen rijden in Nederland voornamelijk over enkele hoofdroutes tussen de zeehavengebieden en de buurlanden.

Betuweroute

In 2007 heeft Nederland de Betuweroute in gebruik genomen. Deze moet een goede verbinding tussen de haven van Rotterdam en Duitsland zijn. Nu gaat ongeveer de helft van het spoorgoederenverkeer met Duitsland over deze route.

De Duitse spoorwegen bouwen een derde spoor tussen Zevenaar en Oberhausen. Daarmee kan de Betuweroute beter aansluiten op het Duitse spoornet. Tijdens deze werkzaamheden is de Betuweroute minder beschikbaar. Dit betekent dat veel goederentreinen om moeten rijden via Noord-Brabant/Limburg en via Oost-Nederland. De aanleg van het Derde spoor duurt ten minste tot 2026.

Gevolgen voor andere goederenroutes door vertraging Derde spoor

ProRail houdt bij wat de gevolgen van de omleidingen voor goederentreinen door het Derde spoor zijn. De Stuurgroep Derde spoor Duitsland bekijkt of de omleidingen goed verlopen. Ook mogen de omleidingen niet teveel overlast voor omwonenden van het spoor veroorzaken. In de Stuurgroep zitten ProRail, regionale bestuurders, bedrijven en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Goederenroute Zuid-Nederland: de Brabantroute en aanpassingen traject Meteren-Boxtel

Door de toename van het spoorvervoer in West-Brabant zijn op andere plekken in de provincie Noord-Brabant maatregelen nodig. Daarom gaat de Rijksoverheid het spoornetwerk in die provincie als volgt aanpakken.

• Meteren
  Bij Meteren komt een dubbelsporige boog: de Zuidwestboog. Zo ontstaat er een nieuwe verbinding tussen de Betuweroute en de bestaande spoorlijn Utrecht - 's-Hertogenbosch.
• Vught
  Het spoor tussen ’s-Hertogenbosch en Vught wordt uitgebreid van 3 naar 4 sporen. In Vught komt een ongelijkvloerse kruising voor de richtingen Tilburg en Eindhoven. De sporen komen hier verdiept te liggen. Het Rijk en de regio financieren deze verdieping gezamenlijk. De verdiepte ligging moet de hinder van het treinverkeer in Vught verminderen.
• Overweg in Boxtel
  Er komt een tunnel onder de dubbele spoorwegovergang bij de Tongersestraat in Boxtel. Provincie en gemeente zijn medefinancier. De maatregel is nodig om de gevolgen van het rijden van meer treinen voor het lokale verkeer zo klein mogelijk te houden. Naast de tunnel worden door de gemeente verbeteringen aan de lokale wegen gerealiseerd. De overheid werkt verder aan verbeteringsmaatregelen voor de overweg bij de Runsdijk in Haaren.

Deze acties zijn onderdeel van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer. Voor het hele tracé Meteren-Boxtel bereidt het Rijk een Tracébesluit voor. De plannen zijn uitgewerkt in een Ontwerp-Tracébesluit en een milieueffectrapportage voor inspraak. Beide plannen konden in 2018 ingekeken worden. Het Rijk zal naar verwachting in 2019 het Tracébesluit vaststellen. Daarna starten de werkzaamheden op en rond het spoor op deze plekken.

Goederenroute Oost-Nederland: de Bentheimroute

Het goederenvervoer via de routes door Oost-Nederland (Deventer – Almelo – Oldenzaal/Bad Bentheim en Zutphen – Oldenzaal/Bad Bentheim) neemt de komende jaren toe. Maar minder sterk dan werd verwacht. Tot na 2030 is er op deze routes genoeg ruimte voor goederentreinen. In 2020 bekijkt de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat of er nog extra capaciteit nodig is.

Routes voor goederentreinen in Europa

Europese landen willen graag dat het goederenvervoer over het spoor snel, efficiënt en zonder belemmeringen rijdt. Daarom werken de landen samen. Bijvoorbeeld in spoorgoederencorridors. Deze hoofdroutes zijn ingesteld met de Europese Verordening (EU) nr. 913/2010 inzake het Europese spoorwegnet voor concurrerend goederenvervoer. De belangrijkste voor Nederland zijn:

• Rijn-Alpen-corridor.
  Dat is een verbinding tussen een aantal Noordzeehavens in Nederland en België met het noorden van Italië en de haven van Genua. De verbinding gaat via Duitsland en Zwitserland.
• Noordzee-Mediterrane-corridor. 
  Dat is een verbinding tussen een aantal Nederlandse en Belgische Noordzeehavens en Frankrijk. De corridor gaat via Luxemburg, Frankrijk en Zwitsersland tot de haven van Marseille. Ook het Verenigd Koninkrijk doet via de Kanaaltunnel mee in deze corridor.

• Noordzee-Baltische-corridor.
  Deze corridor verbindt een aantal Nederlandse en Belgische Noordzeehavens met Polen, Tsjechië en Litouwen (en vanaf 2020 Letland en Estland). De verbinding loopt via Duitsland. Het toenemende spoorgoederenvervoer tussen China en Europa maakt gebruik van deze corridor.

Samenwerking spoorgoederencorridors

In de Verklaring van Rotterdam (2016) hebben Europese landen afspraken voor een betere samenwerking in de spoorgoederencorridors gemaakt. Het gaat bijvoorbeeld om afspraken over investeringen in Europese spoorinfrastructuur. En de toelating van materieel en personeel. Door de ondertekening van het Sector statement (2016) hebben Europese bedrijven zich aangesloten bij deze spoorsamenwerking. Met de Verklaring van Wenen hebben (2018) landen de voortgang van de internationale afspraken voor het spoorgoederenvervoer laten zien.

Andere Europese afspraken voor het goederenvervoer

Andere maatregelen van de Rijksoverheid:

• De ontwikkeling van het systeem voor de beveiliging van het spoor: het European Rail Traffic Management System (ERTMS).
• Technische oplossingen zodat langere treinen (tot 740 meter) kunnen gaan rijden.
• Digitalisering van het goederenvervoer. Bijvoorbeeld de elektronische uitwisseling van gegevens over de lading of de spoorroutes.
• Internationale coördinatie van werkzaamheden aan het spoor, zodat de goederentreinen niet onverwacht om moeten rijden door werkzaamheden.
• Meer speling in de dienstregeling, zodat ongepland goederenvervoer flexibel ingepland kan worden.