Basis-ggz en gespecialiseerde ggz

Anonieme hulp via internet (anonieme e-mental health)

Sommige mensen schamen zich voor hun psychische klachten of verslaving. Dit kan ervoor zorgen dat zij geen (professionele) hulp durven of willen zoeken. Op tijd hulp inschakelen kan voorkomen dat klachten zich verergeren en tot een zwaardere zorgvraag leiden.

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wil deze mensen toch een vorm van hulp bieden of naar de reguliere zorg toe geleiden. Er zijn verschillende laagdrempelige (zelf)testen en behandelingen via internet (anonieme e-mental health) die hierin kunnen voorzien. E-mental health helpt om psychische problemen op tijd te herkennen en te voorkomen. En om zelfmanagement van patiënten te stimuleren.

Anonieme hulp wordt direct betaald via de subsidieregeling anonieme e-mental health. 

Huisarts behandelt lichte psychische klachten

De huisarts behandelt lichte psychische klachten zelf. Hij doet dat in samenwerking met een praktijkondersteuner huisarts (poh-ggz). Hiervoor krijgt de huisarts extra geld van de overheid. Als een poh-ggz helpt, blijft de huisarts wel inhoudelijk verantwoordelijk voor de behandeling.

Verwijzing naar basis-ggz of gespecialiseerde ggz

De huisarts kan doorverwijzen voor hulp bij psychische problemen naar een zorgaanbieder binnen de basis-ggz of naar de gespecialiseerde ggz. Dit is afhankelijk van de mate van de problemen.

• Een behandeling van lichte tot matige psychische problemen gebeurt in de basis-ggz. Een behandeling binnen de basis-ggz kan bestaan uit gesprekken met bijvoorbeeld een psycholoog of psychotherapeut. Ook een internetbehandeling (e-health) is mogelijk.
• Bij zwaardere psychische problemen verwijst de huisarts, bedrijfsarts, jeugdarts of medisch specialist door naar de gespecialiseerde ggz.

Verwijzen binnen ggz

Er is geen doorverwijzing van de huisarts nodig als de patiënt wordt overgedragen van de basis-ggz naar de gespecialiseerde ggz en omgekeerd. Een melding aan de huisarts volstaat. De nieuwe, vereenvoudigde afspraken over verwijzen naar en binnen de geestelijke gezondheidszorg (ggz) zijn na te lezen in:

• het besluit Afspraken verwijzing ggz;
• verwijsafspraken ggz;
• kort samengevat in de brochure Vereenvoudiging verwijzing ggz.

(Langdurige) opname in een psychiatrische instelling (ggz-instelling)

Voor de behandeling van een ingewikkelde psychische aandoening kan het nodig zijn iemand op te nemen in een psychiatrische instelling (ggz-instelling). Een behandelaar bepaalt of dat het geval is. Vaak in overleg met de patiënt. De opname is vrijwillig. De basisverzekering vergoedt de behandeling en het verblijf.

Duurt het verblijf in de ggz-instelling langer dan 3 jaar? Dan wordt deze vergoed uit de Wet langdurige zorg (Wlz). Hiervoor is een Wlz-indicatie nodig.

Soms is een gedwongen opname nodig. Bijvoorbeeld als iemand een gevaar vormt voor zichzelf of zijn omgeving.

Zorg dichtbij huis bij zware psychische aandoeningen

Het kabinet wil dat ook mensen met zware, ingewikkelde psychische aandoeningen vaker dichtbij huis zorg krijgen. Uit onderzoek blijkt dat mensen met ernstige psychische aandoeningen behandeling in hun eigen omgeving prettig vinden. En dat deze wijze van behandelen het herstel kan bevorderen. Bijvoorbeeld door begeleiding van een gespecialiseerde verpleegkundige in een polikliniek. Dit heet ambulante zorg.

Mensen worden dus zoveel mogelijk als het kan, thuis in hun eigen omgeving behandeld. Daarbij moeten de gemeenten, zorgverzekeraar en aanbieders van zorg samenwerken. Mensen krijgen alleen een behandeling met een opname indien dat medisch gezien niet anders kan. Daarom is het aantal opnameplaatsen in de ggz-instellingen verminderd.

Kwaliteitseisen voor ggz-zorg

Patiënten, zorgverzekeraars en zorgprofessionals hebben in kwaliteitsstandaarden beschreven wat goede geestelijke gezondheidszorg is. Soms kan het nodig zijn om af te wijken van een kwaliteitsstandaard, maar dat moet altijd gemotiveerd gebeuren. 

Sinds december 2020 is er een nieuw Landelijk Kwaliteitsstatuut ggz. Het Landelijk Kwaliteitsstatuut ggz beschrijft hoe ggz-instellingen en zorgverleners hun zorg moeten organiseren en wie de juiste zorgverlener is. Alle partijen die betrokken zijn bij de ggz, moeten dit kwaliteitsstatuut vóór 1 januari 2022 invoeren. Dit houdt onder andere in dat alle zorgaanbieders op basis van het Landelijk Kwaliteitsstatuut ggz een eigen kwaliteitsstatuut moeten maken. Dit is verplicht. In dat eigen kwaliteitsstatuut staat hoe een zorgaanbieder vorm en inhoud geeft aan de kwaliteitsnormen van het Landelijk Kwaliteitsstatuut ggz. Uw brancheorganisatie of beroepsorganisatie kan u meer informatie geven over het nieuwe Landelijk Kwaliteitsstatuut ggz.