Psychische hulp door huisarts of andere zorgaanbieders binnen ggz

Sneller mensen de juiste hulp bieden

De overheid heeft met zorgprofessionals afspraken gemaakt om mensen met psychische problemen sneller en beter te helpen. Zo wil de overheid dat er genoeg zorg is voor mensen met (zware) psychische problemen. En dat zij na hun behandeling dicht bij huis kunnen herstellen. Hiervoor werkt de overheid samen met zorgaanbieders, zorgverzekeraars en gemeenten.

De afspraken voor betere hulp liggen vast in het Integraal Zorgakkoord.

Huisarts behandelt lichte psychische klachten

De huisarts behandelt zelf lichte psychische klachten, samen met een praktijkondersteuner (poh-ggz). Voor deze hulp krijgt de huisarts extra geld van de overheid. Als een praktijkondersteuner helpt, blijft de huisarts wel eindverantwoordelijk voor de behandeling.

Verwijzen naar zorgaanbieder binnen de ggz

Psychische hulp door de huisarts valt onder eerstelijns ggz. De huisarts kan voor hulp bij psychische problemen doorverwijzen naar een zorgaanbieder binnen de ggz. Dat valt onder tweedelijns ggz. 

Daarbij wordt zo veel mogelijk met de patiënt gezocht naar een passend zorgaanbod.

Verwijzen binnen ggz

Als een patiënt binnen de ggz wordt overgedragen aan een andere zorgverlener, is er geen doorverwijzing van de huisarts nodig. Een melding door de zorgaanbieder aan de huisarts is genoeg. De regels voor verwijzing binnen de ggz staan in:

• het besluit Afspraken verwijzing ggz
• Verwijsafspraken ggz

Anonieme hulp via internet

Sommige mensen schamen zich voor hun psychische klachten of verslaving. Hierdoor durven of willen zij geen (professionele) hulp zoeken. Op tijd hulp inschakelen kan voorkomen dat klachten verergeren en zwaardere zorg nodig is.

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wil deze mensen alsnog helpen. Daarom zijn er laagdrempelige (zelf)testen en online behandelingen voor psychische klachten (anonieme e-mental health) beschikbaar. Deze online hulp helpt psychische problemen op tijd te herkennen en aan te pakken. En stimuleert mensen om zelf aan hun mentale gezondheid te werken.

De anonieme hulp wordt betaald via een speciale subsidie voor e-mental health. 

(Langdurige) opname in een psychiatrische instelling

Soms is het nodig om iemand met een ingewikkelde psychische aandoening op te nemen in een psychiatrische instelling (ggz-instelling). Hierbij wordt gekeken naar de ernst van de situatie. Een behandelaar beslist of opname noodzakelijk is. Dit gebeurt vaak in overleg met de patiënt. Zo’n opname is vrijwillig. De basisverzekering vergoedt de behandeling en het verblijf.

Duurt het verblijf in de ggz-instelling langer dan 3 jaar? Of constateert de behandelaar dat iemand levenslang intensieve zorg nodig heeft? Dan wordt de zorg vergoed vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz). Daarvoor is een Wlz-indicatie nodig. Dit betekent dat iemand recht heeft op langdurige zorg. Wanneer iemand met een psychische aandoening in aanmerking komt voor een Wlz-indicatie, is te vinden op de website Regelhulp.

Soms is gedwongen zorg nodig. Bijvoorbeeld als iemand een gevaar vormt voor zichzelf of de omgeving.

Voldoende zorg voor mensen met zware psychische aandoeningen

De Rijksoverheid wil dat ook mensen met zware, ingewikkelde psychische aandoeningen vaker dicht bij huis zorg krijgen. Uit onderzoek blijkt dat mensen met ernstige psychische aandoeningen behandeling in hun eigen omgeving prettig vinden. En dat deze wijze van behandelen het herstel kan bevorderen. Bijvoorbeeld door begeleiding van een gespecialiseerde verpleegkundige in een polikliniek. Dit heet ambulante zorg.

Mensen worden dus zoveel mogelijk thuis in hun eigen omgeving behandeld. Daarbij moeten de gemeenten, zorgverzekeraar en aanbieders van zorg samenwerken. Mensen krijgen alleen een behandeling met een opname als dat medisch gezien niet anders kan. Daarom is het aantal opnameplaatsen in de ggz-instellingen verminderd.

Kwaliteitseisen voor ggz

Patiënten, zorgverzekeraars en zorgprofessionals hebben samen afspraken gemaakt over wat goede geestelijke gezondheidszorg is. Deze afspraken staan in kwaliteitsstandaarden, zoals richtlijnen en zorgstandaarden. Soms kan het nodig zijn om af te wijken. Hier moet dan wel een goede reden voor zijn.

Verder liggen de eisen voor de kwaliteit vast in:

• het Landelijk Kwaliteitsstatuut ggz. Dat statuut beschrijft hoe ggz-instellingen en zorgverleners hun zorg moeten organiseren en wie de juiste zorgverlener is.
• het Kwaliteitskader woonzorg in de langdurige ggz.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) houdt toezicht op de kwaliteit van de ggz.