Wat betekent de Wwft voor bedrijven en klanten?

Wat is de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme?

In de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) staat dat meldingsplichtige instellingen cliëntonderzoek moeten doen. Ongebruikelijke transacties moeten zij melden bij de Financial Intelligence Unit-Nederland (FIU-Nederland). 

Wie vallen onder de Wwft en waarom?

De Wwft geldt voor instellingen en beroepsgroepen die burgers toegang geven tot het financiële stelstel. Bijvoorbeeld:

• banken;
• makelaars;
• notarissen;
• belastingadviseurs;
• advocaten;
• cryptobedrijven;
• bemiddelaars bij aankoop en verkoop van bijvoorbeeld auto’s, kunst en juwelen. 

Deze instellingen hebben het beste zicht op hun klanten. Daarom kunnen zij voorkomen dat criminelen hun diensten gebruiken om geld wit te wassen of terrorisme te financieren.

Wat ben ik verplicht te doen volgens de Wwft?

Iedereen die onder de Wwft valt, moet:

• onderzoek naar klanten te doen;
• ongebruikelijke transacties melden bij de Financial Intelligence Unit Nederland.

Wat is cliëntenonderzoek volgens de Wwft?

In een cliëntenonderzoek kijkt een meldingsplichtige instelling of er risico’s zijn dat een klant geld witwast of terrorisme financiert. Als de meldingsplichtige instelling risico’s vaststelt, dan moeten deze risico’s worden beperkt. Als de risico’s niet duidelijk zijn, mag een meldingsplichtige instelling geen diensten leveren aan die klant. 
In een cliëntenonderzoek moet een instelling: 

• vaststellen wie de klant is;
• controleren of de klant iemand vertegenwoordigt en mag vertegenwoordigen;
• achterhalen wie de uiteindelijke belanghebbende van de klant is;
• vaststellen wat het doel van de klant is; 
• controleren of de klant ongebruikelijke transacties verricht (monitoren).

Een cliëntenonderzoek is verplicht als:
een nieuwe klant zich meldt;

• als een klant 1 of meer betalingen doet van in totaal minstens € 15.000; 
• als het risico bestaat dat een klant betrokken is bij witwassen of financiering van terrorisme; 
• als er twijfel is of de gegevens van de klant wel kloppen. 

Een instelling bepaalt zelf hoe het een cliëntenonderzoek uitvoert op basis van de klant en de geschatte risico’s. 

Wat zijn ongebruikelijke transacties?

Ongebruikelijke transacties zijn bijvoorbeeld stortingen, opnames of betalingen die niet passen in het normale patroon van de klant. Aan de hand van witwasrisico’s bepaalt de instelling of een betaling ongebruikelijk is. Bijvoorbeeld:

• ongewone geldopnames, stortingen en betalingen met contant geld;
• geldwisseltransacties van ongewone bedragen;
• transacties die niet passen bij de gewone bedrijfsvoering van een klant;
• betalingen naar landen met een hoog risico (Engelstalig) of landen waar sancties tegen zijn ingesteld.

Kan ik als klant ook te maken krijgen met cliëntenonderzoek van de Wwft?

Alle klanten van meldingsplichtige instellingen krijgen een cliëntenonderzoek. Bijvoorbeeld klanten van een bank, notaris of advocaat. De Wwft verplicht deze instellingen om bij iedere klant cliëntenonderzoek te doen. De instelling beoordeelt hoe uitgebreid een cliëntenonderzoek is. Dit hangt af van de risico’s op witwassen of financiering van terrorisme van een klant.

Naar welke gegevens mogen banken en andere instellingen vragen?

• uw identiteitsbewijs
  Zo weten meldingsplichtige instellingen, zoals banken, zeker dat u de persoon bent met wie zij zaken doen. Ze beslissen zelf om welk identiteitsbewijs zij vragen.

  Instellingen moeten zorgvuldig met uw gegevens omgaan. Ook moeten zij aangeven waar de informatie voor nodig is.
  Een meldingsplichtige instelling mag een onbewerkte kopie, scan of foto van uw identiteitsbewijs maken of aan u vragen. Zij mogen deze kopie, scan of foto niet voor andere doelen gebruiken. 

  U kunt het beste een veilige kopie van uw identiteitsbewijs afgeven.
   

• uitleg over betalingen die de bank ongebruikelijk vindt
  Een meldingsplichtige instelling kan u vragen waar uw geld vandaan komt of waarvoor u het gaat gebruiken. Bijvoorbeeld over een ongebruikelijk groot bedrag dat op uw rekening is gestort. 
  Vragen van een meldingsplichtige instelling kunnen erg direct overkomen. Het kan zijn dat de instelling vraagt om documenten te sturen. Die informatie kan voor de instelling nodig zijn om vast te stellen of de transacties gebruikelijk zijn.

• informatie om uw gegevens actueel te houden
  Een bank mag vaker om gegevens vragen. Bijvoorbeeld om deze actueel te houden. Of om het cliëntenonderzoek te kunnen uitvoeren.

Hoe weet ik of financiële instellingen mijn transacties melden bij de Financial Intelligence Unit?

Meldingsplichtige instelling hebben een geheimhoudingsplicht. Dit betekent dat ze niemand mogen informeren over welke ongebruikelijke transacties ze melden aan de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-NL). Ook u niet. Dat moet voorkomen dat criminelen weten dat de FIU-Nederland hun transacties onderzoekt en zo het opsporingsonderzoek belemmeren.

Wat kan ik doen als ik vind dat een instelling of de FIU-NL niet goed omgaat met mijn persoonsgegevens?

Meldingsplichtige instellingen moeten zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens. En goede redenen hebben om de gegevens te gebruiken. Dit staat in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Als u denkt dat een meldingsplichtige instelling niet goed omgaat met uw persoonsgegevens, dan kunt u een klacht indienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Deze kan onderzoek doen naar de klacht.

Kan een instelling mij weigeren als klant of de zakelijke relatie met mij beëindigen?

Een meldingsplichtige instelling kan u weigeren als klant of uw rekening sluiten. Bijvoorbeeld als u geen, onvoldoende of verkeerde persoonsgegevens opgeeft. Hierdoor kunnen zij uw identiteit niet controleren.

Zie ook: 

• Wat kan ik doen als de bank mijn aanvraag voor een zakelijke betaalrekening voor mijn bedrijf afwijst?
• Wat kan ik als consument doen als ik geen betaalrekening kan krijgen?
   

Wie controleert de Wwft?

Per branche kijkt een toezichthouder of alle partijen zich goed aan de Wwft houden:

• Bureau Toezicht Wwft houdt toezicht op makelaars, taxateurs, handelaren, pandhuizen en domicilieverleners (partijen die een adres of postadres ter beschikking stellen).
• De Nederlandsche Bank (DNB) houdt toezicht op banken, kredietinstellingen, betaaldienstverleners, wisselinstellingen, elektronisch geldinstellingen, levensverzekeraars, trustkantoren, betaaldienstagenten en aanbieders van diensten voor het wisselen tussen virtuele valuta en fiduciaire valuta.
• De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op beleggingsondernemingen, beleggingsinstellingen, en financiële dienstverleners die levensverzekeringen afsluiten.
• Het Bureau Financieel Toezicht (BFT) houdt toezicht op accountants, belastingadviseurs en vergelijkbare activiteiten (zoals administratiekantoren) en notarissen.
• De Nederlandse orde van advocaten houdt toezicht op advocaten.
• De Kansspelautoriteit houdt toezicht op kansspelaanbieders.

Waar kan ik vragen stellen over de Wwft of een klacht indienen?

Bij een klacht of vraag neemt u eerst contact op met de meldingsplichtige instelling waar u klant bent. Als u niet tevreden bent over het antwoord, dan kunt u:

• een klacht indienen over gebruik van uw persoonsgegevens bij de Autoriteit Persoonsgegevens.
• een klacht over financiële dienstverleners indienen bij het Financiële Klachteninstituut (Kifid).