Verbeteren positie arbeidsmigranten

Maatregelen om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren

De overheid neemt verschillende maatregelen om de werk- en leefomstandigheden en de rechtspositie van arbeidsmigranten in Nederland te verbeteren. In 2020 stelde de overheid het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten aan. Doel van dit aanjaagteam was om voorstellen te doen over verbeterende maatregelen. Het aanjaagteam heeft 50 aanbevelingen gedaan. Het kabinet wil misstanden bij arbeidsmigratie tegengaan. Daarom gaat het verder met het uitvoeren van diverse aanbevelingen van het aanjaagteam.  

Digitale informatie in eigen taal over rechten en plichten in Nederland

De overheid wil dat arbeidsmigranten op de hoogte zijn van hun rechten en plichten in Nederland. Dan kunnen zij hun rechtspositie verbeteren. Bij voorkeur moeten zij informatie over hun rechten en plichten vinden in hun eigen taal. Daarom heeft de overheid de website WorkinNL opgericht. Daarop staat onder andere informatie over huisvesting, ontslagregelgeving, contract en loon. De informatie is beschikbaar in het Nederlands, Engels, Pools, Roemeens, Spaans, Bulgaars, Oekraïens, Russisch en Chinees.  

Betere registratie arbeidsmigranten

Sinds oktober 2022 wordt het tijdelijk verblijfadres, telefoonnummer en e-mailadres geregistreerd van mensen die korter dan 4 maanden in Nederland blijven voor werk of studie. De overheid kan daardoor bijvoorbeeld beter controleren of zij in veilige omstandigheden wonen. Om tijdelijke verblijfadressen van arbeidsmigranten in de Basisregistratie Personen (BRP) vast te kunnen leggen, is de Wet basisregistratie personen gewijzigd. Eerder werd alleen van mensen die langer dan 4 maanden in Nederland verbleven, het verblijfadres geregistreerd.  

Meer en betere huisvesting 

De Wet goed verhuurderschap stelt algemene regels voor goed verhuurderschap. Het is straks bijvoorbeeld verplicht om het arbeidscontract en het huurcontract los van elkaar aan te bieden bij woningverhuur aan arbeidsmigranten. Ook kunnen gemeenten vanaf 1 juli 2023 een vergunningsplicht invoeren voor verhuurders. Het kabinet stelt middelen beschikbaar voor gemeenten om de Wet goed verhuurderschap te kunnen handhaven.

De opname van arbeidsmigranten als aandachtsgroep in het programma ‘Een thuis voor iedereen’ legt ook meer nadruk op voldoende huisvesting voor arbeidsmigranten. De woonbehoefte van aandachtsgroepen wordt in kaart gebracht en krijgt een vertaling in de woningbouwprogrammering (regionale woondeals).  Het Online Kennis- en Expertisecentrum Een thuis voor iedereen biedt alle informatie over wet- en regelgeving, financiële regelingen, expertteams, handreikingen en praktijkvoorbeelden rondom de huisvesting van aandachtsgroepen. Daarnaast is de VNG in 2022 een uitgebreid ondersteuningsprogramma voor gemeenten gestart met als doelstelling het verbeteren van de positie van arbeidsmigranten. Dit omvat onder meer advies, kennisdeling en kennisontwikkeling op thema’s als draagvlak, handhaving en nieuwe bedrijvigheid.

Het kabinet heeft een aantal stimuleringsmaatregelen om het realiseren van (tijdelijke) huisvesting te versnellen, waaronder de regeling aandachtsgroepen en de regeling voor het versnellen van flex-en transformatieprojecten. 

Daarnaast heeft het ministerie van BZK een handreiking voor gemeenten om huisvesting voor arbeidsmigranten te realiseren. 

Arbeidsmigranten altijd verzekerd voor noodzakelijke medische kosten

Arbeidsmigranten kunnen kort onverzekerd raken. Dat komt omdat zij vaak via hun werkgever verzekerd zijn en de verzekering meteen stopt als zij hun baan verliezen. Als dit gebeurt, kunnen zij noodzakelijke medische kosten niet betalen of vergoed krijgen. Via de Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden zorgt de overheid ervoor dat arbeidsmigranten hun medische kosten ook vergoed krijgen als zij kort onverzekerd raken. Als arbeidsmigranten op deze manier altijd verzekerd zijn voor noodzakelijke medische kosten, zijn zij minder kwetsbaar.

Verplichte eisen aan uitzendbureaus 

Het kabinet wil uitzendbureaus die misbruik maken van arbeidsmigranten weren van de markt. Daarom zijn er plannen voor een verplicht certificaat voor deze bedrijven. Zonder dit certificaat mogen zij niet op de Nederlandse markt opereren. Bedrijven die toch met uitzendbureaus zonder certificering werken, krijgen een boete. Het kabinet beslist over de verplichte eisen aan uitzendbureaus die voor dit certificaat in aanmerking kunnen komen.

Investeringen in handhaving en toezicht

Om arbeidsmigranten beter te beschermen tegen misstanden en malafide ondernemers aan te pakken, zijn handhaving en toezicht belangrijk als sluitstuk. Het Aanjaagteam heeft verschillende aanbevelingen gedaan hoe de handhaving en aanpak van misstanden kan worden verbeterd. De Nederlandse Arbeidsinspectie houdt toezicht op eerlijk, gezond en veilig werk.  

Op basis van de aanbevelingen van het Aanjaagteam komt er naar verwachting vanaf 1 januari 2025 een certificeringsplicht voor uitleners. Uitzendbureaus mogen dan alleen nog mensen uitlenen als ze gecertificeerd zijn en inleners mogen alleen gebruik maken van uitzendbureaus die gecertificeerd zijn. De Arbeidsinspectie heeft de opdracht toe te zien op deze certificeringsplicht bij uitleners en inleners.

Het kabinet begroot ten behoeve van deze handhaving van de certificeringsplicht in 2023 € 6,3 miljoen en vanaf 2024 structureel € 10,5 miljoen. Hiermee is naar schatting 90 fte's beschikbaar voor dit deel van het publieke toezicht op uitzendbureaus.

Daarnaast adviseerde het Aanjaagteam om een wettelijke basis te creëren voor gegevensuitwisseling tussen zowel publieke toezichthouders onderling als tussen publieke en private toezichthouders. Hiervoor is een onderzoek uitgevoerd door een onafhankelijk onderzoeksbureau.

Adviesrapporten Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten

• Het eerste adviesrapport bevat aanbevelingen om de risico’s op coronabesmettingen onder arbeidsmigranten te verlagen en hun situatie op de langere termijn te verbeteren.
• Het tweede adviesrapport bevat aanbevelingen om misstanden bij arbeidsmigranten in Nederland tegen te gaan.