Wetenschap onderstreept nogmaals: klimaatverandering vraagt om een razendsnelle, wereldwijde inhaalslag

Ministeries

Er zijn voldoende mogelijkheden om de opwarming van de aarde te beperken tot 1.5°C, maar huidige en geplande maatregelen zijn nog ontoereikend, staat in het nieuwe rapport van het VN-klimaatpanel IPCC. De internationale gemeenschap moet dringend ambitieuze klimaatactie uitvoeren, ook al staan we voor andere grote mondiale uitdagingen.

Het nieuwste IPCC-rapport waarschuwt dat de opwarming van de aarde op korte termijn waarschijnlijk al boven de in Parijs afgesproken grens van anderhalve graad komt. Zonder aanvullende maatregelen verwacht het IPCC zelfs dat de aarde opwarmt tot 3,2 °C in 2100. De overgang naar duurzame energiebronnen moet dus veel sneller worden ingezet, overal ter wereld.

Lees meer over de conclusies van het rapport op de website van het Planbureau voor de Leefomgeving.

Vergroot afbeelding Vrouwen koken op biogas
Beeld: ©Sistema.bio / Isaiah Muthui
Schoon koken is belangrijk voor het klimaat en de gezondheid van mensen.

Inzet in ontwikkelingslanden

Om klimaatverandering tegen te gaan is een snelle overgang naar hernieuwbare energie noodzakelijk. Hierbij kan niemand achterblijven. Het ministerie van Buitenlandse Zaken steunt daarom duurzame energie-oplossingen in ontwikkelingslanden.

Nederland heeft een ambitieus doel: in 2030 willen we 50 miljoen mensen in ontwikkelingslanden geholpen hebben aan toegang tot duurzame energie. Dit is belangrijk om CO2-uitstoot te voorkomen en zorgt voor meer welzijn, betere weerbaarheid tegen de gevolgen van klimaatverandering en economische kansen voor de meest kwetsbare mensen. Via fondsen, investeringen en subsidies steunt het ministerie van Buitenlandse Zaken projecten die inzetten op duurzame energie-oplossingen, zoals biogas, betere kooktoestellen en zonne-energie.

Een huis zonder elektrische verlichting of een keuken is in Nederland bijna niet voor te stellen. Toch leven wereldwijd circa 800 miljoen mensen zonder elektriciteit. Bijna drie miljard mensen hebben geen toegang tot moderne kookfaciliteiten. Veel mensen koken op vervuilende brandstoffen, zoals gedroogde mest of brandhout. Dit is niet alleen slecht voor het milieu, maar ook voor de gezondheid.

Van koeienpoep naar biogas

Elektriciteit en schone brandstof via varkens- en koeienpoep? Het klinkt gek, maar de innovatieve biovergister van het bedrijf Sistema.bio maakt het mogelijk. De biovergister zet organisch afval om in biogas. Dit gas kan vervolgens gebruikt worden om mee te koken, als brandstof voor een stroomgenerator of als energiebron voor landbouwmachines.

Hoe het werkt: boeren hebben vaak veel organisch afval. Het afval wordt opgeslagen en door de werking van micro-organismes in het afval, komt er gas vrij. Het gas stijgt naar de top van de vergister, waarna het opgeslagen kan worden voor later gebruik. Er blijft ook een vaste stof over in de biovergister. Dit kunnen boeren gebruiken als mest voor op het land.

Vergroot afbeelding Vrouwen bij biovergister in Kenia
Beeld: ©Sistema.bio / Isaiah Muthui
De biovergister van Sistema.bio zet koeien- en varkenspoep om in biogas.

Door de biovergister hoeven boeren geen kunstmest te kopen. Tegelijkertijd zijn ze minder geld kwijt aan fossiele brandstoffen, zoals kerosine. Via een pay as you go afbetalingssysteem kan de biovergister worden aangeschaft, waardoor boeren niet in een keer een groot bedrag hoeven te betalen. Na de investeringsperiode kost het de boer niks meer. Heeft de boer organisch afval? Dan heeft hij ook gratis biogas en mest.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken steunt Sistema.bio via het Access to Energy fonds. Het fonds biedt financiering voor projecten die energieopwekking, energietransport en -distributie in ontwikkelingslanden. De financiering richt zich op duurzame oplossingen en is een samenwerking tussen FMO en het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Koken op ethanol

Door eten te bereiden op vervuilende brandstoffen, zoals brandhout, houtskool, kolen, mest of kerosine komen broeikasgassen en andere vervuilende stoffen vrij. Een van de grootste klimaatvervuilers is bijvoorbeeld zwarte koolstof (roet). Zwarte koolstof blijft maar kort in de lucht hangen, maar draagt sterk bij aan de opwarming van de aarde. De koolstofdeeltjes nemen zonlicht op en zorgen zo voor een snellere opwarming van de atmosfeer. Dit effect is zelfs tot 1.500 keer groter dan dat van CO2.

In Kenia zijn vervuilende brandstoffen vaak de enige betaalbare optie voor mensen met een laag inkomen. Het bedrijf KOKO vindt dit onacceptabel en bracht daarom een betaalbaar tweepitsfornuis dat werkt op ethanol op de markt. Al meer dan 180.000 huishoudens in Nairobi koken nu op het KOKO fornuis.

Vergroot afbeelding Automaat voor KOKO brandstof
Beeld: ©KOKO
Een nieuwe klant leert hoe ze haar schone brandstof kan hervullen bij de KOKO Smart Fuel ATM.

Het KOKO-fornuis wordt verkocht door lokale winkeliers. In de winkel wordt een KOKO automaat geplaatst, waar je zelf kan kiezen hoeveel brandstof je wilt kopen. Dit kan al vanaf 30 shilling (circa €0,25). KOKO maakt koken op schone brandstof zo ook mogelijk voor mensen met een wisselend en laag inkomen.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken steunt KOKO via het SDG 7 Results programma van de RVO. Het programma biedt ondersteuning aan bedrijven en ngo’s die bijdragen aan toegang tot hernieuwbare energie voor huishoudens in ontwikkelingslanden.

Lampen op zonne-energie

In Mozambique en Malawi heeft slechts een klein percentage van de bevolking toegang tot het landelijke elektriciteitsnetwerk. Met kleine elektriciteitssystemen op zonne-energie wil SolarWorks! zorgen dat ook mensen die niet aan het landelijke netwerk zijn aangesloten verlichting thuis hebben en een telefoon kunnen opladen.

SolarWorks! groeide van een afstudeerproject aan de Technische Universiteit Delft uit tot marktleider in de off-grid zonne-energiesector in zuidelijk Afrika. Via het kleine elektriciteitssysteem van SolarWorks! heb je genoeg energie om je telefoon op te laden en drie lampen te branden. Grotere systemen kunnen gebruikt worden om koelkasten, televisies en geluidsystemen van energie te voorzien. Gezondheidsklinieken in Mozambique en Malawi gebruiken deze systemen bijvoorbeeld voor de opslag van vaccins.

Vergroot afbeelding Vrouw bij lamp op zonne-energie
Beeld: ©SolarWorks!
De kleine elektriciteitssystemen van SolarWorks! bieden genoeg energie voor drie lampen.

De producten van SolarWorks! zijn ook via een Pay as you go systeem te koop. De kosten blijven zo laag en na afbetaling is de energie helemaal gratis. SolarWorks! leverde tot nu toe al duurzame energie-oplossingen aan 70.000 mensen in Mozambique en Malawi.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken steunt SolarWorks! via het Energising Development (EnDev) programma. Het programma zet in op toegang tot moderne en hernieuwbare energie om sociaaleconomische ontwikkeling te stimuleren en klimaatverandering tegen te gaan. EnDev is een samenwerking tussen Nederland, Duitsland, Noorwegen en Zwitserland.