75 jaar Nederland en de Wereldbank
Ministeries
Deze week vindt de jaarlijkse vergadering van de Wereldbank plaats. Tegenwoordig is Nederland een belangrijke partner en donor, maar wist je dat Nederland 75 jaar geleden zelf een van de eerste leningen van de Wereldbank ontving?
Nog altijd leven miljoenen mensen in extreme armoede. Veel mensen hebben geen toegang tot schoon water, gezonde voeding of elektriciteit. Internationale samenwerking is cruciaal in de strijd tegen wereldwijde armoede, want Nederland kan dit niet alleen oplossen. Daarom hecht Nederland veel waarde aan haar lidmaatschap bij grote internationale instellingen, zoals de Wereldbank.
De Wereldbank
Met kantoren in 130 locaties, medewerkers uit ruim 170 landen en 189 landen met een lidmaatschap, groeide de Wereldbank uit tot het grootste instituut ter wereld voor ontwikkelingssamenwerking.
De Wereldbank biedt leningen en technische hulp aan middeninkomens- en ontwikkelingslanden en doet onderzoek naar internationale ontwikkeling. Met als doel: extreme armoede bestrijden en de levenstandaard wereldwijd verbeteren. Nederland is lid van alle vijf organisaties die nu vallen onder de Wereldbank.
Oprichting van de Wereldbank
Gebombardeerde huizen, armoede en verwoeste straten kenmerkten het straatbeeld in naoorlogs Nederland. Jaren van oorlog hadden de Nederlandse spaarpot flink uitgeput. Tijdens deze periode van wederopbouw, keerde Nederland zich tot de recent opgerichte Internationale Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (IBRD), later bekend als de Wereldbank. De bank werd aan het einde van de Tweede Wereldoorlog in het leven geroepen om Europese landen te ondersteunen bij de wederopbouw.
195 miljoen
In 1947 ontving Frankrijk de allereerste lening van de IBRD. Een tweede lening volgde later dat jaar, deze keer voor Nederland. De IBRD gaf goedkeuring voor een lening van $195 miljoen. Nederland gebruikte de lening voor de wederopbouw en industrialisatie. Documenten uit die tijd laten zien dat Nederland bijvoorbeeld machines, gereedschap en veevoer kocht.
Infrastructuur en luchtvaart
In de periode voor de komst van het Marshallplan in 1948, speelde de IBRD een belangrijke rol in het economisch herstel van West-Europa. Nadat het Amerikaanse steunpakket in werking trad, verschoven de leningen van de IBRD steeds meer van wederopbouw naar ontwikkeling. De bank leende bijvoorbeeld geld voor nieuwe infrastructuur en elektriciteitscentrales.
Zo ontvingen de KLM en Nederlandse scheepsvaartbedrijven in deze periode een lening. In 1957 schreef de IBRD een laatste lening uit aan Nederland. Een bedrag van $15 miljoen aan de Herstelbank, die dit gebruikte om de Nederlandse industrie uit te breiden.
Van schuldenaar naar donor
Nederland betaalde alle leningen vroegtijdig terug. Tien jaar eerder dan afgesproken zelfs. Binnen een decennium veranderde Nederland van schuldenaar in donor. In 1969 droeg Nederland voor het eerst bij aan de financiering een project van de Wereldbank in India.
Nederland was ook een van de oprichters van de Internationale Ontwikkelingsassociatie (IDA). Als een aanvulling op de IBRD, richt de IDA zich vooral op de armste landen. De IDA en IBDR vormen samen de huidige Wereldbank.
Sindsdien steunt en werkt het ministerie van Buitenlandse Zaken samen met de Wereldbank op het gebied van bijvoorbeeld klimaat, water, agricultuur, educatie en gezondheid. Bijvoorbeeld via partnerschappen, zoals het door Nederland omgezette PROSPECTS-partnerschap, een samenwerkingsverband voor verbeterde opvang en bescherming van vluchtelingen in hun regio van herkomst.
Bekijk hier een overzicht van de Nederlandse steun aan Wereldbank>
Oorlog in Oekraïne
Nederland werkte de afgelopen jaren ook vaak samen met de Wereldbank. Tijdens de coronapandemie steunde Nederland bijvoorbeeld initiatieven van de Wereldbank. Ook dit jaar gaf Nederland als een van de eerste donoren een garantie voor een steunpakket aan Oekraïne. De Wereldbank heeft begin maart een pakket van ongeveer $925 miljoen aan begrotingssteun in de vorm van leningen en schenkingen voor Oekraïne goedgekeurd. Nederland heeft hier €100 miljoen aan bijgedragen door middel van een garantie.