‘Handel en mensenrechten zijn voor Nederland in Zimbabwe de belangrijkste onderwerpen’
Ministeries
Het ‘bruisend potentieel’ van Zimbabwe, en vooral dat van jongeren, inzetten voor een betere toekomst, dat wil de Nederlandse ambassadeur Margret Verwijk. Vrouwenrechten zijn een belangrijk onderwerp waar Nederland een bijdrage aan levert door steun van verschillende projecten. Daarnaast is Nederland een belangrijke handelspartner: 70% van de landbouwproducten in Zimbabwe wordt geëxporteerd naar Nederland.
U woonde en werkte eerder in Bangladesh, Soedan, Jemen en Libanon. Waarom wilde u naar Zimbabwe?
‘Ik bezocht het land voor het eerst in de jaren negentig toen ik in Khartoem werkte. Los van de schoonheid van de natuur viel me toen al de mentaliteit van de bevolking op. De mensen hier zijn veerkrachtig, beschikken over een gezonde dosis humor, werken hard en hebben een ‘can do’- mentaliteit. Voor alles verzinnen ze een creatieve oplossing. Het land heeft enorme economische en maatschappelijke uitdagingen, maar het bruist tegelijk van het potentieel.’
Wat is het grote verschil met het leven Nederland?
‘Er is hier zoveel ruimte en de natuur, ook rond de hoofdstad Harare, is prachtig. Op de ambassade hebben we een tuin waar we kunnen vergaderen en ik heb een groentetuin achter mijn huis. Ik moet er meteen bij zeggen dat ik rechtstreeks uit een ‘urban jungle’ kwam – ik was hiervoor plaatsvervangend ambassadeur in Beiroet. Dat vormt je perspectief. Toen ik in Bangladesh woonde vond ik Nederland heel rustig en ruimtelijk als ik even terug was!’
'Er is in Zimbabwe veel geweld tegen vrouwen. Eén op de drie meisjes is al getrouwd voor haar achttiende.'
Wat zijn de belangrijkste problemen in Zimbabwe?
‘Economisch is er een gebrek aan investeringen en de werkeloosheid is hoog. Er is veel corruptie. In 2023 komen er verkiezingen aan en we volgen de aanloop met bijzondere aandacht. Tijdens de verkiezingen zelf zullen we samen met de EU waarnemen om een eerlijk verloop van de verkiezingen te monitoren.’
‘Mensenrechten blijven een punt van zorg, met name onder kansarme groepen. Vooral meisjes en vrouwen zijn de dupe van de problemen, zoals water-, voedsel- en energietekorten. Er is veel geweld tegen vrouwen. Eén op de drie meisjes is al getrouwd voordat ze de leeftijd van 18 bereikt en volwassen is.’
Op welke thema’s en onderwerpen werkt Nederland, en de ambassade, samen met Zimbabwe?
‘Het belangrijkste onderwerp op de handelsagenda is landbouw. Nederland neemt 70% van de agrarische productie van Zimbabwe af. Dat levert Zimbabwe de broodnodige buitenlandse valuta op. Nederland koopt veel bloemen uit Zimbabwe, rood fruit, organisch geteelde ananassen en groenten zoals sugar snaps. Ik zou graag zien dat Nederland ook avocado’s uit Zimbabwe gaat importeren, die zijn heerlijk van smaak en erg groot.’
‘Andersom voert Zimbabwe Nederlandse landbouwmachines in en zaden. We doen op het gebied van landbouw ook veel aan kennisdeling en kennisoverdracht. We faciliteren bezoeken van experts uit Nederland, met name op het gebied van de tuinbouw, kaasproductie en bijvoorbeeld koelopslag.’
‘We steunen het Green Impact Centre - een demoboerderij en trainingsfaciliteit gerund door zes Nederlandse bedrijven, in samenwerking met lokale partners. Ook financieren we de Masterclass Food for Export, waar recent de eerste zestien vrouwelijke ondernemers in voedselverwerking zijn afgestudeerd.’
'Nederland en Zimbabwe werken ook samen op het gebied van water. Door de klimaatverandering duurt de droge periode hier tegenwoordig langer.'
Wat zijn andere belangrijke onderwerpen van samenwerking?
‘Water, waar Nederland veel kennis over heeft, is ook een probleem in Zimbabwe, vooral in stedelijke gebieden. Door de klimaatverandering duurt de droge periode hier tegenwoordig langer. Niet overal is voldoende water of schoon drinkwater. We zijn er trots op dat we met behulp van Vitens-waterexperts gemeenten kunnen ondersteunen met technische kennis.’
(Tekst loopt door onder de afbeelding)
Wat doet de ambassade op het gebied van mensen- en vrouwenrechten?
‘We zijn uitgesproken op het gebied van de rechten van vrouwen en meisjes. Zoals ik net aangaf is er veel geweld tegen vrouwen. We steunen onder meer de zogeheten One Stop Centres. Vrouwen kunnen hier medische en juridische hulp krijgen, ze kunnen er aangifte doen en een tijdje tot rust komen in een veilige omgeving. Die initiatieven zijn er veel in Zimbabwe en het mooie is als ambassade dat je die energie, en die beweging voor een betere positie van vrouwen, kunt steunen.’
‘Kort geleden hadden we de Internationale Dag van het Meisje. Een Zimbabwaans meisje, Natsirai Maritsa, was toen te gast. Zij was de ambassadeur voor één dag. Hoe dat meisje naar mij keek, als een soort rolmodel, dat raakte me. Ik ben bijzonder gemotiveerd om als Nederland, en als ambassade, een bijdrage te leveren aan de verbetering van de positie van vrouwen en meisjes.’
Naast Zimbabwe bent u ook de ambassadeur in Malawi en Zambia. Hoe combineert u het werk in deze drie landen?
‘In Zambia en Malawi zijn zogeheten honoraire consuls gevestigd. Zij zijn de contactpersonen daar, onderhouden contacten en helpen bijvoorbeeld Nederlandse reizigers die daar in de problemen komen. Ik reis een paar keer per jaar naar deze landen om projecten te bezoeken en contacten te onderhouden.’
Welke resultaten wilt u de komende jaren bereiken?
‘Ik geloof in de kracht van jonge mensen. Hun energie en creativiteit zijn cruciaal voor de toekomst. Mijn team wil de stem en actie van jonge mensen in al ons werk versterken. We hebben onlangs een World Cleanup Day-evenement georganiseerd en onze krachten gebundeld met een basisschool en Nederlanders die woonachtig zijn in Zimbabwe. Samen hebben we aan de oevers van Lake Chivero in anderhalf uur tijd 770 kg afval verzameld. Belangrijker nog is het bewustzijn dat we hiermee willen vergroten onder een nieuwe generatie.’
‘Een ander, kleiner doel ligt in het verlengde hiervan: ik wil het ambassadegebouw verder verduurzamen. We willen zonnepanelen op het dak en hebben al twee grote tanks waarin we tienduizend liter regenwater in kunnen opvangen tijdens de regentijd. Die had al moeten beginnen, maar de afgelopen weken waren kurkdroog. Ook dat is een gevolg van de klimaatverandering. Hopelijk gaat het snel regenen.’