Aanpak kinderarbeid in India: lessen van een ondernemer

Vergroot afbeelding

In restaurants serveerden kinderen water, jongens en meisjes werkten op het land. Aan de rand van de steengroeve in Ballikurava Mandal zag Niels van den Beucken kinderen stenen hakken. Van de steentjes maakten ze armbandjes om te verkopen. Niels had nooit echt bij kinderarbeid stil gestaan, totdat hij in 2010 voor het eerst naar Zuid-India reisde om een granietleverancier te bezoeken. Niels sprak de leverancier aan op wat hij net buiten de groeve zag. ‘Nee hoor, dit is geen kinderarbeid, want ik betaal de kinderen niet. Ik help ze juist: ik geef mijn afval gratis weg zodat de kinderen iets kunnen verdienen’, zei de eigenaar van de steengroeve.

Vergroot afbeelding

Bouw geen scholen die leegstaan

Al die werkende kinderen die eigenlijk in de schoolbanken zouden moeten zitten, het ging de ondernemer aan het hart. ‘Als er ooit een manier is om kinderarbeid aan te pakken, dan doe ik dat’, dacht Niels. Nederland maakt zich internationaal hard voor de bestrijding van kinderarbeid, bijvoorbeel door bedrijven subsidie te geven die kinderarbeid willen aanpakken bij hun toeleveranciers. Hiervoor is het Fonds Bestrijding Kinderarbeid van de RVO in het leven geroepen. Van die regeling maakt Niels gebruik. Rondom de steengroeve wil Arte een zone creëren waar kinderarbeid niet voorkomt.

Maar met een zak geld naar India reizen om snel een basisschool te bouwen heeft geen zin, legde een lokale NGO uit. Het is de taak van de lokale overheid om te zorgen voor goed functionerende publieke scholen. Niels: ‘De NGO vertelde me dat het helemaal geen zin heeft om zomaar voorzieningen te bouwen. Je moet je eerst afvragen wie de school gaat gebruiken en onderhouden, anders bouw je schitterende zaken die vervolgens leegstaan. Dat kwam hard aan, maar was een eyeopener.’

Vergroot afbeelding

Educatie is de sleutel

Geen nieuwe gebouwen dus, maar inzetten op educatie. Volgens Niels is een mentaliteitsverandering nodig. ‘We proberen ouders bewust te maken van het belang van onderwijs. Dat kunnen we niet in ons eentje vanuit Nederland, daarom werken we samen met lokale partijen. We hebben zogenaamde mobilisers aangesteld, die langsgaan bij gezinnen om met ouders te praten. Ook bezoeken zij leerkrachten om te horen of de kinderen daadwerkelijk naar de les komen. Verder gaat de plaatselijke NGO het gesprek aan met de lokale  Indiase overheid, zodat zij hun verantwoordelijkheid nemen en bijvoorbeeld zorgen voor aansprekend lesmateriaal, zodat de kinderen gemotiveerd blijven.

Vergroot afbeelding

Schoolsluiting door corona

Voor het uitbreken van de pandemie reisde Niels een á twee keer per jaar naar India. ‘Dat gaf me veel energie en leverde altijd nieuwe ideeën op.’ Zo ontdekte hij dat de kinderen van arbeidsmigranten aan hun lot werden overgelaten als hun ouders doordeweeks voor werk op pad waren, bijvoorbeeld als rattenvanger. In een bestaand schoolgebouw werd buitenschoolse opvang voor 35 kinderen geregeld, met huiswerkbegeleiding en een avondmaaltijd. Deze buitenschoolse opvang werd net als veel scholen gesloten tijdens de uitbraak van COVID-19. Nu gaan de kinderen mee met hun ouders. Niels vraagt zich af wat er met deze kinderen gebeurt. Helpen ze mee met het werk? 

Vergroot afbeelding

Ook kleine ondernemers kunnen iets betekenen

Hoewel Arte nauwelijks vragen krijgt van consumenten over de herkomst van haar natuurstenen keukenbladen, vindt Niels het belangrijk om zijn verantwoordelijkheid als ondernemer te nemen en te streven naar eerlijke kansen voor kinderen. Het lastigste? ‘Als ondernemer heb ik weinig geduld’, zegt Niels. ‘Om veranderingen te bewerkstelligen, heb je echt een lange adem nodig. Het gaat met kleine stapjes vooruit. Inmiddels is ons project uitgebreid naar twaalf dorpen. 60 van de 240 kinderen die eerst werkten, gaan inmiddels naar school.’ Helaas zijn die scholen nu gesloten door corona, waardoor er toch weer veel kinderen aan het werk zijn gegaan, bleek uit een controle van de Indiase overheid. Toch wil Niels aan ondernemers meegeven dat je wel degelijk iets kunt bijdragen aan het lot van kinderen. ‘Ook al ben je een kleine ondernemer.’