‘Ondernemen met zorg voor je omgeving geeft je een streepje voor’
Ministeries
Er kan veel misgaan bij de productie van bijvoorbeeld koekjes, kleding of elektronica. Elske van Gent en Dieuwertje Toereppel helpen bedrijven bij het bewust worden van de risico’s en het verbeteren van misstanden als kinderarbeid en uitbuiting. ‘Je ziet vaak dat bedrijven het eerst lastig vinden en daarna enthousiast worden.’
Dieuwertje: ‘In Nederland hebben we bepaalde normen en waarden, ook over eerlijk zakendoen. Die dragen we als overheid zelf uit en we stimuleren bedrijven dat ook te doen. Daarbij hoort dat je verantwoordelijkheid neemt voor de effecten van je onderneming op de omgeving. Bijvoorbeeld door bewust om te gaan met de natuurlijke omgeving. Of door vrouwen en mannen gelijk te behandelen en te zorgen voor goede arbeidsomstandigheden. Hier in Nederland, maar ook in de productielanden. Dat is in het kort internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO).’
Chocoladekoekje
Elske: ‘Er is groeiende aandacht bij bedrijven voor IMVO. Ze worden steeds bewuster dat het niet meer alleen gaat om het maken van zoveel mogelijk winst maar ook om investeren in de omgeving. Hier en in de productielanden. Maar productieketens kunnen ingewikkeld zijn of moeilijk te doorgronden. Dus dat levert vaak vragen op als: hoe pak ik het aan en waar moet ik op letten?’
Dieuwertje: ‘Neem nu een chocoladekoekje. Daarin kan onder andere palmolie, suiker en cacao zitten. Dat zijn al drie ingrediënten waar risico’s aan kunnen kleven. Bedrijven moeten dan voor die hele keten uitzoeken of er risico’s zoals het niet betalen van een leefbaar loon aan te pas zijn gekomen of dat het milieu bij de winning wordt geschaad. Dat kan weleens lastig zijn. Dan komen wij in beeld. Samen kijken we dan waar mogelijkheden voor verbetering zitten. Want dat is het uitgangspunt: verbeteren.’
Elske: ‘We helpen bedrijven die in het buitenland willen ondernemen op verschillende manieren. Het begint meestal met een gesprek met de ondernemer om inzicht te krijgen in het bedrijf. Door met het bedrijf in gesprek te gaan komen ze vaak zelf tot inzicht welke IMVO-risico’s er zijn in het land en de sector waarin ze willen ondernemen. Daarnaast adviseren we bedrijven die misstanden in hun productieketen willen aanpakken. Dat doen we bijvoorbeeld via het Fonds Verantwoord Ondernemen (FVO) en het Fonds Bestrijding Kinderarbeid (FBK), maar ook via onze reguliere instrumenten zoals het Dutch Good Growth Fund (DGGF). Ook verwijzen we regelmatig naar de MVO-risicochecker.
Die adviezen zijn altijd maatwerk. Bedrijven willen het vaak op alle terreinen meteen helemaal goed doen. Maar hun winstmarge is ook belangrijk. Dan moeten ze keuzes maken wat ze het eerst aanpakken. Daar helpen we ze bij.’
Enthousiasme
Elske: ‘Soms denken bedrijven in eerste instantie, wat een ingewikkeld gedoe. Maar meestal worden ze enthousiast. Vooral als ze ontdekken dat ze een misstand kunnen rechtzetten en dat MVO ook voordelen biedt aan hun bedrijf. Laatst kwamen we er samen met een bedrijf achter dat er kinderarbeid voorkwam in hun productieketen. Daar schrokken ze erg van. Ze kwamen meteen in actie om daar een einde aan te maken. Dat mes snijdt aan twee kanten: ondernemen met zorg voor je omgeving geeft je ook een streepje voor. Dat wederzijdse belang probeer je altijd te vinden.’
Samenwerking
Dieuwertje: ‘De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en Buitenlandse Zaken werken nauw samen op dit terrein. Zo leggen we de link tussen beleid en uitvoering. Buitenlandse Zaken stelt de kaders op, de RVO zit met de bedrijven aan tafel en kijkt naar de uitvoerbaarheid.’
Elske: ‘De samenwerking verloopt heel soepel, en dat is fijn. Want het werk is nooit klaar. Net als je denkt dat het staat verandert er bijvoorbeeld iets in een van de productielanden, zoals een andere regering of wetgeving. Dan is het aan ons om daar samen met bedrijven een nieuwe oplossing voor te bedenken.’
Elske van Gent is Senior Strategisch Adviseur Internationaal Ondernemen bij de RVO. Dieuwertje Toereppel is Beleidsmedewerker IMVO bij het ministerie van Buitenlandse Zaken.