Inleidend statement persconferentie na ministerraad 7 juli 2023

Minister-president Rutte: Goedemiddag. Een beetje een gekke persconferentie, want er zullen veel vragen zijn over de gesprekken over migratie in het kabinet. Daar ga ik dus niet op in. Dat gaat niet, want we zijn bezig met die gesprekken. Uiteraard alle begrip voor dat jullie er toch vragen over gaan stellen, maar ik zal ze niet beantwoorden en ik zal zodra er nieuws is, uiteraard, een toelichting geven. Aantal zaken, vanmorgen hadden we een goed gesprek met sociale partners met een kabinetsdelegatie, voorzitters van verenigingen van werknemers, uiteraard in aanloop naar de augustus- en septemberbesluitvorming, maar ook pratend over een aantal hele grote onderwerpen die nu spelen, zoals het vraagstuk van de inflatie, hoe voorkomen we dat die hoog blijft? Ook bijvoorbeeld door langjarige hoge loonontwikkeling, wat is de gezamenlijke verantwoordelijkheid daarin? In combinatie natuurlijk ook met de risico’s die er zijn voor inflatie, waar het gaat om een expansief begrotingsbeleid, als dat expansief zou zijn. Tweede grote onderwerp is de arbeidsmarkt, de krapte daar en het derde grote onderwerp is de grote transitie, zoals op het terrein van klimaat, het terrein van uiteraard ict, de grote technologische revoluties die gaande zijn en transities, maar ook het feit dat we zien dat steeds meer bedrijven productie weer terughalen naar Europa, dus het globaliseren zie je weer stappen terugzetten, om goede redenen. Dat zijn natuurlijk allemaal veranderingen die onze samenleving raken en we hebben afgesproken op die grote onderwerp, dus inflatie, arbeidsmarkt, hoe zorg je ervoor je dat je op langere termijn met elkaar goede antwoorden formuleert op die grote vraagstukken rondom klimaat en ict en de arbeidsmarkt, ook laten we zeggen in de geopolitieke betekenis, daar blijven we over doorpraten. Afgesproken om daar gestructureerd overleg verder over te hebben tussen werkgevers, werknemers en het kabinet.

Dan, vandaag hebben we besloten de missies in Irak te verlengen, tot juli 2025. Uiteraard is een veilig en stabiel Irak van groot belang voor Europa, van groot belang voor Nederland. Daarbij zie je dat het accent steeds meer verschuift naar meer capaciteitsopbouw, met als doel om, en dat doen we natuurlijk samen met onze internationale partners, de zelfredzaamheid in Irak ook te bevorderen en wij zullen vanaf januari 2024 ook de force protectie gaan verzorgen in Baghdad en dat doen we met een infanterie compagnie van in totaal 145 militairen en dit is ook een groot besluit, wat dus ook betekent dat er een artikel 100 brief over naar de Kamer gaat.

Daarnaast hebben we besloten Defensie een permanente rol te geven in het beschermen van de vitale infrastructuur in ons deel van de Noordzee. Ik dacht dat Kajsa Ollongren daar ook bij de uitloop van de ministerraad het nodige over heeft gezegd, dus ik zal het kort houden. Van mijn kant toch even dit, die vitale infrastructuur is kwetsbaar voor allerlei dreigingen, denk daarbij aan het in kaart brengen door lieden van wie je dat niet wilt, van internetkabels, gasleidingen, windmolenparken, maar dat kan natuurlijk ook leiden tot voorbereidingen op storing, sabotage en eventueel zelfs spionage. Defensie krijgt nu de taak om meer beeld en begrip te krijgen van die dreigingen, dus dat goed te kunnen opbouwen, maar ook om schepen van niet-bondgenoten of partners te begeleiden zoals Defensie dat regelmatig doet en we hebben dat reent gezien, de De Ruyter en de Tromp, de fregatten schaduwden afgelopen week een Russisch onderzoeksschip dat herhaaldelijk in verband is gebracht met de spionageactiviteiten op zee.

Dan, hebben we natuurlijk vandaag ook gesproken over Oekraïne, de situatie daar. We zagen de afgelopen dagen weer brute raketaanvallen op steden in Oekraïne, eergister nog vielen er zeker 10 doden en ruim 40 gewonden toen een appartementencomplex in Lviv, dat is vlakbij de Poolse grens, werd geraakt door Russische raketten. Ik hoop, dat staat nu gepland, hierna een telefoongesprek te hebben met president Zelensky en dat is ook weer in aanloop naar de NAVO-top die plaatsvindt dinsdag en woensdag in Vilnius, in Litouwen omdat ook daar Oekraïne natuurlijk een heel groot onderwerp zal zijn, met ook de vraag wat die Russische agressie betekent voor de veiligheid van het NAVO-grondgebied, dus de versterking van de oostflank, Zwarte Zee, uiteraard onze relatie met Moldavië, maar uiteraard in de eerste plaats, wat betekent het voor onze relatie met Oekraïne en het is belangrijk dat we daar onze steun als NAVO-bondgenoten, niet de NAVO zelf, die heeft daar zelf verder geen rol in, maar voor bondgenoten en anderen, dat die onze gezamenlijke steun voor Oekraïne bekrachtigen. Het zou ook goed zijn die langjarig vast te leggen en daarmee ook gezamenlijk te blijven werken aan die veiligheid. Een van de thema’s zal zijn, hoe geef je dan invulling aan veiligheidsgaranties, zowel algemeen als ook daarbinnen specifiek wat kunnen landen doen en ik heb dacht ik al eerder gezegd Nederland kijkt dan in het bijzonder naar F-16’s, wat kunnen we daar meer structureel gaan doen met de bondgenoten, maar ook de luchtafweer, zodat je verschillende landen ook in staat zijn om op onderdelen met partners, met kleinere groepjes landen, bepaalde taken op zich te nemen.

Tot slot, maandag ben ik de hele dag, althans de hele dag overdag in Groningen, vanwege de aardbevingen en dat bezoek zal vooral in het teken staan van de jongere generatie en hun toekomstperspectief. Uiteraard ligt hier een grote verantwoordelijkheid en ook een opdracht bij het kabinet. Er is vandaag daarom ook besloten in de ministerraad om een speciale ministeriële commissie, ministeriële commissie Groningen in te stellen, dat hadden we ook eerder al aangekondigd en dat betekent dat we ook daar gestructureerd kunnen praten over de opvolging van de 50 acties die we hebben afgesproken, de 50 maatregelen in de kabinetsreactie op de parlementaire enquête, juist om ervoor te zorgen dat we op koers blijven, juist ook voor het langere termijnperspectief en op de kortere termijn, u weet, de drie prioriteiten zijn één schadeherstel en versterken, prioriteit twee is schadeherstel en versterken en prioriteit drie is schadeherstel en versterken en daarna uiteraard de andere grote thema’s als de economische en ook sociaalpsychologische versterking van het gebied.