Inleidend statement persconferentie na ministerraad 9 juni 2023

Minister-president Rutte: Ja goedemiddag allemaal, laat ik beginnen met Oekraïne waar we vrij uitvoerig bij hebben stilgestaan in deze ministerraad, ook vanwege de verschrikkelijke berichten over de verwoesting van de stuwdam bij Nova Kachovka, waarmee opnieuw een dieptepunt is bereikt. Ik heb al eerder gezegd dat Nederland deze roekeloze actie ten zeerste veroordeelt. Het instorten van deze dam raakt potentieel echt tienduizenden mensen in Oekraïne. Dat zijn onschuldige mensen, die als gevolg van het oorlogsgeweld op de vlucht zijn en die nu in grote onzekerheid verkeren over hun toekomst. En vaststaat dat ook de ecologische schade enorm is. We staan klaar om Oekraïne te helpen waar we kunnen. Dit hebben Liesje Schreinemacher en ik zojuist ook in een telefoongesprek ook duidelijk gemaakt aan president Volodymyr Zelensky. En we zullen kijken wat we kunnen doen, daar zijn we intensief over in contact met zijn team. We sturen waterpompen, boten, reddingsvesten en waadpakken naar Oekraïne. We kijken ook naar wat we kunnen doen met extra veldhospitalen. Maar vaststaat dat wij ook op dit punt Oekraïne moeten blijven helpen. Verder zijn we natuurlijk actief zoals u weet, proberen wij bij elkaar te houden en verder te vergroten de coalitie rond de F-16’s, de training en rondom de Patriot-systemen, zodat Oekraïne de luchtverdediging en ook later als het gaat om het luchtwapen, de F-16’s, in ieder geval de training nu, dat is van groot belang.

Twee, Groningen. We hebben vandaag uitvoerig teruggeblikt op het debat van afgelopen dinsdag en woensdag in de Tweede Kamer. En in ieder geval met elkaar vastgesteld dat dit een gezamenlijke kabinetsopgave is, om er nu voor te zorgen dat het plan wat er ligt, de 50 actiepunten, dat we die ook uitvoeren, samen met Groningen. Uiteraard Hans Vijlbrief voorop. Ikzelf zal helpen waar ik kan, maar het is een verantwoordelijkheid van het hele kabinet in de volle breedte. We hebben dat met elkaar uitgesproken en ik vond het belangrijk om dat ook hier te melden.

Tot slot asiel en migratie. U heeft gezien dat gisteren het gelukt is eindelijk dat akkoord te bereiken in Europa over het Asiel- en Migratiepact. Dat is echt wel een grote doorbraak, een belangrijke stap. Daarmee kunnen we allerlei dingen met elkaar beter organiseren. De asielprocedures aan de buitengrenzen van de Europese Unie, maar ook wat voor Nederland heel belangrijk is echt werk maken van de Dublin-afspraken. Dus dat mensen terug kunnen keren naar het land waar ze als eerste binnen zijn gekomen. En dit gaat, ik zeg er wel bij, op termijn, het zal niet onmiddellijk zijn, want er moeten nog gesprekken plaatsvinden ook met het Europees Parlement. Maar dit gaat ons absoluut helpen, bijvoorbeeld omdat je op deze manier asielzoekers die weinig kans maken op verblijf, dat je die aan de buitengrens van Europa door die procedure kunt halen en dat je ook dan betere afspraken kunt maken over terugkeer. Nogmaals, we zijn er nog niet. Het Europees Parlement is eerst nu ook nog aan zet samen met de Commissie en Raad in de zogenaamde triloog. En uiteraard moeten we ook kijken wat we doen binnen Nederland. Die gesprekken zijn gaande in het kabinet en we moeten kijken wat we kunnen doen buiten Europa. Daartoe is zoals u weet zondag een gesprek in Tunesië met de president daar, met de voorzitter van de Commissie en de premier van Italië. Daar zal ik zelf bij zijn om te kijken of we daar kunnen werken aan een partnerschap met Tunesië, een breed partnerschap gericht op handelsrelaties, energie, stabiliteit helpen terugbrengen in de Tunesische economie, maar uiteraard ook over migratie en de asielstromen, dat is een belangrijk onderdeel daarvan. En te kijken, wat kunnen we doen om die levensgevaarlijke oversteken over de Middellandse Zee vergaand terug te dringen, die gevaarlijke boottochtjes waarbij helaas nog steeds heel veel mensen ook omkomen. Dat blijft een cynisch businessmodel van mensensmokkelaars en we zijn dus met Tunesië intensief in gesprek om te kijken hoe we daar samen een halt aan kunnen toeroepen. Vaker gezegd, als het gaat om asiel en de migratiestromen is het een en-en-en proces. Het is niet één stap, het zijn meerdere stappen die nodig zijn. Maar hopelijk gaat zondag ook weer helpen om daar een stap in te zetten.