Hoogtepunten van een jaar feministisch buitenlands beleid
Nederland wil ongelijkheid verkleinen en zet zich in voor de gelijkheid van mannen, vrouwen en lhbtiq+-personen overal ter wereld. Sinds vorig jaar zet Nederland hier sterker op in met een feministisch buitenlands beleid. We delen een greep uit de hoogtepunten van het eerste jaar.
Op 13 mei is het precies 1 jaar geleden dat minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken en minister Liesje Schreinemacher voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking aankondigden dat Nederland een feministisch buitenlands beleid gaat voeren. Hiermee sloot Nederland zich aan bij een aantal koplopers die zich internationaal hard maken voor gendergelijkheid door een feministisch buitenlands beleid te voeren, zoals Duitsland, Spanje, Frankrijk, Luxemburg, Canada, Mexico en Chili.
Gelijkheid centraal
Het bevorderen van vrouwenrechten en gendergelijkheid staat al lange tijd centraal in het Nederlandse buitenlandbeleid. Zo heeft Nederland één van de grootste fondsen voor vrouwenrechten en gendergelijkheid ter wereld, geeft Nederland veel aandacht aan de betekenisvolle deelname van vrouwen en steunt Nederland activiteiten en programma’s die vrouwenrechten, gendergelijkheid, seksuele rechten en reproductieve gezondheid bevorderen.
Met de keuze voor een feministisch buitenlands beleid geeft het ministerie van Buitenlandse Zaken aan sterker in te willen zetten op gelijke kansen voor iedereen. Het afgelopen jaar heeft het ministerie het feministisch buitenlands beleid al op verschillende manieren in de praktijk gebracht, in binnen- en buitenland.
Ukraine Accountability Conference
Afgelopen zomer organiseerde de Nederlandse regering, samen met de Openbaar Aanklager van het Internationaal Strafhof en de Europese Commissie, de Ukraine Accountability Conference. Het tegengaan van seksueel geweld in conflict was een belangrijk thema tijdens deze conferentie. Tijdens de conferentie zijn belangrijke stappen gezet om te zorgen dat oorlogsmisdaden, zoals seksueel en gender-gerelateerd geweld, niet ongestraft blijven.
Als gevolg van de conferentie is bijvoorbeeld een Dialogue Group on Accountability for Ukraine opgericht. Dit netwerkt biedt een internationaal platform om initiatieven tegen straffeloosheid te bespreken en op elkaar aan te laten sluiten. In maart 2023 heeft minister Hoekstra het platform gelanceerd.
COP27
In het najaar 2022 vond de jaarlijkse VN-klimaattop (COP27) in Egypte plaats. Voor het eerst maakte een gender-expert dit jaar onderdeel uit van de Nederlandse delegatie. De expert had de belangrijke taak om gender beter te integreren in de Nederlandse standpunten tijdens de onderhandelingen. Tijdens een evenement over feministisch buitenlands beleid benadrukte ook minister Liesje Schreinemacher de cruciale rol van vrouwelijk leiderschap in klimaatactie en het belang van financiering voor organisaties die door vrouwen worden geleid.
Consultaties
In het najaar van 2022 zijn er ook diverse on- en offline consultaties geweest om mee te denken over de inzet op feministisch buitenlands beleid. Bij de gesprekken waren medewerkers van het ministerie, Nederlandse vertegenwoordigingen en verschillende partners betrokken. Er werd ook een jongerenconsultatie georganiseerd door de jongerenambassadeur voor Seksuele en Reproductieve Gezondheid en Rechten.
MenEngage Geneve
In februari 2023 vond de kick-off plaats van MenEngage Geneve op de residentie van de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiger. MenEngage Geneve ziet mannen als belangrijke partner om gendergelijkheid te bewerkstelligen. Het Nederlandse initiatief geeft mannen een plek om te praten over gendergelijkheid en zich bewust te worden van patronen. Vrouwen zijn ook nauw betrokken bij het proces, bijvoorbeeld via een adviescommissie en als facilitator.
Sancties tegen seksueel geweld
In maart 2023 maakte de Europese Unie (EU) bekend sancties op te leggen aan personen en organisaties die verantwoordelijk zijn voor seksueel geweld en grootschalige schendingen van vrouwenrechten. De personen en organisaties die de EU verantwoordelijk houdt voor seksueel geweld komen op een sanctielijst, waardoor bijvoorbeeld hun tegoeden in de EU worden bevroren en personen niet langer naar de EU kunnen reizen. EU-landen laten met dit sanctiepakket zien dat zulke acties onacceptabel zijn en vergroten hiermee de aandacht voor seksueel geweld. Nederland was één van de initiatiefnemers van het sanctiepakket.
Internationale Vrouwendag
Tijdens Internationale Vrouwendag sprak minister Liesje Schreinemacher met de Syrische Women’s Advisory Board over de aardbevingen en politieke situatie in Syrië. Minister Schreinemacher benadrukte hoe belangrijk de deelname van Syrische vrouwen aan het vredesproces is en verzekerde het adviesorgaan van blijvende Nederlandse steun.
Op dezelfde dag was minister Hoekstra aanwezig bij de opening van de tentoonstelling From Evin for Woman, Life, Freedom’, over vrouwelijke, Iraanse activisten in gevangenschap. De minister hield een toespraak en ondertekende namens Nederland een joint statement om aandacht te vragen voor de situatie voor vrouwen en meisjes in Afghanistan.
Toekomstplannen en internationale conferentie
Er zijn al veel stappen gezet, maar er blijft ruimte voor verdere verbetering en concretisering. Het ministerie van Buitenlandse Zaken werkt bijvoorbeeld aan een praktisch handboek voor medewerkers over de toepassing van het feministisch buitenlands beleid. Dit handboek bouwt voort op de hoofdlijnen uit de Kamerbrief van 8 november 2022 en de consultaties. Naar verwachting verschijnt het handboek deze zomer. Ook verschijnt dan de nieuwe toolkit ‘Gelijke rechten, gelijke kansen voor lhbtiq+-personen’ die voor Nederlandse ambassades en consulaten is bedoeld.
In het najaar van 2023 organiseert Nederland ook een internationale conferentie over feministisch buitenlands beleid. Hiermee wil Nederland bijdragen aan het verbreden van kennis en het bevorderen van het gesprek over een feministisch buitenlands beleid.