Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 15 juli 2022
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 15 juli 2022. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
Inleidend statement minister-president Rutte
Goedemiddag en we moesten wel wat terugdenken nu, vandaag bij deze laatste ministerraad voor de zomervakantie, aan de eerste ministerraad van het kabinet, dat was afgelopen januari. Je kon eigenlijk niet een voorstelling maken of een voorspelling doen over onder welke omstandigheden we nu met elkaar als wereld het zomerreces inluiden, want wie had toen kunnen geloven dat een paar weken na de start van het kabinet, eind februari, de verschrikkelijke Russische inval plaatsvond in Oekraïne. Een meedogenloze oorlog. Ik heb het begin van de week zelf kunnen zien, met eigen ogen in Borodjanka, in Irpin en Boetsja, welk leed Poetin inmiddels in Oekraïne heeft aangericht en daar word ik in ieder geval stil van, ik denk iedereen wordt daar stil van, is echt verschrikkelijk. Totaal het tegenovergestelde van beschaving, van fatsoen en dat maakt enorme indruk en juist daarom is het ook zo belangrijk om ook aan de vooravond van zo’n zomerreces nog maar eens met elkaar te onderstrepen hoe belangrijk het is dat wij Oekraïne en de Oekraïners niet in de steek laten. En daarom was ook vandaag weer lang in de ministerraad gesproken over die oorlog en over onze steun voor Oekraïne. Ik heb dat ook maandag in Kiev weer overgebracht aan Volodymyr Zelensky, de president en de premier en alle anderen die we gesproken hebben. Oekraïne moet, kan blijven rekenen op onze steun, de steun ook van heel veel andere landen. Bijvoorbeeld op het gebied van de levering van zware wapens, maar ook later, als het land weer heropgebouwd kan worden, hopelijk, als deze oorlog voorbij is. En daarbij realiseer ik me natuurlijk dat die gevolgen van die oorlog ook in Nederland voelbaar en zichtbaar zijn, maar we doen het wel voor een reden, die steun. Die is er omdat als we met elkaar zouden accepteren dat het ene land het andere land kan binnenvallen, met deze vormen, ook nog, van geweld en we zouden niet bereid zijn om dan in actie te komen, dan accepteren we dat zoiets gebeurt. En als dat land dan ook nog succesvol zou zijn, dus in dit geval Rusland in Oekraïne, is dat ook een directe bedreiging voor onze veiligheid hier en daarom moeten we bereid zijn, met de sancties, met de wapenleveranties, met de humanitaire steun en alle andere dingen, om Oekraïne te blijven steunen. Die is onmisbaar en gaat uiteindelijk ook over onze manier van leven, over onze beschaving, over wat we hier hebben opgebouwd, in dit deel van de wereld en over onze veiligheid.
Vandaag ook weer lang gesproken over stikstof in het kabinet. Ik was zelf afgelopen woensdag op werkbezoek bij een agrarisch bedrijf in de Gelderse Vallei waar ik sprak met de boer en boerin, maar ook met een aantal andere boeren uit de omgeving van dat bedrijf. Dat was een goed, maar ook emotioneel en indringend gesprek met mensen die zeer bezorgd zijn over wat er allemaal staat te gebeuren in de agrarische sector. En daarom is het belangrijk om deze gesprekken met elkaar te voeren. Niet alleen ik daar, ik zal nog een aantal van die gesprekken hebben, maar ook breder: de overheid, de provincies, de gemeenten, de boeren, maar ook alle anderen. Een van de dingen die uit zo’n gesprek naar voren komt, is ook het belang dat in de hele keten gekeken wordt: hoe wordt nou geld verdient en waar wordt die waarde toegevoegd? Ja, natuurlijk in de eerste plaats door de boeren zelf, met de mooie producten die ze maken. Maar vervolgens ook: waar wordt dan dat geld verdiend? En wat is de rol van de banken, wat is de rol van de supermarkten in Nederland? Wat is de rol van de hele keten? Al die gesprekken moeten gevoerd worden. Dit is veel breder dan alleen stikstof. Maar stikstof is natuurlijk wel een groot punt van zorg. Belangrijk is dat ook dat perspectief er komt. We hebben natuurlijk toegezegd dat dat er is voor Prinsjesdag en vandaag heel praktisch akkoord gegaan met 45, wat dan in het verschrikkelijk jargon heet: versnellingsvoorstellen, maar wel heel belangrijk. Het zijn allemaal voorstellen vanuit de provincies om snel te komen tot een verdere stikstofreductie en daarbij ook de kwaliteit van natuur en water te verbeteren. En daarbij, daarnaast, ook nog een fors bedrag uitgetrokken om ervoor te zorgen dat de PAS-melders, dat staat dus voor de boeren die dachten dat ze onder die programmatische aanpak door konden maar dat is natuurlijk door de rechter naar de prullenmand verwezen, dat zijn dus meldingen uit de periode 2015 tot 2019, dat ook die weer perspectief krijgen. Dus dat is in ieder geval paar stappen die we vandaag konden zetten om in dat hele programma, wat op gaat tellen tot bijna vijfentwintigmiljard euro, om een aantal dingen sneller te kunnen doen.
Nou, zoals gezegd, dit was de laatste ministerraad voor de Zomer. En het is ook de laatste persconferentie voor het reces. En uiteraard deze zomer, er spelen zoveel dingen rond energie, rond stikstof, koopkracht, uiteraard Oekraïne. Dus echt vakantie zal het voor velen niet zijn, maar velen, ik zelf ook, zullen niet iedere dag op kantoor zitten, maar blijft wel in nauw contact met departementen, met elkaar en met iedereen die daarbij nodig is. En ook zullen direct actie ondernemen als dat geroepen is. Maar vandaag ook de laatste keer dat wij elkaar hier treffen op deze locatie waar we zoveel jaar elkaar hebben gezien, en ook mijn voorgangers, jullie hebben gezien. Nieuwspoort verhuist na de zomer naar het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer, het oude ministerie van Buitenlandse Zaken. Ik hoop jullie daar na het reces in goede gezondheid aan te treffen. Ook jullie zullen ongetwijfeld niet helemaal uitgaan deze zomer, want als de politiek niet in de waakstand kan, kan de journalistiek dat ook niet. Maar ik hoop niettemin dat ook voor jullie geldt dat er wel sprake is van enige ontspanning en een goede zomer.
LAMBIE (RTL)
Meneer Rutte, even over stikstof. Al weken is er heel veel onrust en vandaag besluit het kabinet dan om eigenlijk maar te versnellen met die stikstofaanpak en daar geld naar voren te halen zodat boeren misschien kunnen stoppen. Is dat wel logisch, terwijl er zoveel onrust is en boeren eigenlijk vragen om een gesprek, om pas op de plaats, en het kabinet trapt het gaspedaal in?
RUTTE
Het is én, én. Deze plannen, provincies zijn al hele tijd in voorbereiding. Provincies vragen terecht ook om: geef ons nou duidelijkheid, dat we aan de slag kunnen. Dus het is én dat die plannen in voorbereiding en daarnaast het zo veel mogelijk kunnen legaliseren van die PAS-meldingen, dat we daar vaart in kunnen maken, en daarnaast de gesprekken.
LAMBIE
Maar dat betekent dus ook dat boeren nu sneller kunnen gaan stoppen, door dit geld?
RUTTE
Nou, er zijn al allerlei stoppersregelingen. Bijvoorbeeld voor de varkenssector, ook anderen, maar ook hier zit weer een stoppingsregeling in. Maar het is ook allerlei andere regelingen. Er is een veelvoud aan plannen, ik geloof in totaal 45, waaronder ook plannen die uitgaan van toepassen van de technologische oplossingen en allerlei andere dingen. Maar allen bedoelt om wel die stikstofruimte te vergroten en dus stikstofgebruik te reduceren.
LAMBIE
Maar waarom versnelt het kabinet nu die stikstofaanpak?
RUTTE
Wij versnellen niet nu, dit zijn plannen die de provincies al een tijdje op ons verzoek maken. Dat staat dus ook even los van de brief van 10 juni. Die zijn al veel langer in voorbereiding. En de provincies hebben gezegd: kom nou ook snel met duidelijkheid, want dan kunnen wij ook hiermee aan de slag. Dus dat is in die zin én, én, dat die al een tijd in voorbereiding is en niet nu in reactie op de onrust.
LAMBIE
Maar wat betekent het concreet voor de boeren die zich nu zoveel zorgen maken?
RUTTE
Dat betekent iets, maar niet heel veel. Laten we heel eerlijk zijn. We hebben uiteindelijk een totaalprogramma van vierentwintigmiljard optuigen met elkaar en dit gaat over 750 miljoen. Dus het is niet zo dat je hiermee het stikstofprobleem oplost. Maar het zorgt er wel voor dat je een stuk versnelling krijgt.
LAMBIE
En dat mensen dus eerder duidelijkheid hebben.
RUTTE
Ja, maar niet alle boeren. Dus dit gaat niet het probleem oplossen. Maar het helpt wel om, in ieder geval waar je snel stikstof kunt reduceren, en daar leveren ze bij die provincies heel veel ideeën over, heel vaak ook opgesteld met de boeren samen, dat je daar snel uitvoering aan kunt geven.
LAMBIE
Nou zagen we in die brief dat er flink, het kaartje, wat vorige week is gepresenteerd, waar zoveel (onverstaanbaar, red.) onrust over is, dat daar toch wel dat kaartje wat wordt afgezwakt, niet zo belangrijk meer is, dat het niet wordt gezien als een blauwdruk maar eerder een schets. Is die presentatie van het kaartje fout geweest?
RUTTE
Nou, het stond er allemaal ook boven. Maar ja, je moet ook eerlijk erkennen, als je ergens tien keer met neonlampen boven zet: dit is niet het definitieve kaartje, maar iedereen ziet het wel zo, dan is er in die communicatie wat fout gegaan, ja. En dat bevestigen we nog eens een keer in die brief. Wat het wel is, wat we volgens mij ook in de originele brief hebben opgeschreven, maar ik ben altijd van de afdeling: je kunt proberen dingen goed uit te leggen, maar als het niet overkomt en het valt verkeerd, dan ligt het waarschijnlijk niet aan de boeren, maar aan ons.
LAMBIE
Dat had niet zo gepresenteerd moeten worden?
RUTTE
Ja, dat weet ik niet, dan moet je gewoon teruggaan naar dat kaartje, hadden we wat anders moeten presenteren. Toen hebben we ons best gedaan, met alle bedoelingen, om te zeggen: het is niet op het niveau van iedere boerderij dat je zoveel stikstof moet reduceren en exact in het gebied moet dit gebeuren. Maar het is wel grofmazig voor Nederland, wat er nodig is. Dat moet je ook hebben, want je moet iets van een startpunt hebben voor die gesprekken. Zo staat het volgens mij ook in die brief van 10 juni. Maar wat boeren zijn gaan doen, dat merkte ik ook woensdag, die zijn dat kaartje gaan pakken en gaan kijken: oh, maar mijn boerderij ligt in dat gebied, en dat betekent 49 procent, of 74 procent, of 90 procent reductie, noem maar op.
BORGMAN (NOS)
Ja meneer Rutte, minister Van der Wal zei net bij de uitloop van de ministerraad: ‘Die 500 miljoen, dat moet je zien als een soort smeerolie, want provincies waren natuurlijk al bezig, toen kwam dat kaartje, toen dacht iedereen: ‘ho, ho even afwachten, wat betekent dit nou precies?’ Wat is nou de bedoeling van dit bedrag?
RUTTE
Nogmaals, de plannen die de provincies hebben gemaakt, ook de mogelijkheid geven, die versnellingsplannen, om die ook uit te voeren, maar dat was al in gang gezet natuurlijk voor 10 juni.
BORGMAN
Ja dus smeerolie om dat weer een beetje vlot te trekken. Moet ik het zo zien?
RUTTE
Nee. Smeerolie, omdat de provincies gevraagd is: Probeer nou voor 2022 en ’23 in kaart te brengen hoe je ook versneld stikstof kunt reduceren, daar zijn heel veel plannen gemaakt en de provincies zeggen: ‘Geef ons nou de kans om daarmee aan de gang te gaan, nog even los van de veel fundamentelere gebiedsgerichte processen die ook gaan plaatsvinden komend jaar.’
BORGMAN
Die provincies zeggen ook: ‘Er lagen allemaal al plannen’, sommige provincies hebben wel voor 500 miljoen aan plannen klaarliggen, die krijgen nu een schijntje daarvan. Is dat niet veel te weinig om dat ook echt weer tot...
RUTTE
De meeste van die versnellingsplannen worden gehonoreerd. Daarnaast geldt dat er in allerlei provincies plannen bestaan om dadelijk bij die gebiedsgerichte processen, die gaan plaatsvinden het komend jaar, al die gesprekken die gaan plaatsvinden aan al die tafels en die provincies, om daar in de mix van verbetering van de waterkwaliteit, verbeteren van natuurkwaliteit, het verlagen van de stikstofuitstoot, om dingen te organiseren.
BORGMAN
Maar wat is dan precies de bedoeling van die 500 miljoen? Want 45 voorstellen die nu gehonoreerd worden maar er liggen er natuurlijk veel meer want die provincies waren al bezig.
RUTTE
Nee, maar dit zijn de zogenaamde versnellingsplannen. Dus de provincies is gevraagd: kom nou met een pakket voorstellen om dingen te kunnen versnellen. En daar honoreren we nu een heel groot deel van.
VRAAG (TELEGRAAF)
Hoe staat het eigenlijk... want hier wordt nu weer een zak geld naar voren gehaald en daar zijn dan ook plannen bij. Hoe staat het met de plannen waar de minister van Landbouw aan werkt?
RUTTE
Die waren bedoeld voor later dit jaar en daarvan heeft de Kamer gezegd: ‘Doe het voor Prinsjesdag.’ Dus daar werken we vreselijk hard aan.
VRAAG
Kan de minister van Landbouw eigenlijk op de waakstand of is dat de hele zomer vol...
RUTTE
Ik denk, niemand gaat op de waakstand, hij ook niet, ik ook niet. We gaan wel weg ook. We zitten niet allemaal op kantoor, maar dat zal veel bellen worden en ook veel ambtenaren zullen helaas moeten doorwerken en hopelijk ook weer op een manier dat ze kunnen afwisselen met anderen die wel vakantie nemen.
VRAAG
Ik begreep ook dat de minister wel nog een aantal weken op vakantie gaat. Is dat dan... Nog een week of 8, 9, zeg maar, met toch wel een grote zak huiswerk die...
RUTTE
Het is niet zo dat hijzelf iedere dag aan het schrijven is, dus een heel team is daarmee bezig en waar hij ook zit, kan hij natuurlijk iedere dag een vergadering hebben met zijn mensen.
VRAAG
Het pakket van vandaag, noem ik het dan maar even, is dat ook bedoeld om een beetje, de gemoederen te bedaren, wat rust te brengen?
RUTTE
Dat doe je niet met zo’n bedrag op vierentwintigmiljard, daar is het bedrag te klein. Maar het helpt wel om die provincies de kans te geven om in ieder geval nu met wat zij al bedacht hadden aan versnellingsplannen, dus plannen die snel zonder heel veel pijn stikstofruimte creëren, om daarmee aan de slag te gaan en het samen met de boeren.
VRAAG (?)
Hoe kijkt u naar de situatie in Italië? En misschien de gevolgen die dat heeft voor de Eurozone?
RUTTE
Ja, dat is natuurlijk in de eerste plaats een zaak van Italië. Ik heb wel sms-contact met Draghi maar verder is het natuurlijk een zaak van de Italiaanse regering. Zoals ik de situatie begrijp, zegt de premier daar: ‘Ik heb een coalitie.’ Nou dat kennen we in Nederland, maar het lijkt er toch op dat erin het parlement op zichzelf voor een regering Draghi een grote meerderheid zou kunnen zijn. Wat ik begrijp is dat de president gezegd heeft, Mattarella: ‘Ga nou eerst terug naar het parlement. Kijk nou wat de politieke situatie is.’ En ik denk dat als je er door je oogharen naar kijkt, dat dan zou kunnen blijken, nou goed, ik kijk over een grote afstand naar, maar wat je zo leest, dat er op zichzelf voor Mario Draghi en een regering Draghi een grote meerderheid is en dan zal hij vervolgens weer de afweging moeten maken: Ben ik bereid in een andere samenstelling, in zo’n coalitie verder te gaan?
VRAAG
Bent u niet bang, want we hebben het over, hier de waakstand, maar dat u misschien eerder wel in Brussel tevoorschijn moet komen?
RUTTE
Hier komt dus geen waakstand. Ik zeg het nog een keer...
VRAAG
Excuses, de niet-waakstand.
RUTTE
Nee, het is echt belangrijk dat ook nu, in deze tijd, in die grotere landen, Duitsland, Frankrijk, Italië... mag ik Nederland tot de grotere landen rekenen? We zijn de vijfde economie, ook nog na Spanje, van de 27, dat daar natuurlijk wel stabiliteit is. Dus ik hoop van harte dat er een weg gevonden wordt om verkiezingen dit najaar te voorkomen. Maar ja, ik zeg nu al veel te veel over de binnenlandse politieke aangelegenheden van een ander land en dat hoor ik niet te doen, dus ik krijg dadelijk een telefoontje van een diplomaat: ‘Wat heb je nou weer gedaan?’
VAN LEEUWEN (BNR)
Terug naar Oekraïne. U maant net tot actie. We moeten ook solidair zijn natuurlijk met dat land. En ik vroeg me af: hoe zit het eigenlijk met onze gasvoorraden? Is daar al een beroep op gedaan? Heeft u al een telefoontje gehad?
RUTTE
Door Oekraïne?
VAN LEEUWEN
Nou misschien eerder vanuit Brussel, of als het gaat om de gevolgen van deze oorlog. We moeten solidair zijn. Bent u al gebeld door Brussel, Parijs, Berlijn?
RUTTE
Nee hoor, of u bedoelt of Groningen het aan kan? Bedoelt u dat?
VAN LEEUWEN
Ja, want uiteindelijk, dat is ook natuurlijk een inzet die we zouden kunnen moeten doen in een uiterst noodscenario.
RUTTE
Hebben we ook gezegd hè, als alles misgaat, maar feitelijk zit je met een paar punten. Op dit moment exporteren we veel gas naar Duitsland, met een minimale opbrengst uit Groningen, maar dat komt uit andere velden en dat komt ook uit LNG en andere zaken. En er is ook een begrenzing aan wat je door dat pijpsysteem kunt pompen. Daar zitten we redelijk op de grens. En er wordt wel eens, af en toe, zo gehint op Groningen, maar ik heb geen formele verzoeken gehad. En wij zeggen steeds: ‘Ja, weet je, de risico’s van in Groningen meer gaan pompen, is toch wel een forse verhoging van het aardbevingsrisico, dat is toch ook echt wel een af te wegen punt, lijkt me dan.’ En dat snapt ook iedereen.
VAN LEEUWEN
Nou, volgende week is een spannende week. Dan horen we of Nord Stream 1 weer opengaat. Maar u zegt: ‘Daar wordt wel af en toe gehint.’... Door wie dan?
RUTTE
Ja gehint, en dan hint ik ook terug. Dan zeg ik tegen sommige landen, ik noem niet speciaal landen die, stel nou dat landen bezig waren hun kerncentrales te sluiten, dan hint ik ook wel eens terug van: ‘Nou misschien moet je dat wat vertragen.’ En zo hinten we enorm naar elkaar, maar dat zijn geen formele verzoeken.
VAN LEEUWEN
Nee dus dat zijn de Duitsers natuurlijk en de Nederlanders.
RUTTE
Ik heb geen namen genoemd.
VAN LEEUWEN
Maar solidariteit moet van twee kanten komen, toch, dan?
RUTTE
Maar nogmaals, wij zijn op dit moment zeer solidair met Duitsland hè. Er wordt zo’n 3500 BCM per jaar nu naar Duitsland gepompt en dat is dan ook ongeveer de grens van wat het pijpsysteem aankan.
VAN LEEUWEN
Nog een vraag, want u bent natuurlijk waarschijnlijk langstzittende premier deze zomer. Doet dat u iets?
RUTTE
Nee, dat betekent zitvlees en een voetnoot en ik ben niet in Nederland.
VAN LEEUWEN
Wat zegt u? U bent...
RUTTE
Dat betekent zitvlees, een voetnoot en ik ben niet in Nederland op die dag.
VAN LEEUWEN
Gaat u het vieren?
RUTTE
Nee.
VAN LEEUWEN
Echt niet?
RUTTE
Nee, echt niet.
VAN LEEUWEN
Hoe kijkt u erop terug?
RUTTE
Nou ik kijk vooral vooruit en ik voel wel dat ik langzamerhand halverwege ben, maar...
VRAAG (ONBEKEND)
Meneer Rutte, langstzittende premier en houdbaarheidsdatum. Hoe kijkt u naar die twee fenomenen?
RUTTE
Nou, die houdbaarheidsdatum is in een hele reeks artikelen vanaf 2011, 2012 erbij gekomen, dus ik heb daarmee te leren leven, dat die vraag af en toe wordt gesteld.
VRAAG
Maar de grote vraag is: gaat die houdbaarheidsdatum u overkomen of bent u het voor?
RUTTE
Geen idee, geen idee. Weet je, voor mij is bepalend: heb ik de ideeën, de energie, de druipende mondhoeken op vrijdagochtend als de ministerraad begint, we gaan aan de slag, problemen oplossen. Zolang ik dat heb, wil ik graag doorgaan en dan is er altijd zo’n moment, een half jaar voor de verkiezingen, dat je echt even jezelf op de powerknop drukt en gaat zitten van ‘Hé Rutte, weet je het echt zeker? Heb je die energie ook weer, vier jaar na de verkiezingen?’ En dan moet je vervolgens je partij bellen: ‘Vinden jullie het leuk als ik doorga?’ Nou, dan hoop je maar dat ze ‘ja’ zeggen en als die partij dan ‘ja’ zegt, dan moet je nog Nederland bellen. Dat doe je dan op de verkiezingsdag.
VRAAG
U hebt al die jaren nooit iets gehad van: ‘En nou heb ik het wel gehad.’
RUTTE
Nee, geen seconde, nee. Het is de mooiste baan van de wereld. Een ongelofelijke eer. Ik moet wel zeggen: het aantal puzzels wat nu op het bureau ligt, is wel behoorlijk in omvang. Maar ja, dat zijn ook dingen die gebeuren. Zo’n verschrikkelijke inval nu in Oekraïne en alle gevolgen die dat weer heeft voor onze economie, onze koopkracht. Vraagstukken rond onze energievoorziening, ja die hebben we natuurlijk ook weer met elkaar proberen op te lossen.
HAGENS (SBS)
Vraag over de steunpakketten rond koopkracht. Gisteren weer alarmerende cijfers van de Europese Commissie: 9,4% inflatie. Van de omringende landen heeft alleen België net zo’n hoog inflatiecijfer. En ik wil graag iets met u bespreken over wat u twee weken geleden op deze plek zei over die steunpakketten. Ik citeer u: ‘We hebben op dit moment al pakketten die behoren tot de grootste van Europa. Als je het vergelijkt met andere landen, doen we heel veel al nu.’ Welke landen bedoelde u?
RUTTE
De meeste andere Europese landen. Als je kijkt naar wat wij echt terugpompen nu in de koopkracht, is dat heel aanzienlijk. Die vierhonderd euro per huishouden, de achthonderd euro voor mensen, inmiddels dertienhonderd euro voor mensen in een uitkering, het verlagen van de energiebelasting, de al geplande hoor, niet in het koopkrachtpakket maar wel de geplande verhoging van het minimumloon per 1 juli. Maar dat was ook het Kamerdebat, ik denk dat we nu behoorlijk veel doen voor mensen echt aan de onderkant, dus met een uitkering, dat telt nu op naar zo’n dertienhonderd euro. Zal niet iedereen helemaal dit jaar bereiken. Dat moet via de gemeentelijke sociale dienst grotendeels en dat zal misschien ook een stukje volgend jaar inlopen, maar dat is wel een heel aanzienlijk bedrag...
HAGENS
Met welke landen vergeleek u?
RUTTE
Nou ja, ik heb niet concreet, maar als ik zo kijk door mijn oogharen naar wat andere landen doen, dan doen wij het heel netjes. En als je dan kijkt naar de groep mensen die werkt met een laag inkomen, daar is natuurlijk echt een probleem en een ander probleem doet zich voor in de wat bredere middenklasse. Nou wat we moeten proberen in augustus, is te kijken: kun je met maatregelen, die ook nog uitvoerbaar zijn, die groepen bereiken? En dat zal dan vooral zijn voor 2023 omdat er dit jaar dus al best veel gebeurt en ik realiseer me: nooit genoeg. Maar ook dat zeggen we wel heel consequent: ‘We kunnen niet helemaal en zelfs helemaal niet het koopkrachtverlies compenseren.’ We kunnen dempen, dat is wat we doen.
HAGENS
U kijkt er door de oogharen naar. Ik heb het exact uitgezocht en dat klopt niet, wat u zegt. We hebben gekeken naar de steunpakketten per lidstaat in relatie tot het BBP van die landen. Van Centraal- en Zuid-Europa doet eigenlijk alleen België het minder goed. Daar hebben ze ook een heel groot begrotingstekort waar ze mee kampen Maar voor de rest doen eigenlijk alle landen veel meer dan Nederland, wist u dat?
RUTTE
Maar dan zou je ook even moeten kijken naar de onderliggende maatregelen. De vraag is of die maatregelen zo gericht mogelijk de mensen bereiken. Dat zag je ook natuurlijk bij de coronasteunpakketten, het verlagen van de BTW kost heel veel geld, heeft Nederland niet gedaan, want dan heb je niet heel gerichte maatregel. Wij hebben natuurlijk hele gerichte maatregelen genomen, dus je moet ook wel kijken: komt het terecht bij de mensen die het nodig hebben? En als je die vergelijking ziet, dan doen we het gewoon heel erg netjes. Als je probeert zo gericht mogelijk inderdaad de mensen met een uitkering maar ook de mensen met een lager middeninkomen te bereiken.
HAGENS
Als je kijkt naar de cijfers dan, die maatregelen, die zijn wel vergelijkbaar hoor, tussen verschillende landen. En als je kijkt naar de cijfers: Duitsland doet bijna twee keer, investeert bijna twee keer zoveel in die steunpakketten. Het Verenigd Koninkrijk ook, Italië meer dan twee keer zoveel. Frankrijk ook meer dan twee keer zoveel. Oostenrijk zelfs negen keer zoveel. We hebben helemaal niet zo’n stevig pakket als je puur naar de cijfers kijkt?
RUTTE
Nou, neem bijvoorbeeld Duitsland. Wat Duitsland heel veel doet, is het verlagen van de accijnzen op autobrandstof. En wat je daar toch wel ziet, is dat de pomphouders dat in heel veel gevallen niet hebben doorberekend aan de consument. Wij hebben hier ook in het pakket zitten een verlaging van de accijnzen op autobrandstof, dat hebben we in maart gedaan. Dat was gelukkig grotendeels wel doorberekend. Dus je moet ook wel kijken: hoe komt het aan? En bijvoorbeeld, wat wij doen voor de mensen met een uitkering, die achthonderd euro en inmiddels dertienhonderd euro, minimaal, want sommige gemeenten doen meer, dat zijn echt hele forse bedragen.
HAGENS
Ja, maar goed, als je naar de cijfers kijkt, dan bungelen we eigenlijk onderaan. Maar u zegt: ‘ja, de maatregelen zijn hier zo effectief, we doen het hartstikke goed’?
RUTTE
Ja, precies.
HAGENS
Duidelijk.
RUTTE
Nou, hartstikke goed niet, want ook wij slagen er niet in om alles weg te dempen, dat gaat niet. We proberen enigszins, sorry, niet weg te compenseren, het enigszins te dempen.
HAGENS
Andere vraag: waarom kiest u ervoor om een beperkt aantal journalisten uit te nodigen als u op bezoek gaat bij boeren?
RUTTE
Dat heb ik niet gedaan. Het punt was: wij waren op bezoek bij een boer en boerin met een aantal anderen. En die gaven de voorkeur aan dat we het zo klein mogelijk houden qua journalistiek. Dus, ik zag bij RTL de grote irritatie. Nou, ik ga begin volgende week weer op werkbezoek. Dan proberen we er veel meer uit te nodigen. Maar het gaat natuurlijk wel in overleg met degene waar je op bezoek bent. Ik kan dat niet helemaal zelf beslissen.
HAGENS
Maar heeft u liever de NOS erbij en dan de rest niet?
RUTTE
Nee, als dan de NOS daarmee komt, zal je de volgende keer RTL of SBS meenemen.
HAGENS
Je zou bijna denken dat u geen zin heeft in kritische vragen, daar op lokaal niveau.
RUTTE
Nou, de NOS stelt hele kritische vragen. U stelt kritische vragen. Meneer Lambie stelt kritische vragen, daar zit niet zo veel verschil tussen.
HAGENS
Nou, als je meer journalisten uitnodigt, kan u natuurlijk meer kritische vragen...
RUTTE
Mijn ervaring is dat de vragen vergelijkbaar zijn.
HAGENS
Het lijkt allemaal op elkaar, ja.
RUTTE
Dat is ook niet gek, want het thema is natuurlijk bekend en dat de mate van kritiek... Maar het is niet dat ik...
HAGENS
Snapt u de verontwaardiging daarover?
RUTTE
Ja, maar dan moet je niet bij mij zijn. Je moet begrijpen, als je ergens op bezoek gaat, bij een boerderij en er zijn ook wel andere boeren bij, dat ook daar dan wel een beetje door bepaald kan worden van: hoe druk wil je het hebben?
SCHROVER
Overigens had de NOS zich aangemeld naar aanleiding van de vorige persconferentie, en dat was de enige. Dus vandaar dat die ook zijn uitgekozen. Dat is ook nog een reden.
RUTTE
Maar het is voor mij heel simpel. Ik weet niet of ik dat goed zeg, maar volgens mij werkt dat zo, dat als ik weer op bezoek ga, en stel dat ze dan weer zeggen: joh, niet iedereen, dan kijk je waarschijnlijk de volgende keer...
SCHROVER
Uiteraard niet, maar dit was omdat het beperkt moet, hebben we diegenen uitgenodigd die hun vinger hadden opgestoken.
HAGENS
Ok.
RUTTE
NOS was er, ANP volgens mij, en AD, de regio-editie. Maar het is absoluut niet dat we jullie erbij willen hebben, maar soms, ja, weet je, een boerderij, daar lopen twee honden, honderd koeien, en als dat natuurlijk geschuind wordt door journalisten, ik kan me ook voorstellen dat zo’n boer en boerin denken, van: wat overkomt ons? Goede zomer!