Staatssecretaris Struycken versterkt toegang tot het recht
Staatssecretaris Struycken versterkt de toegang tot het recht door betere informatievoorziening en verbeteringen op het gebied van advies, ondersteuning en het verkrijgen van een beslissing van een neutrale instantie. Door betere toegang tot het recht kunnen mensen en bedrijven een passende en duurzame oplossing vinden voor een juridisch probleem of geschil. Voor de versterking van de toegang tot het recht stelt het kabinet vanaf 2027 structureel 35,6 miljoen euro beschikbaar. Voor 2025 en 2026 is eenmalig 3,4 en 2,1 miljoen euro extra beschikbaar. Dit schrijft de staatssecretaris in een brief aan de Tweede Kamer.
Staatssecretaris Struycken: “In een rechtsstaat moeten burgers beschermd zijn en moet iedereen zich aan het recht houden. Dit maakt het fundamenteel dat mensen toegang tot het recht hebben. Mensen met een juridisch probleem moeten de juiste juridische hulp kunnen vinden. Door de toegang tot het recht te versterken kunnen deze mensen op een laagdrempelige manier een oplossing vinden voor hun probleem. Hiermee maken we niet alleen onze rechtsstaat sterker maar vergroten we ook het vertrouwen dat mensen hebben in de overheid en het rechtssysteem.”
Voor betere informatievoorziening aan rechtzoekenden komt begin 2025 een pagina op Rijksoverheid.nl online met begrijpelijke informatie en video’s over verschillende manieren om een juridisch probleem op te lossen. Zo weten rechtzoekenden waar ze terecht kunnen en van wie ze advies, ondersteuning of een beslissing van een neutrale instantie kunnen krijgen.
Om advies en ondersteuning aan rechtzoekenden te versterken wordt ingezet op de versterking van de eerstelijnsvoorzieningen, zoals het Juridisch Loket. Het Juridisch Loket krijgt een coördinerende rol voor de versterking van de eerstelijns rechtshulp en breidt de samenwerking met overheidsdiensten en het sociaal domein uit. Ook wordt ter uitvoering van een motie van Tweede Kamerleden Van Nispen en Palmen verkend hoe een landelijk dekkend netwerk van sociaaljuridische dienstverlening vormgegeven kan worden, voortbouwend op bestaande lokale en regionale initiatieven. Zo kunnen problemen van rechtzoekenden sneller opgelost worden.
Rechtswinkels zijn tevens een belangrijk eerste loket voor rechtzoekenden. Daarom wordt de bestaande subsidieregeling voor rechtswinkels verruimd zodat iedere bestaande rechtswinkel in aanmerking kan komen voor subsidie. Vanaf 1 januari 2025 is er jaarlijks voor deze subsidie 515.000 euro beschikbaar.
Juist voor de meest kwetsbare mensen zijn sociaal advocaten een belangrijke voorwaarde voor toegang tot het recht. De beroepsgroep staat echter onder druk door vergrijzing en gebrek aan instroom. Bij het vinden van een oplossing hiervoor ligt een rol voor veel betrokken partijen, waaronder de overheid, het onderwijs en de advocatuur zelf. Samen met de Nederlandse Orde van Advocaten wil de staatssecretaris werken aan een meer duurzaam kantoormodel voor sociaal advocaten. Daarnaast ziet de staatssecretaris mogelijkheden om in rechtenstudies meer aandacht te besteden aan rechtsgebieden waarin veel sociaal advocaten actief zijn, zoals familierecht. Ook de vergoeding voor sociale advocatuur moet passend zijn. Op dit moment doet de Commissie van der Meer II daar onderzoek naar. Op basis van de aanbevelingen van deze commissie zal de staatssecretaris bezien wat er financieel nodig en mogelijk is.
Mensen kunnen ook tot een oplossing komen voor een juridisch probleem via mediation. Daarom wordt de startbijdrage voor mediation verlengd voor vijf jaar. De startbijdrage maakt de eerste tweeënhalf uur mediation kosteloos voor mensen die niet in aanmerking komen voor gesubsidieerde mediation, als zij doorverwezen worden vanuit de rechtspraak.
De staatssecretaris zet ook in op het versterken van het verkrijgen van een beslissing van een neutrale instantie. Bijvoorbeeld door extra te investeren in de Rechtspraak. Tevens wordt bestaand beleid voortgezet om het aantal locaties waar wijkrechtspraak wordt gedaan, uit te breiden.