Speech bij de uitreiking van de Herinneringsmedailles
Toespraak door minister Van Weel (JenV), bij de uitreiking van de Herinneringsmedailles Internationale Missies op 7 november 2024 in de Nieuwe Kerk in Den Haag.
Beste mensen, beste jongens en meisjes,
Van harte welkom!
Vóór mij zitten 29 mensen die tijdelijk huis en haard verlieten om de wereld eerlijker, veiliger en rechtsstatelijker te maken. Ik vind het een eer jullie te mogen toespreken.
Of je nu politieman- of vrouw bent, civiel expert of bij de marechaussee werkt, tijdens een internationale missie bouw je aan de fundamenten van een vreedzaam land. Niet met hamers en spijkers, maar met diplomatie, training en patrouillering.
Als geen ander weten jullie hoe broos vrede kan zijn. Het is hard werken, soms ook gevaarlijk, om ervoor te zorgen dat een land bestand is tegen spanningen en conflicten. Dat een rechtsstelsel onafhankelijk kan functioneren. Dat mensenrechten worden gerespecteerd en beschermd.
Als ik kijk naar de civiele missies waaraan Nederland heeft bijgedragen of nog steeds aan bijdraagt, dan mogen jullie daar heel trots op zijn. Zoals de EU Capacity Building Mission tegen piraterij in Somalië. Het aantal gekaapte schepen is afgenomen dankzij de versterking van de Somalische maritieme veiligheid. Het land heeft nu een eigen kustwacht en heeft zich aangesloten bij het Interpolnetwerk.
Hier zie je dat tijdens een internationale missie onze mensen niet alleen patrouilleren op zee of trainingen geven, maar dat zij zich ook inzetten om de autoriteiten te overtuigen internationaal samen te werken. Ook nádat de missie is afgelopen. Dit vereist bijzondere vaardigheden en goede kennis van de lokale regels en gebruiken.
Een ander voorbeeld dat ik wil noemen is de European Union Rule of Law Mission in Kosovo. Een missie die nog steeds loopt en die zich richt op de versterking van de Kosovaarse rechtsstaat.
In 2023 werd in Noord-Kosovo duidelijk hoe dun de lijn tussen vrede en conflict is. 1 verkeerde beweging kan leiden tot een val in chaos.
En dat gebeurde op 24 september 2023. Bij het dorp Bansjka pleegden Servische Kosovaren een terroristische aanslag. Er kwam hierbij een Kosovo-Albanese politieman om het leven.
Dit bleef niet zonder consequenties. Een deel van de politiemensen werd meteen vervangen door Albanees sprekende politiemensen met een moslim-achtergrond.
Dat werd een uitdaging in een gebied met overwegend Servisch sprekende christenen. In een klein en wankel gebied als Noord-Kosovo ligt schending van mensenrechten dan al snel op de loer. De Europese Unie wilde daar dan ook zo snel mogelijk ogen en oren hebben.
Hoe snel dat moest, weten hoofdinspecteur Ed van Tunen en twee van zijn collega’s als geen ander. Zij kregen slechts een week de tijd om zich voor te bereiden op een missie als police adviser. Dat moet flink schakelen zijn geweest, maar het betaalde zich wel uit.
Ed, waar zit je? Ik richt mij even tot jou: jullie hebben een buitengewone bijdrage geleverd aan de opbouw van de Kosovo Police met als resultaat meer vertrouwen, meer transparantie en minder corruptie.
Voor alle decorandi hier geldt dat jullie nooit op missie zouden kunnen zonder de ruggensteun van jullie familie. Zij zijn het die iedere keer thuis achterblijven. Ik heb dan ook enorme bewondering voor hen. Want als je partner, je kind, je broer of zus of je vader of moeder langere tijd weg is, dan breng je een groot offer.
Jongens en meisjes, nu richt ik mij even speciaal tot jullie.
Het is vast niet altijd leuk om je vader of moeder een tijdlang te moeten missen. Dát kunnen volhouden is zó knap, dat ook jullie een medaille krijgen. Een herinnering aan jullie dapperheid. Daar mogen jullie trots op zijn.
Ik wens iedereen een mooie bijeenkomst en blijf vooral doorbouwen aan een veiligere wereld.