26 Mei mei Ministerraad

Minister-president Rutte: Goedemiddag. Vandaag in het kabinet een aantal zaken besproken. Uiteraard ook de situatie rond asiel en de asielopvang. Dat blijft natuurlijk een onderwerp wat ons bezighoudt, ook omdat we te maken hebben nog steeds met een hoge instroom. We kunnen ons allemaal nog herinneren, de taferelen van vorig jaar bij Ter Apel, het aanmeldcentrum daar en dat zijn taferelen die wij als kabinet willen voorkomen. Met de huidige instroom kunnen we daar helaas geen garanties voor geven. We zien er op toe dat de druk op de asielopvang niet zodanig toeneemt dat er weer mensen op het grasveld zouden moeten slapen, daar werken we hard aan. Maar we zien tegelijkertijd ook dat die capaciteit tegen zijn grenzen aanloopt, dus dat betekent geen garanties. Toch proberen we natuurlijk alles te doen om op korte termijn de situatie in goede banen te leiden. Dat heeft u deze week gezien met de maatregelen die we nemen. Eric Van der Burg heeft die aangekondigd afgelopen woensdag. Dat laat nu nog eens zien, het belang, niet alleen voor de korte termijn het voorkomen van het feit dat mensen buiten slapen, maar uiteraard tegelijkertijd hard nu te blijven doorwerken aan maatregelen om ervoor te zorgen dat die hele stroom van migratie, dat heeft natuurlijk ook te maken met arbeidsmigratie en kennismigratie maar zeker ook de asielmigratie, om die in goede banen te leiden, zodanig dat we niet deze situaties steeds weer zien terugkeren.

Dan hebben we vandaag natuurlijk ook gesproken over de situatie in Oekraïne en de oorlog, de verschrikkelijke agressie-oorlog van de Russen. Als je dat ziet, de beelden van de afgelopen dagen van mensen in Oekraïense steden die hun toevlucht zoeken tot schuilkelders, de beelden van de verwoestingen in en rond Bachmoet, die maken pijnlijk zichtbaar waarom wij Oekraïne moeten blijven steunen. Daarom is het zo belangrijk dat de Verenigde Staten vorige week toestemming hebben gegeven om Oekraïense piloten te kunnen trainen op de F-16. We zijn ervan overtuigd dat dat belangrijk zal zijn. Daarmee is nog niet besloten tot het leveren van F-16’s, die discussie moet apart plaatsvinden, maar dit is natuurlijk wel een belangrijke stap die hiermee is genomen en wij zijn vastbesloten om daar ook mee door te gaan met die training. Dat doen we samen met de Denen, en met de Belgen, het Verenigd Koninkrijk en er zijn inmiddels ook andere Europese landen die hebben geïndiceerd, die ons hebben laten weten dat zij zijn geïnteresseerd om hieraan bij te dragen. Ik spreek woensdag aanstaande de Poolse premier, Morawiecki, hier in Den Haag. Polen neemt natuurlijk een zeer belangrijke rol in op dit moment als het gaat om steun verlenen aan Oekraïne, zowel qua opvang van Oekraïners in Polen, overigens ook van Wit-Russen, maar ook waar het betreft ervoor te zorgen dat we als Europese Unie en NAVO bereid zijn om altijd de noodzakelijke steun te leveren, dus dat is een belangrijke partner waar het gaat om deze strijd die wij voeren. Niet letterlijk, maar wel via de Oekraïners om ervoor te zorgen dat deze Russische aanval wordt afgeslagen. Dat zal ook ongetwijfeld volgende week donderdag de rode draad zijn, in Chisinau, de hoofdstad van Moldavië waar de Europese Politieke Gemeenschap de tweede bijeenkomst zal hebben. Dan praten we over ruim veertig Europese landen, dan praten we over gezamenlijke veiligheid, we praten uiteraard ook over grote andere vraagstukken als energie en klimaatverandering, maar ongetwijfeld zal ook daar die Russische agressie-oorlog een belangrijk onderwerp zijn en ook hoe wij gezamenlijk ervoor kunnen zorgen dat we Oekraïne blijven ondersteunen.

Dan, tot slot. Ik was gisteren, en ik denk velen met mij, erg geraakt door de beelden die wij zagen van een uitzending van een programma wat, dacht ik, aanstaande zondag op tv komt, College Tour. Sigrid Kaag en de beelden van haar kinderen die bang zijn voor een aanslag op hun moeder. Ik moet zeggen, we hebben daar vandaag verder over gesproken en niet alleen over de aanleiding daarvan,  maar over wat dat doet. Niet alleen met Sigrid Kaag, maar natuurlijk ook met iedereen die in de politiek zit en wat de impact is voor het thuisfront. Dat hakt erin, of je nou wel of geen kinderen hebt, je hebt ook andere familie, vrienden, dat hakt er bij ons allemaal in. We hebben daar een goede discussie over gehad en uiteraard vrijheid van meningsuiting, die staat voorop, dat is een groot goed, maar er ligt echt een grens waar die vrijheid van meningsuiting ook uiteindelijk ertoe leidt dat de vrijheid van andere mensen in gevaar komt. We mogen dit niet gewoon gaan vinden en daar heeft iedereen een verantwoordelijkheid in. Ik weet dat ook jullie als journalisten daar soms mee te maken hebben, ook te vaak, dat is niet alleen een probleem van de politiek, dat is een breder probleem in onze samenleving. Ik denk dat het van belang is dat iedereen in het publieke domein, journalisten, politici en alle anderen, ambtenaren, politie, brandweer, dat die in veiligheid hun werk moeten kunnen doen en dat gaat dus ook ons allemaal aan. Nederland is een open, is een democratisch land, daar staan we om bekend in de wereld. Het is van belang dat we er met elkaar aan werken om dat ook met elkaar te blijven en dan is het extra cruciaal dat we aan de ene kant accepteren, die grote mate van vrijheid van meningsuiting, maar dat we ook met elkaar normeren als we vinden dat grenzen worden overgegaan. Dat kunnen de grenzen van het fatsoen zijn op het internet tot en met de directe bedreigingen waar helaas ook in teveel gevallen sprake van is.