Toespraak minister Heinen bij aanbieding Miljoenennota 2025
Transcript van de toespraak van minister Heinen, uitgesproken bij aanbieding van de Miljoenennota 2025 aan de Tweede Kamer.
Voorzitter,
Deze Miljoenennota gaat niet over onszelf.
Het gaat over alle gewone Nederlanders.
Mensen die een baan hebben, of een bedrijf.
Mensen die wel willen meedoen, maar die in de knel zitten.
Mensen die een goede oude dag verdienen.
En jonge mensen, aan wie we dit mooie land willen doorgeven.
Want dat ís Nederland: een heel mooi land.
We leven in vrijheid en welvaart.
En zijn één van de gelukkigste landen ter wereld.
Nederland staat in bijna alle ranglijstjes aan de top.
Dat is geen toeval of natuurwet.
Maar het gevolg van hard werken, zuinig zijn en de juiste keuzes maken.
En tegelijkertijd besef ik heel goed,
Dat een ranglijst niets zegt, als je geen betaalbare woning kan vinden.
Dat een koopkrachtplaatje niet helpt, als je door ziekte in de knel zit.
En dat een cijfer niet geruststelt, als je zorgen hebt over de veiligheid in je wijk.
In een welvarend land,
Zou je geen zorgen moeten hebben over het betalen van rekeningen.
Maar hoor je genoeg over te houden van je salaris.
En in een fatsoenlijk land, waar altijd plek is voor mensen in nood,
Zou je geen zorgen moeten hebben over ongecontroleerde migratie.
Maar weten dat we grip hebben op wat onze samenleving aan kan.
Toch zijn daar zorgen over. En die zorgen moeten we serieus nemen.
Maar dat vraagt wel dat we keuzes maken. Ook als die moeilijk zijn.
Maar voordat ik op die keuzes kom,
Is het goed om te beseffen waarom nou zo’n we welvarend land zijn. En hoe we dat blijven.
Ik zie drie belangrijke voorwaarden voor onze welvaart,
Die steeds meer onder druk komen te staan.
Ten eerste, onze internationale positie.
Nederland is een open economie, die profiteert van handel.
De Europese interne markt levert ons veel op.
Daarom is het cruciaal dat Nederland daar onderdeel van blijft.
En die zelfs verder versterkt.
Samen staan we ook sterker tegen opkomende machtsblokken.
Die veelal met staatssteun Europese bedrijven wegconcurreren.
En als gevolg daarvan, zien we ook in Europa de roep om staatssteun toenemen.
Terwijl dit op de langere termijn juist economische groei kan schaden.
Dit brengt mij op mijn tweede punt.
We lijken het geloof in de markteconomie soms een beetje te verliezen.
Het vertrouwen dat als je loslaat, er juist iets moois kan ontstaan.
De overheid hoeft niet alles te subsidiëren en te compenseren.
Juist in vrijheid floreren mensen en komt innovatie tot stand.
En dit is nodig om onze productiviteit te verhogen.
Want dát is waardoor onze economie groeit.
Zodat we ook in de toekomst geld hebben voor wat we allemaal belangrijk vinden: goede zorg, goed onderwijs en veiligheid.
En ten derde, is hoe we groeien ook van belang.
Want welvaart is meer dan geld alleen.
Groene groei is nodig om ons land schoon door te geven aan volgende generaties.
En dat vraagt om een overheid die heldere doelen stelt en zorgt voor stabiliteit.
Voorzitter,
De financiële keuzes die daarbij horen, worden concreet in deze Miljoenennota.
Het kabinet versterkt de koopkracht van werkende middengroepen.
En verhoogt de bestaanszekerheid.
We investeren in defensie en veiligheid.
En we vergroten onze energie-onafhankelijkheid met kernenergie.
We draaien maatregelen terug die ondernemers dwarszitten, en die ons vestigingsklimaat schaden.
En we investeren in het bouwen van betaalbare huizen.
Maar het geld is niet gratis.
Die tijd is nu echt voorbij.
De rekeningen moeten worden betaald.
Daarom kiezen wij voor:
Minder subsidies.
Kostenbesparingen bij ministeries zelf.
Het beperken van de uitgaven aan ontwikkelingshulp.
Gerichte keuzes binnen de zorg en sociale zekerheid.
En het afschaffen van lage btw-tarieven voor cultuur en logies.
We beseffen dat deze keuzes niet pijnloos zijn.
Maar moeilijke keuzes horen ook bij het nemen van verantwoordelijkheid.
En voorzitter,
Deze zomer is hard gewerkt aan een regeerprogramma met nieuwe financiële keuzes.
Het kabinet kiest ervoor om meer te investeren in defensie, meer in politie en in grensbewaking.
Om werken meer lonend te maken.
En om meer hulp te bieden aan mensen die in de knel zitten.
Het kabinet heeft ook geluisterd naar zorgen die breed in deze Kamer leven.
Over schoolmaaltijden, schoolboeken en giften van mensen aan goede doelen.
Het kabinet heeft naar die zorgen geluisterd en doet hier een voorstel voor.
Deze zomer zijn ook openstaande rekeningen en financiële tegenvallers gedekt.
En dat is nodig.
We kunnen rekeningen niet blijven doorschuiven naar de toekomst.
En blijven hopen op meevallers, die we weer snel uitgeven.
Dat moet stoppen.
Want hoewel de overheidsschuld nu nog laag lijkt,
Zien we het tekort en de schuld oplopen als gevolg van stijgende uitgaven.
Dat vraagt om een koerswijziging.
Terug naar begrotingsdiscipline.
En duidelijke afspraken over de begrotingsregels.
Voor elke euro is hard gewerkt door al die gewone Nederlanders.
Zij verwachten dat we verantwoordelijk omgaan met hun belastinggeld.
We beseffen dat de komende jaren meer nodig zal zijn.
Maar we doen het stap voor stap.
En, voorzitter, die eerste stap zetten we nu.
Hierbij bied ik u de Miljoenennota aan.
(Minister Heinen draait zich af van de katheder en legt z'n speech aan de kant, naast het koffertje. De bode zet een stap naar voren en ze wisselen even een woord. Minister Heinen doet het koffertje open. Vragend kijkt hij naar de bode en lacht. Hij wijst naar iemand in de zaal en ook de bode lacht even.)
BOSMA: Ik geef het woord aan de minister van Financiën.
Voorzitter, deze Miljoenennota gaat niet over onszelf.
Het gaat over alle gewone Nederlanders.
Mensen die een baan hebben, of een bedrijf.
Mensen die wel willen meedoen, maar die in de knel zitten.
Mensen die een goede oude dag verdienen.
Jonge mensen, aan wie we dit mooie land willen doorgeven.
Want dat is Nederland: een heel mooi land.
We leven in vrijheid en welvaart.
En we zijn een van de gelukkigste landen ter wereld.
Nederland staat in bijna alle ranglijstjes aan de top.
Dat is geen toeval of natuurwet
maar het gevolg van hard werken, zuinig zijn en de juiste keuzes maken.
En tegelijkertijd besef ik heel goed,
dat een ranglijstje niks zegt als je geen betaalbare woning kan vinden.
Dat een koopkrachtplaatje niet helpt als je door ziekte in de knel zit.
En dat een cijfer niet geruststelt als je zorgen hebt over veiligheid in je wijk.
In een welvarend land zou je geen zorgen moeten hebben
over het betalen van rekeningen, maar hoor je genoeg over te houden van je salaris.
En in een fatsoenlijk land waar altijd plek is voor mensen in nood
zou je geen zorgen moeten hebben over ongecontroleerde migratie,
maar weten dat we grip hebben op wat onze samenleving aankan.
Toch zijn daar zorgen over. En die moeten we serieus nemen.
Maar dat vraagt wel dat we keuzes maken. Ook als die moeilijk zijn.
Voor ik op die keuzes kom, is het goed te beseffen
waarom we nou zo'n welvarend land zijn en hoe we dat blijven.
Ik zie drie belangrijke voorwaarden voor onze welvaart
die steeds verder onder druk komen te staan.
Ten eerste, onze internationale positie.
Nederland is een open economie, die profiteert van handel.
De Europese interne markt levert ons veel op.
Daarom is het cruciaal dat Nederland daar onderdeel van blijft en verder versterkt.
Samen staan we ook sterker tegenover opkomende machtsblokken
die veelal met staatssteun Europese bedrijven wegconcurreren.
En als gevolg daarvan, zien we ook in Europa de roep om staatssteun toenemen.
Terwijl dit op de langere termijn juist economische groei kan schaden.
Dit brengt mij op mijn tweede punt.
We lijken het geloof in de markteconomie soms een beetje te verliezen.
Het vertrouwen dat als je loslaat, er ook iets heel moois kan ontstaan.
De overheid hoeft niet alles te subsidiëren en te compenseren.
Juist in vrijheid floreren mensen en komt innovatie tot stand.
En dat is nodig om onze productiviteit te verhogen.
Want dat is waardoor onze economie groeit.
Zodat we ook in de toekomst geld hebben voor alles wat we samen belangrijk vinden.
Goede zorg, goed onderwijs, en veiligheid.
En ten derde is hoe we groeien ook van belang.
Want welvaart is meer dan geld alleen.
Groene groei is nodig om ons land schoon door te geven aan de volgende generaties.
En dat vraagt om een overheid die heldere doelen stelt en zorgt voor stabiliteit.
En voorzitter, de financiële keuzes die daarbij horen,
worden concreet in deze Miljoenennota.
Het kabinet versterkt de koopkracht van werkende middengroepen
en verhoogt de bestaanszekerheid.
We investeren in defensie en veiligheid
en we vergroten onze energie-onafhankelijkheid met kernenergie.
We draaien maatregelen terug die ondernemers dwarszitten,
en die ons vestigingsklimaat schaden.
En we investeren in het bouwen van betaalbare huizen.
Maar het geld is niet gratis. Die tijd is nu echt voorbij.
De rekeningen moeten worden betaald.
Daarom kiezen wij voor minder subsidies, kostenbesparingen bij ministeries zelf,
het beperken van de uitgaven aan ontwikkelingshulp,
gerichte keuzes binnen de zorg en sociale zekerheid,
en het afschaffen van lage btw-tarieven voor cultuur en logies.
We beseffen dat deze keuzes niet pijnloos zijn.
Maar moeilijke keuzes horen ook bij het nemen van verantwoordelijkheid.
Voorzitter, deze zomer is hard gewerkt
om in het regeerprogramma nieuwe financiële keuzes te maken.
Het kabinet kiest ervoor om meer te investeren in defensie,
meer in politie en in grensbewaking, om werken meer lonend te maken,
en om meer hulp te bieden aan mensen die in de knel zitten.
Het kabinet heeft ook geluisterd naar de zorgen die breed in deze Kamer leven.
Over schoolmaaltijden, schoolboeken en giften van mensen aan goede doelen.
Het kabinet heeft naar die zorgen geluisterd en doet hier een voorstel voor.
Deze zomer zijn openstaande rekeningen en financiële tegenvallers gedekt.
En dat is nodig.
We kunnen rekeningen niet blijven doorschuiven naar de toekomst
en blijven hopen op meevallers en die weer snel uitgeven.
Dat moet echt stoppen.
Want hoewel de overheidsschuld nu nog laag lijkt,
zien we het tekort en de schuld oplopen als gevolg van stijgende uitgaven.
Dat vraagt om een koerswijziging. Terug naar begrotingsdiscipline
en duidelijke afspraken over de begrotingsregels.
Voor elke euro is hard gewerkt door al die gewone Nederlanders.
Zij verwachten dat we verantwoordelijk omgaan met hun belastinggeld.
We beseffen dat de komende jaren meer nodig zal zijn.
Maar we doen het stap voor stap.
En voorzitter, die eerste stap zetten we nu.
Hierbij bied ik u ook de Miljoenennota aan.
Dank u wel.
(De minister haalt een pakket documenten met een oranje strik erom uit het koffertje. De bode neemt het pakket aan en loopt met de documenten naar de voorzitter, die ze van haar aanneemt.)
(De voorzitter zet z'n bril even recht en legt het dikke pakket papier met een brede lach naast zich neer.)
(De bode brengt hem nog een stapel documenten.)
Wat zei u nou, minister?
-Meevallers. Meevallers.
(Ook de tweede stapel legt de voorzitter naast zich neer. Dan buigt hij zich naar de microfoon.)
Ik dank de minister van Financiën
voor het aanbieden van de begroting voor het jaar 2025.