Internationale afspraken over duurzame zeevaart

Afspraken zeevaart in Green Deal

In de Green Deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens is afgesproken dat de zeevaart minder CO₂ uitstoot. In 2050 moet de CO₂-uitstoot 70% minder zijn dan in 2008. Daarna moet de zeevaart zo snel mogelijk klimaatneutraal worden. Al in 2030 moet er een emissieloos zeeschip in de vaart komen dat geen schadelijke stoffen uitstoot.

Naast de Green Deal zijn er nog andere afspraken.

Voorkomen lozingen van afval in zee

Meer dan 8 miljoen ton plastic komt jaarlijks in de oceanen terecht. Het meeste plastic komt van het land. Zwerfafval van land stroomt via rivieren vaak naar zee. 20% van het plastic komt door scheepvaart en visserij in het water terecht.
 
Om hier iets aan te doen geldt een verbod voor schepen om afval te lozen op zee. In Europese havens zijn schepen verplicht om hun afval af te geven. Ook moeten ze een bijdrage betalen voor de inzameling en verwerking van hun afval. Sinds 2018 gelden in Nederland afspraken tussen overheid en bedrijven over lozing van waswater met paraffine op zee. 

Green Deal Scheepsafvalketen

Daarnaast zijn er ook in de Green Deal Scheepsafvalketen afspraken gemaakt om:

• afval in Nederlandse zeehavens beter in te zamelen; 
• ervoor te zorgen dat schepen aan boord minder afval produceren; 
• plastic scheepsafval gescheiden in te zamelen. 

Ondanks deze maatregelen lozen schepen nog altijd afval. Daarom stelde de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) in 2018 een actieplan op. Met dit actieplan wil IMO marien plastic zwerfvuil van schepen verder aanpakken (pagina in het Engels). 

Opruimen plastic in oceanen

The Ocean Cleanup ruimt plastic op uit de oceanen. Dat doet deze Nederlandse non-profitorganisatie met moderne technieken. Nederland ondersteunt dit initiatief. Onder meer met subsidie.

Tegengaan verspreiding uitheemse organismen door ballastwater

Volgens het internationale Ballastwaterverdrag moeten schepen een installatie hebben om ballastwater te zuiveren van uitheemse organismen. Ballastwater is water dat schepen gebruiken om stabiel te blijven als ze niet helemaal vol zijn. Als de schepen ballastwater lozen komen uitheemse organismen in het zeewater terecht. In Nederland is bijvoorbeeld de blaasjeskrab uit Azië meegekomen en verdringt inheemse krabben. De zuiveringsinstallatie voorkomt dat schadelijke uitheemse organismen zich verspreiden naar wateren waar ze normaal niet voorkomen. 

Schoon en veilig slopen van zeeschepen

In de Europese verordening scheepsrecycling staan afspraken voor schepen die varen onder de vlag van een Europees land. Alleen scheepsrecyclingbedrijven die aan strenge eisen voor milieu en arbeidsomstandigheden voldoen, mogen deze schepen slopen. De afspraken voorkomen dat bedrijven schepen laten slopen onder omstandigheden die slecht zijn voor mens en milieu.

Er zijn ook wereldwijde afspraken hierover gemaakt in het Hongkongverdrag (pagina in het Engels). Nederland heeft het Hongkongverdrag in 2019 geratificeerd.

Waddenzee en Saba Bank speciaal beschermde gebieden

De Waddenzee en de Saba Bank zijn door de VN-organisatie IMO uitgeroepen tot bijzonder kwetsbaar zeegebied (pdf). Daarom gelden daar extra strenge maatregelen voor de zeevaart. Bijvoorbeeld:

• Voor de Waddenzee is een verplichte diepzee route voor schepen die gevaarlijke stoffen vervoeren. 
• Voor de Saba Bank zijn sommige delen geheel verboden voor schepen groter dan 300 GT (Gross Tonnage). De Saba Bank is een atol (onderwater-koraaleiland) in het Caribisch deel van het Koninkrijk.

Informatie over milieuafspraken voor de zeevaart

Het beleid van de Rijksoverheid baseert zich vooral op afspraken in de IMO en de Europese Unie. Het beleid staat in de Nederlandse Maritieme Strategie 2015–2025.

De belangrijkste afspraken over een duurzame zeevaart staan in de Wet voorkoming verontreiniging door schepen.

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op Nederlandse en buitenlandse schepen, bemanningen, rederijen en klassenbureaus. Het toezicht op schepen die onder buitenlandse vlag varen gebeurt op basis van Paris Memorandum of Understanding on Port State Control (Paris MOU).