Wanneer krijg ik gezag over een kind?

Bent u getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap? Dan krijgen beide ouders samen gezag over een kind. Is dit niet zo, dan krijgt alleen de moeder automatisch gezag. Om gezag te krijgen of hebben, mag u niet jonger zijn dan 18 jaar, onder curatele staan of een geestelijke stoornis hebben. Heeft geen van de ouders het gezag, dan wijst de rechter een voogd aan.

Gezamenlijk gezag door erkenning sinds 1 januari 2023

Erkent u als ongehuwde of niet-geregistreerde partner een kind? Dan krijgt u automatisch het gezamenlijk gezag met de moeder. Er zijn uitzonderingen. Dit geldt sinds 1 januari 2023.

Getrouwd of geregistreerd partnerschap: automatisch gezag

Bent u getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap? Dan krijgt u automatisch gezamenlijk gezag over de kinderen die u krijgt of adopteert. Als echtgenoot of geregistreerd partner van de moeder bent u voor de wet automatisch ouder van het kind. Dit geldt niet voor de duomoeder als zij en de moeder geen gebruik hebben gemaakt van een onbekende donor.
Ouders oefenen gedurende het huwelijk of geregistreerd partnerschap het gezag gezamenlijk uit.

Trouwt u als ouders na de geboorte van uw kind? Of gaat u dan een geregistreerd partnerschap aan? Dan krijgt u ook automatisch ouderlijk gezag. Voorwaarde is wel dat u als vader of duomoeder het kind heeft erkend. U bent dus de ouder van het kind.

Scheiding: beide ouders houden gezag

Beide ouders houden het ouderlijk gezag over de kinderen na een scheiding. Behalve als de rechter een andere beslissing neemt. De rechter kan dit beslissen in het belang van het kind.

Geen huwelijk of geregistreerd partnerschap: vanaf 1 januari 2023 gezamenlijk gezag door erkenning

Bent u niet met elkaar getrouwd en heeft u ook geen geregistreerd partnerschap? Dan krijgt u vanaf 1 januari 2023 het gezamenlijk gezag met de moeder als u het kind erkent.

Is een kind voor 1 januari 2023 erkend? Dan heeft u niet automatisch gezamenlijk gezag. Ook niet als dit kind na 1 januari 2023 is geboren. U kunt dan het gezamenlijk gezag samen met de moeder (digitaal) aanvragen.

Ouderlijk gezag ongehuwde of niet geregistreerde moeder

Bent u als moeder niet getrouwd of heeft u geen geregistreerd partnerschap? Dan krijgt u automatisch het ouderlijk gezag als u bevoegd bent. Dit betekent dat u: 

• meerderjarig bent;
• niet onder curatele staat; 
• geen geestelijke stoornis heeft. 

Let op: Sinds 1 januari 2023 krijgen ongehuwde en niet-geregistreerde partners automatisch het gezamenlijk gezag met de moeder als het kind erkend wordt.

Ouderlijk gezag minderjarige moeder

Ben je minderjarig bij de geboorte van je kind? Dan benoemt de rechter een voogd. Word je 18 jaar? Dan kun je de rechter vragen om het ouderlijk gezag aan jou over te dragen. Ben je 16 of 17 jaar bij de geboorte van je kind? Dan kan de rechter je onder bepaalde voorwaarden meerderjarig verklaren en het ouderlijk gezag geven.

Gezamenlijk gezag 2 vrouwen over kind

Bent u als moeder getrouwd met een andere vrouw? Of heeft u een geregistreerd partnerschap met een andere vrouw? Dan krijgt u automatisch gezamenlijk gezag over een binnen uw relatie geboren kind als u beiden ouder bent. Ouders zijn:

• de moeder uit wie het kind is geboren; 
• de vrouwelijke partner (duomoeder). De duomoeder heeft een verklaring dat van een anonieme donor gebruikt is gemaakt.

Is de donor bekend? Dan is de duomoeder volgens de wet geen ouder. De duomoeder heeft dan wel het gezamenlijk gezag samen met de moeder als er geen andere ouder is.
De bekende donor moet dus niet het kind voor de geboorte hebben erkend. 
Adopteren 2 vrouwen samen een kind? Of adopteert een vrouw het kind waarvan de andere vrouw de moeder is (partneradoptie)? Dan krijgen beide vrouwen automatisch gezamenlijk het gezag.

Gezamenlijk gezag 2 mannen over kind

Bent u als man getrouwd met een andere man of heeft u een geregistreerd partnerschap? Dan krijgt u alleen gezamenlijk gezag over een kind na een beslissing van de rechter. Als 2 mannen een kind adopteren, krijgen zij automatisch allebei het gezag.

Ouders geen gezag: voogdij

Heeft iemand anders dan de ouders het gezag over een kind? Dan is er sprake van voogdij. Bijvoorbeeld als de ouders allebei zijn overleden. Ook een gecertificeerde instelling (een stichting jeugdbescherming bijvoorbeeld) kan de voogdij over een kind hebben.