Waterbeheer in Nederland

Taken waterbeheerders

Een waterbeheerder heeft als taak om overstromingen te voorkomen. Daarnaast zorgt een waterbeheerder voor voldoende grond- en oppervlaktewater en een goede waterkwaliteit. De waterbeheerders in Nederland zijn Rijkswaterstaat en de Waterschappen (soms ook Hoogheemraadschappen genoemd). Zij hebben de volgende verantwoordelijkheden:

• Rijkswaterstaat (RWS)

  Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het beheer van grote wateren, zoals de zee en de rivieren. RWS waarschuwt de verantwoordelijke overheden op tijd voor hoogwater of storm op zee. Daarnaast onderhoudt RWS dijken, dammen, stuwen en stormvloedkeringen. Ook beschermt RWS de kust en geeft het rivieren meer ruimte. Bijvoorbeeld door uiterwaarden te verdiepen en nevengeulen aan te leggen.

• Waterschappen

  Waterschappen zijn verantwoordelijk voor de regionale wateren, zoals kanalen en poldervaarten. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat het water schoon is, zodat de visstand op peil blijft. Waterschappen beschermen het land ook tegen overstromingen en  zorgen ervoor dat landbouwers voldoende water hebben voor hun gewassen. Ook zorgen ze voor zuivering van afvalwater.

Betrokken overheden bij waterbeheer

In de Omgevingswet staan de verantwoordelijkheden van de verschillende overheden die betrokken zijn bij het waterbeheer. Dit zijn:

• Rijksoverheid

  De Rijksoverheid is verantwoordelijk voor het nationale beleid en landelijke maatregelen. Daarnaast is het Rijk verantwoordelijk voor de normen voor waterveiligheid van de primaire waterkeringen. Dit zijn dijken en duinen die het land beschermen tegen water uit zee en de grote rivieren.

• Provincies

  De provincie is verantwoordelijk voor de vertaling van het nationale waterbeleid naar regionale maatregelen. Voor een deel van het waterbeheer heeft de provincie operationele taken. Bijvoorbeeld bij de verwijdering van grondwater uit de bodem. Het beheer van de grondwaterkwaliteit ligt volgens de Wet Bodembescherming ook bij de provincie.

• Waterschappen

  De waterschappen stellen beheerplannen op voor de waterkwaliteit van de wateren in hun beheersgebied. Ook is het waterschap verantwoordelijk voor de regionale waterkeringen. Deze beschermen het land bijvoorbeeld tegen water uit kanalen.

• Gemeenten

  Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het grondwater in stedelijk gebied. Ook zorgt de gemeente voor de afvoer van afvalwater en overtollig regenwater via de riolering.

Nationaal Waterplan

In het Nationaal Waterplan 2016-2021 staat het Nederlandse beleid voor de waterveiligheid en zoetwatervoorziening. In het Nationaal Waterplan staat ook de uitwerking van gebieden die extra waterrijk zijn, zoals de Rijn-Maasdelta en het kustgebied. Ook wordt er gekeken hoe het water in Nederland zo goed mogelijk kan worden ingepast in de ruimtelijke inrichting. En wat het allemaal kost. 

De Rijksoverheid werkt aan het Nationaal Water Programma 2022-2027. Dit programma combineert de plannen voor beleid en beheer van het water. Voorheen was dit uitgesplitst in het Nationaal Waterplan en het Beheer- en ontwikkelplan voor de rijkswateren.

Nederland betrokken bij internationaal waterbeheer

Nederland wil andere landen helpen bij het voorkomen van watersnoodrampen wereldwijd. Samen met andere landen met waterexpertise wil Nederland specialisten leveren. Die helpen landen zonder die specialistische kennis. Op de website Dutch Water Sector staan de projecten die uitgevoerd worden in samenwerking met Nederland (in het Engels).