Waterkwaliteit
De overheid zorgt met wetgeving en regelgeving voor een goede kwaliteit van oppervlaktewater en grondwater. Om te weten of de waterkwaliteit aan de normen voldoet, controleert de overheid regelmatig de kwaliteit.
Oorzaken waterverontreiniging
Waterverontreiniging heeft verschillende oorzaken:
- Verontreiniging uit het verleden. Tot in de jaren '70 loosden bedrijven hun afvalproducten in meren en rivieren.
- Bodemverontreiniging. Vervuilende stoffen komen dan in het grondwater terecht.
- Overbemesting. Bij teveel mest komen de meststoffen in het grondwater en het oppervlaktewater terecht.
- Overgelopen riolen bij hevige regen. Vies afvalwater komt dan in sloten of vijvers terecht.
- Indirecte waterverontreiniging. Hiervan is sprake als vervuilende stoffen via een omweg in het water terechtkomen. Bijvoorbeeld roet dat door regen in het water belandt.
- Resten van medicijnen. Deze komen via het riool in sloten en rivieren terecht.
Europese aanpak waterverontreiniging
Als in Duitsland schadelijke stoffen in de Rijn belanden, stromen deze stoffen via de rivier naar Nederland. Daarom gelden in alle landen van de Europese Unie (EU) dezelfde normen voor de kwaliteit van het water. Deze normen staan in de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Hierin staat onder meer:
- hoeveel zware metalen en andere stoffen er in het water mogen zitten;
- welke soorten vis in het water moeten kunnen leven.
Ook andere Europese richtlijnen stellen normen aan de waterkwaliteit, vaak als invulling van of aanvulling op de KRW. Denk aan de Grondwaterrichtlijn en de Europese Zwemwaterrichtlijn.
EU-richtlijnen tegen waterverontreiniging in Nederland
De eisen uit de Europese richtlijnen zijn in Nederland omgezet in:
- het Besluit kwaliteitseisen en monitoring water;
- de Regeling monitoring Kaderrichtlijn Water;
- het Nationaal Water Programma 2022-2027;
- het Besluit activiteiten leefomgeving (Hoofdstuk 15).
Controle van de waterkwaliteit
De Rijksoverheid controleert het water langs de kust en op de grote meren, rivieren en kanalen. De waterschappen doen dit voor de regionale wateren. En de provincie volgt de kwaliteit van het grondwater.
De overheid controleert:
-
De hoeveelheid schadelijke stoffen in het water.
Dit heet ook wel de chemische kwaliteit. De Europese normen staan in de richtlijn Prioritaire stoffen (in het Engels) en de Grondwaterrichtlijn. -
De watertemperatuur en de hoeveelheid voedingsstoffen, planten en dieren.
Dit heet ook wel de ecologische kwaliteit. De eisen hiervoor verschillen per watertype (sloot, meer, rivier, kustwater). De normen staan in de Regeling monitoring kaderrichtlijn water. Waterplanten, vissen en andere dieren laten zien of de kwaliteit van het water in orde is. Sommige planten hebben bijvoorbeeld heel schoon water nodig om te kunnen overleven.
Beoordeling van de zwemwaterkwaliteit
In de zomer controleert de overheid de zwemwaterlocaties. De overheid kijkt dan naar bacteriën in het water die voorkomen in uitwerpselen van mensen en dieren. Andere zaken die de overheid bekijkt zijn:
- de aanwezigheid van teerachtige materialen, glas, plastic, rubber en ander afval;
- blauwalg in het water.