Hoe wordt de software OSV2020 gebruikt bij het optellen van de stemmen?

Als de stembussen zijn gesloten, tellen de stembureaus de stemmen met de hand. Daarna worden de uitkomsten van alle stembureaus bij elkaar opgeteld om de uitslag per gemeente en per kieskring te bepalen en vervolgens de totale uitslag. Bij het optellen van alle uitslagen kunnen mensen fouten maken. Om dat te voorkomen is er software die helpt om de uitkomsten op te tellen. Die software heet OSV2020.

Hoe werkt het invoeren van de tellingen in de software?

• De stemmen worden openbaar en met de hand geteld. De uitkomsten hiervan worden per stembureau opgeschreven in een papieren verslag. Dat verslag heet een proces-verbaal.
• Daarna worden alle uitslagen binnen de gemeente bij elkaar opgeteld. Hierbij helpt de software OSV2020 (Ondersteunende Software Verkiezingen). Alle aantallen die op de processen-verbaal van de stembureaus staan, worden 2 keer door 2 verschillende personen in de software ingevoerd. Die aantallen moeten hetzelfde zijn.
• Met steekproeven worden de uitkomsten met de hand nageteld om te controleren of de software goed optelt.
• De gemeente legt de opgetelde uitslag vast in een papieren proces-verbaal. De software maakt ook een digitaal optelbestand. Daarmee kan de optelling ook automatisch worden gecontroleerd.
• De gemeente plaatst alle processen-verbaal en het digitaal optelbestand op de website. Iedereen die dat wil, kan dan controleren of het tellen op de stembureaus en de totale optelling goed is gegaan.

Waarom wordt software gebruikt bij het optellen van de uitslagen van de stembureaus?

Bij het optellen van het grote aantal stemmen maken mensen makkelijk fouten. Het duurt ook lang. Daarom wordt ondersteunende software gebruikt bij het optellen.

• De papieren processen-verbaal blijven leidend bij het vaststellen van de verkiezingsuitslag.
• OSV2020 voert controles uit tijdens het invoeren van de uitslagen. Bijvoorbeeld om te voorkomen dat iemand een typefout maakt.

Wat kan ik doen als ik denk dat een optelling niet goed is gegaan?

Denkt u dat een optelling niet goed is gegaan en er daardoor een verkeerde uitslag in het proces-verbaal staat? Dan kunt u dat schriftelijk melden bij het centraal stembureau (de Kiesraad).

Is de software betrouwbaar?

• Gemeenten die de software gebruiken houden zich aan een aantal eisen. Zij mogen de software bijvoorbeeld niet gebruiken op computers die een internetverbinding hebben.
• De Kiesraad zorgt ervoor dat OSV2020 goed werkt en heeft de software vooraf laten testen.
• Vóór de verkiezing voor het Europees Parlement van 6 juni 2024 hebben 2 onafhankelijke organisaties de software onderzocht. Zij onderzochten:
  • de beveiliging van de software;
  • of de software ook werkt zoals die volgens de Kieswet moet werken.
• Uit deze rapportages is gebleken dat OSV2020 veilig gebruikt kan worden en betrouwbaar werkt. De rapporten van deze onderzoeken zijn openbaar. Kijk hiervoor op de website van de Kiesraad:
  • rapport beveiligingsonderzoek Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV2020) (Fox-IT)
  • toetsingsrapport Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV2020) (Expleo)
• De broncode van de software die bij de verkiezing voor het Europees Parlement in 2024 werd gebruikt, is gepubliceerd op de website van de Kiesraad.