Ontwikkelen nieuw stembiljet

Onderzoek naar ander stembiljet

De overheid wil dat het stembiljet bij verkiezingen voor iedereen makkelijk te gebruiken is. Bijvoorbeeld voor: 

• kiezers met een visuele beperking die een hulpmiddel gebruiken, zoals een stemmal met audio-ondersteuning;
• kiezers die moeite hebben met lezen en het prettig vinden als er logo’s van de partijen op het stembiljet staan;
• stembureauleden die de stembiljetten moeten tellen.

Proef met nieuw stembiljet

In 2024 is bij de Europees Parlementsverkiezing een proef geweest met een nieuw stembiljet. In 5 gemeenten stemden kiezers met een kleiner stembiljet.

Hoe het nieuwe stembiljet eruitziet

Op de bovenste helft staan de logo’s en namen van de partijen. Op de onderste helft staan de nummers van de kandidaten. Er staan geen namen van kandidaten op het stembiljet. In het stemhokje ligt een lijst met kandidaten. Daarop staan de namen van de kandidaten per partij.

Hoe het nieuwe stembiljet werkt

De kiezer stemt door 2 vakjes rood te maken:

• 1 partij
• 1 kandidaat van die partij 

Het stembiljet zag er zo uit:

Uitkomst van het experiment

De overheid heeft de proef met het nieuwe stembiljet laten onderzoeken. Daaruit bleek dat:

• kiezers en stembureauleden het kleinere stembiljet fijn vonden;
• het tellen van de stemmen sneller en makkelijker ging;
• er meer ongeldige stemmen waren in de gemeenten waar kiezers stemden met het nieuwe stembiljet. 

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) kijkt goed naar de resultaten van de proef. In 2026 komt er nog een proef met het nieuwe stembiljet. Dat gebeurt bij de gemeenteraadsverkiezingen in 10 gemeenten. 

Na de volgende proef weet het ministerie van BZK nog beter hoe kiezers het nieuwe stembiljet ervaren en hoe zij het best kunnen worden voorgelicht. 

Wetswijziging nodig voor nieuw stembiljet

Als de overheid besluit om het nieuwe stembiljet landelijk te gebruiken, is een wijziging van de Kieswet nodig.