Proef met nieuw stembiljet in 5 gemeenten

Het huidige stembiljet is groot en daardoor lastig te gebruiken. Het nieuwe stembiljet is veel kleiner, dus handiger voor kiezers. Ook voor kiezers met een visuele beperking is het nieuwe stembiljet beter te gebruiken, ook met een hulpmiddel zoals een stemmal en audio-ondersteuning. En doordat de logo’s van de partijen op het stembiljet staan, is het voor mensen die moeite hebben met lezen beter te herkennen welke partij waar staat. Ook zijn kleinere stembiljetten voor stembureauleden makkelijker te tellen.

Het nieuwe stembiljet is ongeveer 40 bij 30 centimeter (A3-formaat). Op de bovenste helft staan de logo’s en namen van de partijen. Op de onderste helft staan de nummers van de kandidaten. Er staan geen namen van kandidaten op het stembiljet.

Die namen staan op  het overzicht van kandidaten dat u vóór de verkiezing met de post thuis krijgt. Dat ligt ook in elk stemhokje en hangt in elk stembureau. Het ziet er zo uit:

Vergroot afbeelding

U kiest eerst 1 partij en daarna kiest u 1 kandidaat van die partij. U maakt dus 2 vakjes rood. De namen van de kandidaten waarop u kunt stemmen staan niet meer op het stembiljet. Die staan op het overzicht van kandidaten dat in elk stemhokje ligt en in elk stembureau hangt. U krijgt het overzicht van kandidaten vóór de verkiezing ook thuis met de post. 

Een stem is geldig als u:

• 1 partij en 1 kandidaat van die partij heeft gekozen;
• alleen 1 partij heeft gekozen. Daarmee stemt u automatisch op kandidaat 1 van die partij: de lijsttrekker;
• niets heeft ingekleurd. Dat is een blanco stem: die gaat niet naar een partij maar telt alleen mee voor de opkomst van de verkiezing.

Een stem is ongeldig als u:

• wel 1 kandidaat, maar geen partij heeft gekozen.
• meer dan 1 kandidaat heeft gekozen;
• meer dan 1 partij heeft gekozen;
• een niet bestaand kandidaatnummer heeft gekozen;
• wel 1 of 2 vakjes heeft ingekleurd, maar niet met rood;
• wel 1 of 2 vakjes heeft ingekleurd, maar ook iets op het stembiljet heeft geschreven waardoor iemand kan weten wie u bent;
• iets op het stembiljet heeft geschreven, maar geen vakje heeft ingekleurd;
• geen vakje heeft ingekleurd, maar op een andere manier het vakje heeft gekozen. Bijvoorbeeld door een pijl of cirkel.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) doet al langere tijd onderzoek naar andere stembiljetten. Hiervoor zijn verschillende modellen getest. Uit die testen is het stembiljet ontstaan waarmee nu de proef gehouden is. Door een proef met het nieuwe stembiljet wordt duidelijk hoe dat in de praktijk werkt. En ook wat er niet goed gaat of beter kan.

Woont u in een gemeente waar de proef met het nieuwe stembiljet was?

In de gemeenten Alphen aan den Rijn, Boekel, Borne, Midden-Delfland en Tynaarlo stemden alle kiezers met het nieuwe stembiljet.

In deze gemeenten hebben inwoners van tevoren veel uitleg over het nieuwe stembiljet gekregen. Ook kregen zij thuis informatie over het nieuwe stembiljet.

Wie in een van deze 5 gemeenten woonde, kon ook oefenen met het nieuwe stembiljet. Er was een speciale website om te oefenen met het nieuwe stembiljet (oefenstembiljet.nl). 

Ook op de verkiezingsdag kon iedereen nog oefenen met het nieuwe stembiljet. Bovendien kon een extra medewerker van het stembureau uitleg geven. Als iemand toch een fout maakte, mocht die persoon 2 keer een nieuw stembiljet vragen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) wil de ervaringen met het nieuwe stembiljet goed onderzoeken.

Woont u in een andere gemeente?

In de rest van de gemeenten in Nederland gebruiken kiezers het stembiljet dat zij gewend zijn.  

Na de proef kijkt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) wat er beter kan. Daarna besluit het ministerie of er in meer gemeenten een proef komt. En of het nieuwe stembiljet in heel Nederland wordt ingevoerd. Voor dat laatste is een wijziging van de Kieswet nodig.