Speech staatssecretaris Blokhuis bij het ontsteken van het vrijheidsvuur bij Hotel de Wereld te Wageningen
De speech die staatssecretaris Paul Blokhuis hield bij het ontsteken van het Vrijheidsvuur in Wageningen in de nacht van 4 op 5 mei 2020 is hieronder te lezen.
Dames en heren,
Een jaar geleden kwam de 91-jarige Britse Normandië veteraan Ray Lord hier bij Hotel de Wereld in een jeep aan. ‘Lang leve de vrijheid’, wenste hij iedereen toe. Onder luid gejuich overhandigde hij burgemeester Van Rumund het vrijheidsvuur.
Het vuur dat zegt: nu is het tijd om te vieren dat wij in vrijheid mogen leven.
Dat hadden we dit jaar nog veel grootser willen doen. Want 75 jaar geleden kwam hier voor Nederland officieel een einde aan de Tweede wereldoorlog. Voor mensen in Zuid-Nederland was dat al in september 1944, in Nederlands-Indië pas in augustus 1945, als laatste deel binnen ons Koninkrijk.
Natuurlijk geven we ook dit jaar het vrijheidsvuur door. Maar alles is anders. Geen publiek. Geen gejuich. Een leeg plein.
Uitgerekend 75 jaar later kunnen we niet bij elkaar komen op die plekken die onze geschiedenis markeren. We kunnen elkaar niet opzoeken, omarmen, of omhelzen. Dat is teleurstellend, verdrietig en dat doet pijn.
Maar ook al is onze bewegingsvrijheid beperkt. Wij leven in vrede en zijn nog steeds vrij. Vrij om te zeggen wat we willen zeggen. Om lief te hebben. Te geloven. En te zijn wie we zijn.
Hoe anders was dat in de Tweede Wereldoorlog. Hele bevolkingsgroepen werden buitengesloten. Alle vrijheden werden hen ontnomen. Zij werden verguisd, weggevoerd. Vermoord. Alleen om wie zij waren.
De geschiedenis laat ons zien waartoe mensen in staat zijn, als we elkaar niet meer als mensen zien.
Als haat en intolerantie de overhand krijgen.
Als de rechtsstaat buitenspel wordt gezet.
Het is ontzettend waardevol dat ooggetuigen hebben opgeschreven wat ze hebben doorstaan. Dat deed, onder anderen, de Joodse psycholoog Edith Eva Eger. Toen zij in Auschwitz aankwam werden haar ouders meteen vermoord. Edith en haar zus overleefden die hel ternauwernood. Ziek, graatmager en getraumatiseerd.
In het boek “De keuze. Leven in vrijheid” deelt Edith Eger haar oorlogsherinneringen. Als psycholoog leert ze haar cliënten dat het mogelijk is om jezelf te bevrijden van je eigen gedachten. En dat iedereen uiteindelijk voor vrijheid kan kiezen, wat er ook gebeurt.
Zoals Edith Eger hebben velen hun verhalen voor ons achtergelaten. Op die erfenis rust een grote verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid de verhalen nooit te vergeten en ze door te geven. Niet alleen vandaag, juist ook morgen, overmorgen en de komende jaren. Zodat ook volgende generaties ervan doordrongen zijn dat vrijheid nooit vanzelfsprekend is. Dat we die moeten beschermen en koesteren. Wij allemaal.
Misschien beseffen we dit jaar wel meer dan ooit wat vrijheid voor ieder van ons betekent. Hoe lief die ons is.
Mensen zoals Edith Eger laten ons zien dat we pijn en verdriet kunnen omzetten in een grote kracht om de uitdagingen van onze tijd aan te gaan. Om onze toekomst zelf vorm te geven.
Wij leven nu in vrede en vrijheid.
En ook vandaag geven wij het vuur door naar alle plekken waar anders de bevrijdingsfestivals plaatsvinden. Zo vieren wij dit jaar de vrijheid en zijn wij in gedachten verbonden met elkaar.
Alleen in vrijheid kan dit vuur branden.