Vernieuwen curriculum primair onderwijs en voortgezet onderwijs

Het curriculum in onderwijsdoelen

Het curriculum is het onderwijsprogramma en wordt beschreven in onderwijsdoelen. Deze onderwijsdoelen bestaan uit:

• kerndoelen voor het po en de onderbouw (laagste klassen) van het vo;
• eindtermen voor de bovenbouw van het vo;
• referentiekader taal en rekenen.

Aanpassen curriculum nodig in veranderende samenleving

Een bijgewerkt curriculum helpt leerlingen met hun toekomst. Samenleving, banenmarkt en vervolgonderwijs veranderen steeds. Het onderwijs moet aansluiten op deze veranderingen. Sinds 2006 zijn de meeste onderwijsdoelen hetzelfde gebleven. Aanpassing is dus nodig. Dat heeft gevolgen voor iedereen in de school. 

De kerndoelen voor het po en de laagste klassen van het vo worden aangepast. Ook de eindtermen voor de bovenbouw van het vo. Hierdoor wordt de aansluiting van po naar vo verbeterd. Een eindterm beschrijft de kennis en ervaring die een leerling aan het eind van iedere vo-school moet hebben.

Aanpassing kerndoelen

Kerndoelen zijn de wettelijke doelen om te leren op school. Het zijn beschrijvingen van de onderwijsinhouden. De kerndoelen zijn nu nog niet duidelijk genoeg. Door dit duidelijker te maken kan er op school beter les gegeven worden. Dit is een onderdeel van het Masterplan basisvaardigheden, maar het gaat om kerndoelen voor alle leergebieden. 

De kerndoelen voor het basisonderwijs, speciaal (basis)onderwijs en de onderbouw van het voortgezet (speciaal) onderwijs zijn uit 2006. Deze moeten dus vernieuwd worden.

Nieuwe kerndoelen voor Nederlands en rekenen-wiskunde

Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) past de kerndoelen Nederlands en rekenen-wiskunde aan. Dit doet SLO samen met leraren, experts, wetenschappers en andere organisaties. In september 2023 is het pakket van conceptkerndoelen voor Nederlands en rekenen-wiskunde aangeboden. In het jaar erna zijn de kerndoelen uitgeprobeerd op scholen en aangescherpt. Het nieuwe pakket is in oktober 2024 gedeeld met de Tweede Kamer. Lees de conceptkerndoelen op de website van SLO. De definitieve kerndoelen worden in het voorjaar van 2025 gedeeld.

Nieuwe kerndoelen voor burgerschap en digitale geletterdheid

Digitale ervaring (geletterdheid) en burgerschap zijn heel belangrijk in de samenleving. Deze komen dan ook in aangepaste onderwijsdoelen terug. SLO is deze nieuwe kerndoelen voor burgerschap en digitale geletterdheid aan het ontwikkelen. Deze kerndoelen staan nu nog niet in het curriculum. De conceptkerndoelen zijn in maart 2024 aangeboden. Op dit moment worden ze uitgeprobeerd op scholen. Medio 2025 worden de kerndoelen aangescherpt en wordt het nieuwe pakket aangeboden.

Vernieuwing andere kerndoelen

Ook de kerndoelen Engels, andere moderne vreemde talen, mens en maatschappij, mens en natuur, bewegen en sport, en kunst en cultuur worden vernieuwd. De conceptkerndoelen zijn in november 2024 aangeboden aan het ministerie van OCW. Vanaf januari 2025 worden deze kerndoelen in de scholen getoetst. Eind 2025 worden de kerndoelen aangescherpt en wordt het nieuwe pakket aangeboden.

Aanpassingsproces kerndoelen

Er zijn op dit moment 58 kerndoelen. Het is belangrijk dat er meer focus komt op lezen, schrijven en rekenen. Daarom komen er straks minder kerndoelen en komt er meer samenhang tussen de kerndoelen. Na het testen van de concept-onderwijsdoelen in de praktijk, worden de vernieuwde kerndoelen opnieuw aangeboden aan de Tweede Kamer. Daarna start het vastleggen in wet- en regelgeving. Tijdens dat proces kunnen scholen al beginnen met zich voorbereiden op het gebruik van deze nieuwe kerndoelen. Hoeveel tijd scholen daarvoor nodig hebben, hangt af van hoeveel er voor de scholen verandert. 

Aanpassing eindtermen bovenbouw vo

Een eindterm beschrijft de kennis, vaardigheden en ervaringen die een leerling aan het eind van iedere vo-school moet hebben. In 2022 is de aanpassing van eindtermen begonnen. SLO is gestart met de vakken Nederlands, alle andere talen, wiskunde, maatschappijleer en de natuurwetenschappelijke vakken. Deze zijn inmiddels bijna allemaal in concept opgeleverd. Op het platform actualisatie examenprogramma’s staat de voortgang van de vakken:

• Nederlands;
• wiskunde;
• moderne vreemde talen;
• maatschappijleer;
• natuurwetenschappelijke vakken;
• Fries;
• Klassieke talen.

Aanpassen referentiekaders taal en rekenen

De referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen bepalen wat leerlingen in po, vo en mbo moeten kennen en kunnen als het om taal en rekenen gaat. Alle referentieniveaus samen vormen het referentiekader taal en rekenen. Ook dit referentiekader moet worden aangepast. Er is nog niet besloten wat er precies met het referentiekader moet gebeuren. SLO adviseert hierover als de nieuwe conceptkerndoelen Nederlands en rekenen-wiskunde klaar zijn en als de eindtermen voor Nederlands en wiskunde klaar zijn.

Taken van de wetenschappelijke Curriculumcommissie

De wetenschappelijke Curriculumcommissie geeft de minister en de Tweede Kamer onafhankelijk advies over de aanpassing van het curriculum. Deze commissie is in 2020 op verzoek van de Tweede Kamer gestart en is ingesteld tot eind 2024.

Deze commissie heeft inmiddels een aantal adviezen gegeven en verdiepende studies uitgevoerd. De publiekssamenvattingen van deze adviezen en verdiepende studies zijn via de links hieronder te lezen:

• Tussenadvies 1 'Kaders voor de toekomst' 
• Tussenadvies 2 'Doel en ruimte'
• Tussenadvies 3 'Examenprogramma's in perspectief'
• Tussenadvies 4 'Structuur en regelmaat'
• Verdiepende studie 'Kaders voor kansen'
• Verdiepende studie 'Samenhang in het curriculum'
• Tussenadvies 5: A ‘Kerndoelen in ontwikkeling’ en B ‘Curriculumonderhoud organiseren’
• Tussenadvies 5C: Kerndoelen in ontwikkeling. Reflecties op de leergebieden Burgerschap en Digitale geletterdheid

Eind 2024 zorgt de commissie voor een eindadvies. Dat advies gaat ook over de eerste concepteindtermen. Alle adviezen worden meegenomen bij het aanpassen van het curriculum.