Staat van radio in Nederland
Muziek en radio zijn een vast onderdeel van het dagelijks leven van miljoenen Nederlanders. Digitale radio, streamingdiensten, podcasts en sociale media hebben de manier hoe we luisteren naar muziek, entertainment of nieuws flink veranderd. We zitten volop in de overstap van analoge radio via FM naar digitale radio via DAB+. Tegelijkertijd blijft landelijke FM-radio op dit moment de meest-beluisterde vorm van radio via de wekkerradio, in de auto of op het werk.
Op deze pagina vindt u meer informatie over hoe het radiolandschap in Nederland is opgebouwd.
Uitkomsten van de Nederlandse landelijke radioveiling
Negen commerciële radiostations gaan tot 2035 landelijk uitzenden. Minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) heeft op 7 juli 2023 de resultaten bekendgemaakt van de Nederlandse landelijke radioveiling. De negen commerciële radiostations hebben vergunningen gewonnen om vanaf 1 september 2023 tot en met 2035 landelijk uit te zenden. De veiling heeft in totaal 152,8 miljoen euro opgebracht.
Commercieel of publiek
In Nederland zijn er publieke en commerciële omroepen. Elke omroep heeft zijn eigen taak of identiteit.
De publieke omroepen maken programma’s die worden uitgezonden op de publieke radio- en televisiezenders. Zij bepalen de inhoud van de programma’s en zijn daar ook verantwoordelijk voor. Publieke omroepen worden gefinancierd uit publieke middelen.
Commerciële omroepen krijgen geen overheidsgeld. Ze hebben een winstoogmerk en krijgen geld uit reclame- en sponsorinkomsten.
Radio in lagen: landelijk, niet-landelijk en lokaal
Commerciële en publieke omroepen kunnen in Nederland landelijk, niet-landelijk (regionaal) of lokaal uitzenden. Zij hebben daarvoor toestemming nodig van het Commissariaat voor de Media en moeten zich houden aan onder andere de regels van de Mediawet en de Telecommunicatiewet.
Landelijke omroepen zenden in principe uit door heel Nederland. Niet-landelijk omroepen zijn gericht op specifieke provincies of regio’s. Dat betekent onder meer een verplicht deel van de zendtijd wordt besteed aan programma's gericht op de specifieke regio waar het programma wordt uitgezonden.
Lokale omroepen zenden op dit moment voornamelijk uit via de analoge FM voor een of enkele gerichte gemeenten in Nederland. Met de komst van een zogeheten ‘digitale lokale laag’, komt er de mogelijkheid voor deze lokale partijen om in de toekomst ook digitaal uit te gaan zenden. Dit kan dan via kleinere digitale uitzendgebieden, ook wel bekend als allotments.
Door dit gevarieerde aanbod kunnen luisteraars het diverse aanbod aan radioprogramma’s vinden die aansluiten op hun behoefte.
Veilingen van vergunningen voor commerciële radio
Voor hun uitzendingen maken omroepen gebruik van FM- en/of in DAB+-frequenties. Het recht om voor een bepaalde periode met die frequenties uit te zenden, wordt vastgelegd in een vergunning.
Omdat er meer vraag dan aanbod is voor de frequentieruimte bestemd voor commerciële radio, is de regel dat vergunningen voor commerciële radio worden geveild. De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur voert als onderdeel van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat deze veilingen uit en houdt toezicht op de naleving van de regels voor deze vergunningen.
Bij een veiling kunnen alle partijen die aan de voorwaarden voldoen meedingen op de beschikbare frequenties. Daarmee is een veiling de meest transparante en eerlijke manier om de schaarse frequentieruimte te verdelen.
In 2023 zijn de landelijke commerciële FM en DAB+ -frequenties voor omroepen geveild. Het voornemen is om ook de frequentieruimte voor niet-landelijke en lokale commerciële omroepen via een veiling te verdelen. Om de overstap van analoge FM-radio naar digitale radio via DAB+ te versterken, worden FM-vergunningen indien mogelijk gekoppeld aan uitzendvergunningen via DAB+. Voor commerciële lokale radio geldt dat zij met het beschikbaar komen van een speciaal voor hen gecreëerde digitale laag meteen digitaal kunnen gaan uitzenden. Op die manier kunnen zij al meteen profiteren van alle voordelen die DAB+ biedt.
Meer informatie over deze veilingen volgt in de komende tijd via https://www.rdi.nl/onderwerpen/veilingen.
De kracht van digitale radio via DAB+
Digitale radio via DAB+ biedt luisteraars verschillende voordelen ten opzichte van de analoge FM. Zo heeft DAB+ een hogere geluidskwaliteit en kunnen extra diensten zoals informatie over de muziek aangeboden worden. Ook kan met DAB+ de beschikbare frequentieruimte beter benut worden, waardoor er meer zenders passen in de beschikbare ruimte. En komt er voor de luisteraard meer radio-aanbod.
Een nieuwe fase voor radio in Nederland
Met deze veilingen en de transitie van analoge naar digitale radio zorgt de overheid voor een gevarieerd radioaanbod en een radiolandschap dat klaar is voor de toekomst. Samen werken we aan een levendig en dynamisch radiolandschap voor alle Nederlanders.
Ontdekken welke rol FM nu nog speelt in het Nederlandse radiolandschap? Zie het figuur hieronder:
