Maatregelen overheid om roken te ontmoedigen

Maatregelen voor een rookvrije generatie

In het Nationaal Preventieakkoord staan maatregelen en afspraken om in 2040 een rookvrije generatie te hebben. Enkele maatregelen en afspraken zijn:

• Accijns verhogen
  De Rijksoverheid verhoogde op 1 april 2024 de accijns op tabak. Eerder gebeurde dit al op 1 april 2023. Na de verhoging kost een pakje sigaretten in 2024 gemiddeld € 11,10. Ook voor andere producten, zoals sigaren, shag, volumetabak en heatsticks gaat de accijns omhoog. 
• Vermindering verkooppunten tabak en e-sigaretten
  De verkoop van tabak en e-sigaretten wordt stapsgewijs verminderd:
  • 2023: sinds 1 juli 2023 is de online verkoop van tabak en e-sigaretten verboden. Dit verbod geldt voor:
    • binnenlandse online verkoop: Nederlandse winkels mogen geen tabaksproducten en aanverwante producten, zoals e-sigaretten, elektronische verhittingsapparaten en voor roken bestemde kruidenproducten, online verkopen aan Nederlandse consumenten;
    • grensoverschrijdende online verkoop: buitenlandse winkels mogen geen tabaksproducten, e-sigaretten en navulverpakkingen meer online verkopen aan consumenten in Nederland en winkels in Nederland mogen ze niet meer online verkopen aan consumenten in het buitenland.
  • 2024: sinds 1 juli 2024 is het verboden om tabak en aanverwante producten zoals bijvoorbeeld e-sigaretten, te verkopen in supermarkten en alle horeca-inrichtingen. 
    Sinds 1 januari 2024 is de grensoverschrijdende online verkoop voor de volgende producten verboden:
    • e-sigaretten zonder nicotine;
    • navulverpakkingen zonder nicotine;
    • patronen zonder nicotine;
    • elektronische verhittingsapparaten;
    • kruidenproducten die voor roken zijn bestemd.
  • 2026: e-sigaretten mogen alleen nog in speciaalzaken worden verkocht.
  • 2030: tabak mag ook niet meer worden verkocht in tankstations, maar alleen nog in gemaks- en speciaalzaken.
  • 2032: alleen speciaalzaken mogen nog tabaksproducten verkopen.
• Smaakjesverbod e-sigaretten
  Sinds 1 januari 2023 mogen vloeistoffen voor e-sigaretten alleen nog een tabakssmaak bevatten. Zoete smaken zijn verboden waardoor het voor jongeren minder aantrekkelijk is om e-sigaretten te kopen.
  Producenten van e-sigaretten mochten tot 1 januari 2024 hun bestaande voorraad verkopen; nu is de verkoop van andere smaken dan tabak helemaal verboden.  
• Verbod op click-sigaretten en andere smaken van tabak
  Sinds mei 2017 geldt voor sigaretten en shag een verbod op smaken anders dan tabak. Voor verhitte tabak geldt dit sinds 23 oktober 2023. Ook filters, (vloei)papier, capsules/hulzen en verpakkingen van sigaretten en shag mogen geen smaak- en geurstoffen meer bevatten. Dat betekent dat click-sigaretten ook verboden zijn. Sinds 20 mei 2020 is er in Nederland een verbod ingevoerd op mentholsigaretten.

Al langer bestaande maatregelen tegen roken

De afgelopen jaren heeft de Rijksoverheid al diverse maatregelen genomen om jongeren en ex-rokers te beschermen tegen de verleiding van roken:

• Neutrale verpakkingen
  Sinds 1 oktober 2020 worden sigaretten in een neutrale donkergroen-bruine verpakking verkocht.
• Rookverbod op onderwijsterreinen
  Op onderwijsterreinen is roken sinds augustus 2020 verboden.
• Geen eigen risico voor stoppen-met-rokenprogramma’s
  Sinds 2020 hanteren zorgverzekeraars geen eigen risico meer bij eerstelijns stoppen-met-rokenprogramma’s.
• Uitbreiding van rookverbod
  Het rookverbod geldt sinds 1 juli 2020 voor alle vormen van tabak. En voor de e-sigaret met en zonder nicotine.
• Sluiting rookruimtes
  Sinds 1 januari 2022 zijn rookruimtes verboden in alle sectoren. In de horeca en (semi)publieke sector waren rookruimtes al eerder verboden.
• Sigaretten en shag uit het zicht
  Sinds 1 januari 2021 zijn tabaksproducten en aanverwante producten uit het zicht gehaald bij verkooppunten. Bepaalde speciaalzaken die hoofdzakelijk rookwaren verkopen, mogen deze producten blijven uitstallen.
• Geen verkoop meer van sigaretten in de horeca
  Sinds 1 januari 2022 geldt een verbod op sigarettenautomaten in de horeca. De verkoop van sigaretten vanachter de bar in horeca met een alcoholvergunning is op basis van de Alcoholwet verboden. Op 1 juli 2024 wordt de verkoop van tabak op basis van de Tabaks- en rookwarenwet verboden in alle horeca.

Regels Tabaks- en rookwarenwet

In de Tabaks-en rookwarenwet is verder onder andere het volgende geregeld om roken te ontmoedigen:

• een rookverbod in alle openbare ruimten en de horeca;
• een leeftijdsgrens van 18 jaar voor de verkoop van tabakproducten en aanverwante producten. Dus ook de verkoop van e-sigaretten aan jongeren onder 18 jaar is verboden;
• een reclameverbod voor tabaksproducten en aanverwante producten. Voor speciaalzaken zijn een aantal uitzonderingen;
• sponsoring door de tabaksindustrie van onder andere evenementen is verboden.

Daarnaast komt er een totaalverbod op nicotinezakjes. Nicotine is namelijk verslavend en ook schadelijk voor de gezondheid.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van de tabaks- en rookwarenregelgeving. Zij houdt bijvoorbeeld toezicht op de naleving van de rookverboden en leeftijdsgrens.