Maatregelen overheid om roken te ontmoedigen

Roken vergroot de kans op verschillende soorten kanker, longziektes en hart- en vaatziekten. Jaarlijks sterven 20.000 mensen in Nederland door roken of meeroken. Met het Nationaal Preventieakkoord wil de Rijksoverheid samen met andere organisaties toe naar een rookvrije generatie in 2040. 

Maatregelen voor een rookvrije generatie

In het Nationaal Preventieakkoord staan maatregelen en afspraken om in 2040 een rookvrije generatie te hebben. Het akkoord is ondertekend door de Rijksoverheid en tientallen maatschappelijke organisaties. Een van de doelen is een ‘rookvrije generatie’ in 2040. 

Op deze pagina vindt u een overzicht van geplande of al langer bestaande maatregelen en afspraken:

Minder verkooppunten tabak en e-sigaretten

De verkoop van tabak en e-sigaretten wordt stapsgewijs verminderd:

  • 2023: sinds 1 juli 2023 is de online verkoop van tabak en e-sigaretten verboden. Dit verbod geldt voor:
    • binnenlandse online verkoop: Nederlandse winkels mogen geen tabaksproducten en aanverwante producten, zoals e-sigaretten, elektronische verhittingsapparaten en voor roken bestemde kruidenproducten, online verkopen aan Nederlandse consumenten;
    • grensoverschrijdende online verkoop: buitenlandse winkels mogen geen tabaksproducten, e-sigaretten en navulverpakkingen meer online verkopen aan consumenten in Nederland en winkels in Nederland mogen ze niet meer online verkopen aan consumenten in het buitenland.
  • 2024: sinds 1 juli 2024 is het verboden om tabak en aanverwante producten zoals bijvoorbeeld e-sigaretten, te verkopen in supermarkten en alle horeca-inrichtingen. 
    Sinds 1 januari 2024 is de grensoverschrijdende online verkoop voor de volgende producten verboden:
    • e-sigaretten zonder nicotine;
    • navulverpakkingen zonder nicotine;
    • patronen zonder nicotine;
    • elektronische verhittingsapparaten;
    • kruidenproducten die voor roken zijn bestemd.
  • 2026: e-sigaretten mogen alleen nog in speciaalzaken worden verkocht.
  • 2030: tabak mag ook niet meer worden verkocht in tankstations, maar alleen nog in gemaks- en speciaalzaken.
  • 2032: alleen speciaalzaken mogen nog tabaksproducten verkopen.

Verhoging accijns

De Rijksoverheid verhoogde op 1 april 2024 de accijns op tabak. Eerder gebeurde dit al op 1 april 2023. Ook voor andere producten, zoals sigaren, shag, volumetabak en heatsticks is de accijns verhoogd. 

Verbod op click-sigaretten en andere smaken van tabak

Sinds mei 2017 geldt voor sigaretten en shag een verbod op smaken anders dan tabak. Voor verhitte tabak geldt dit sinds 23 oktober 2023. Ook filters, (vloei)papier, capsules/hulzen en verpakkingen van sigaretten en shag mogen geen smaak- en geurstoffen meer bevatten. Dat betekent dat click-sigaretten ook verboden zijn. Sinds 20 mei 2020 is er in Nederland een verbod ingevoerd op mentholsigaretten.

Smaakjesverbod e-sigaretten

Vloeistoffen voor e-sigaretten mogen sinds 1 januari 2023 alleen nog een tabakssmaak bevatten. Zoete smaken zijn verboden waardoor het voor jongeren minder aantrekkelijk is om e-sigaretten te kopen.
Producenten van e-sigaretten mochten tot 1 januari 2024 hun bestaande voorraad verkopen; nu is de verkoop van andere smaken dan tabak helemaal verboden.  

Geen verkoop meer van sigaretten in de horeca

Sinds 1 januari 2022 geldt een verbod op sigarettenautomaten in de horeca. De verkoop van sigaretten vanachter de bar in horeca met een alcoholvergunning is op basis van de Alcoholwet verboden. Op 1 juli 2024 wordt de verkoop van tabak op basis van de Tabaks- en rookwarenwet verboden in alle horeca.

Sigaretten en shag uit het zicht

Sinds 1 januari 2021 zijn tabaksproducten en aanverwante producten uit het zicht gehaald bij verkooppunten. Bepaalde speciaalzaken die hoofdzakelijk rookwaren verkopen, mogen deze producten blijven uitstallen.

Sluiting rookruimtes

Rookruimtes zijn sinds 1 januari 2021 verboden in alle sectoren. In de horeca en (semi)publieke sector waren rookruimtes al eerder verboden.

Uitbreiding rookverbod

Het rookverbod geldt sinds 1 juli 2020 voor alle vormen van tabak. En voor de e-sigaret met en zonder nicotine.

Geen eigen risico voor stoppen-met-rokenprogramma’s

Sinds 2020 hanteren zorgverzekeraars geen eigen risico meer bij eerstelijns stoppen-met-rokenprogramma’s.

Rookverbod op onderwijsterreinen

Op onderwijsterreinen is roken sinds augustus 2020 verboden.

Neutrale verpakkingen

Sinds 1 oktober 2020 worden sigaretten in een neutrale donkergroen-bruine verpakking verkocht.

Regels Tabaks- en rookwarenwet

In de Tabaks-en rookwarenwet is verder nog het volgende geregeld om roken te ontmoedigen:

Rookverbod 

In Nederland geldt een rookverbod in alle openbare gebouwen en in de horeca;

Leeftijdsgrens van 18 jaar

Winkeliers mogen alleen tabaksproducten (en aanverwante producten) verkopen aan personen van 18 jaar en ouder. Dus ook de verkoop van e-sigaretten aan jongeren onder 18 jaar is verboden;

Reclameverbod

Het is verboden om reclame te maken voor tabaksproducten en aanverwante producten. Voor speciaalzaken zijn een aantal uitzonderingen.

Verbod op sponsoring

Sponsoring door de tabaksindustrie van onder andere evenementen is niet toegestaan.

Verbod op nicotinezakjes

Er geldt een totaalverbod op nicotinezakjes. Nicotine is namelijk verslavend en ook schadelijk voor de gezondheid.

NVWA houdt toezicht

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van de regels voor tabak en rookwaren. Zo controleert de NVWA bijvoorbeeld of ondernemers zich houden aan de leeftijdsgrens van 18 jaar.