Regeerprogramma Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: betrokkenheid burgers centraal
Een agenda voor vernieuwing en versterking van de democratische rechtsstaat en goed bestuur, slimme inzet van technologie voor overheidsdienstverlening en inzet op meer zelfredzaamheid voor de eilanden in het Koninkrijk. En blijvend herstel en perspectief voor Groningen en Noord-Drenthe. Met deze maatregelen zet het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de burger in het hele koninkrijk centraal.
Agenda voor vernieuwing van de democratie en rechtsstaat
Er is een te grote afstand ontstaan tussen de dagelijkse wereld van mensen en het systeem van de overheid. Verandering van ons bestuur en herstel van de rechtsstaat is noodzakelijk om de problemen van Nederland op te kunnen lossen. Het kabinet presenteert daarom een agenda voor vernieuwing en versterking van de democratie, de rechtsstaat, het bestuur en de controle daarop. In deze agenda krijgen grondrechten meer betekenis. Door constitutionele toetsing mogelijk te maken en het instellen van een constitutioneel hof kunnen straks wetten worden getoetst aan de Grondwet. De basis voor de grondwetsherziening die nodig is voor het constitutioneel hof wordt dit jaar gelegd. Het wetsvoorstel volgt in 2025.
Daarnaast wordt de representatieve kant van de democratie versterkt. Het kabinet gaat aan de slag met het versterken van de regionale band tussen kiezer en gekozene en zal een wetsvoorstel voor een nieuw kiesstelsel voor de Tweede Kamer indienen.
Goed bestuur
Bij het uitwerken van deze agenda stellen we mensen centraal. Dat vraagt om een meer dienstbare houding van de overheid. Goed bestuur vergt goede samenwerking: opgavegericht en met beleid en regels die werken voor mensen. Er wordt actief gezocht naar hardheden in beleid, die vervolgens worden aangepakt. Er komt ruimte om de kracht van mensen zelf te benutten; de overheid is immers niet alleen verantwoordelijk voor het functioneren van onze samenleving. Met een maatschappelijke alliantie op burgerschap worden initiatieven uit de samenleving opgehaald en waar nodig gesteund. Beleid voor mensen moet worden gemaakt met mensen. Aansluitend hierop wordt gewerkt aan een overheid die zo groot is als nodig en zo klein als mogelijk. Dat kan als de kracht van de samenleving meer benut wordt, er slimme keuzes gemaakt worden, en als er werk wordt gemaakt van het verminderen van procedures en administratie. En dat moet ook gezien de krapte op de arbeidsmarkt en de noodzaak tot bezuinigen.
Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Judith Uitermark: “Veel mensen in Nederland hebben zorgen, over of ze wel rond kunnen komen, over het vinden van een huis of de toegang tot de zorg. De overheid heeft te weinig oog gehad voor de burger en is er te weinig in geslaagd om de zorgen van mensen weg te nemen. Met deze agenda versterken we het belang van de Grondwet en van de grondrechten, verbeteren we de checks and balances in ons democratisch bestel en zorgen we dat het Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen meer in samenwerking gaan werken. Zo zorgen we ervoor dat mensen meer gehoord worden, zich geholpen voelen en meer zeggenschap hebben en nemen over zaken die hen aangaan.”
Digitalisering
Het is essentieel dat de Rijksoverheid intensiever samenwerkt met gemeente, provincie en waterschappen, van uitvoering tot beleid. Met digitaal vaardige ambtenaren aan de basis. Burgers en bedrijven hebben recht op begrijpelijke en nabije dienstverlening van de overheid. Daarvoor moet de basis op orde zijn met veilige en goed werkende systemen, juiste gegevensuitwisseling en slimme inzet van technologie zoals cloud, quantum en AI. Ook blijft het kabinet inzetten op het borgen van publieke waarden bij gebruik van nieuwe technologieën.
“Recente storingen, waar veel overheden last van hebben ondervonden, laten zien dat onze dienstverlening zonder digitalisering leidt tot stilstand, onrust en kwetsbaarheid, aldus staatssecretaris Zsolt Szabo, Koninkrijksrelaties en Digitalisering. “Daarom moeten we meer samenwerken als één overheid.”
Koninkrijksrelaties
De samenwerking in het Koninkrijk is gericht op meer zelfredzaamheid van de zes eilanden. We maken onderdeel uit van één Koninkrijk met vier autonome landen die een lange gezamenlijke geschiedenis delen. Alle landen zijn zelf verantwoordelijk voor de welvaart van hun inwoners. Daarbij benutten zij de kracht van het Koninkrijk.
Staatssecretaris Zsolt Szabo, Koninkrijksrelaties en Digitalisering: “We werken samen met de Caribische delen van het Koninkrijk aan goed bestuur en solide financiën. Bonaire, Saba en Sint Eustatius moeten daarbij een gelijkwaardig deel van Nederland kunnen zijn. Daarom brengen we de randvoorwaarden op orde die nodig zijn voor de verdere sociale, economische en infrastructurele ontwikkeling van deze eilanden. Met de autonome landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten richten we ons op goed bestuur, solide financiën, het verhogen van veiligheid en het versterken van de rechtsstaat.”
Herstel en perspectief voor Groningen en Noord-Drenthe
Groningen en Noord-Drenthe lijden al lang onder de gevolgen van de gaswinning. Daarom gaat het kabinet, koste wat kost en zo lang als nodig, door met het herstellen van schade en het versterken van woningen. Daarnaast investeert het ministerie samen met de regio in het isoleren van huizen en wordt er de komende 30 jaar gewerkt aan sociaal en economisch perspectief voor inwoners. Het kabinet legt zijn inzet vast in de Groningenwet en neemt aanvullende maatregelen waar nodig.
Staatssecretaris Herstel Groningen Eddie van Marum: “Ik ben blij dat we als kabinet blijven investeren in Groningen en Noord-Drenthe. Dit doen we om ervoor te zorgen dat iedereen een veilige woning heeft, om de geleden schade te herstellen, en ook om de bewoners toekomstperspectief te geven. Zodat Groningen en Noord-Drenthe op hetzelfde welvaartsniveau als de rest van Nederland komen.”