Burgers en een sterke rechtsstaat centraal in BZK begroting 2025
Versterking en vernieuwing van de democratie, de rechtsstaat en goed bestuur. Betere overheidsdienstverlening door slim gebruik te maken van technologie. Meer zelfredzaamheid voor de Caribische eilanden in het Koninkrijk en blijvend herstel en perspectief voor burgers van Groningen en Drenthe. Het kabinet reserveert in de begroting van 2025, € 200 miljoen voor een sterke rechtsstaat en goed bestuur en € 80 miljoen voor drie gerichte projecten in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Met bijna € 3 miljard in 2025 voor herstel in Groningen en Noord-Drenthe, houdt het kabinet vast aan de belofte aan de bewoners van deze gebieden. Met deze maatregelen zet het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de burger in het hele koninkrijk centraal.
Jaarlijks € 200 miljoen voor herstel van de democratische rechtsstaat en goed bestuur
Veel mensen in Nederland hebben zorgen over of ze wel rond kunnen komen, over het vinden van een huis of de toegang tot de zorg. De overheid is er te weinig in geslaagd om deze zorgen van mensen over hun bestaanszekerheid weg te nemen. Verandering van ons bestuur en herstel van de rechtsstaat is noodzakelijk om de problemen van Nederland op te kunnen lossen. Daarom lanceert het kabinet een agenda voor vernieuwing en herijking van de democratie, herstel van de rechtsstaat en het bestuur en de controle daarop. Dit is van belang voor het herstel van vertrouwen van burgers in de politiek en de overheid. Er is hiervoor jaarlijks € 200 miljoen beschikbaar.
Centraal in deze agenda staat het belang van de Grondwet en de grondrechten. Het kabinet maakt de komende tijd werk van de constitutionele toetsing en de oprichting van een constitutioneel hof. Zo kunnen wetten in de toekomst getoetst worden aan de Grondwet. De basis voor de grondwetsherziening die nodig is voor het constitutioneel hof wordt dit jaar gelegd. Het wetsvoorstel volgt in 2025. Ook komt er een wetsvoorstel tot invoering van een nieuw evenredig kiesstelsel voor de Tweede Kamer om de regionale band tussen kiezers en gekozenen te versterken. Een wetsvoorstel hiervoor wordt binnen een jaar ingediend bij de Tweede Kamer.
Voor het effectief aanpakken van de zorgen van burgers en het vertrouwen in de overheid is een bekwaam en dienstbaar bestuur van groot belang. Een overheid die de menselijke maat centraal stelt, luistert en zaken oplost. We houden rekening met verschillen tussen regio’s en werken opgavegericht, samen met medeoverheden, met beleid en regels die werken voor mensen. Met een maatschappelijke alliantie op burgerschap worden initiatieven uit de samenleving opgehaald en waar nodig gesteund zodat de kracht van de samenleving beter wordt benut. We sporen op waar regels van de overheid mensen onevenredig hard beknellen en pakken dat aan. Voortaan publiceren we elk jaar een rapport hardheden en oplossingen. Ook wordt werk gemaakt van een toekomstbestendige rijksoverheid, want er is minder geld beschikbaar en er is steeds meer krapte op de arbeidsmarkt. Daarom wordt het aantal Rijksambtenaren en de externe inhuur op een verantwoorde wijze teruggebracht. Daarbij worden onnodige procedures afgeschaft en administratieve verplichtingen verminderd.
Digitale zelfredzaamheid
Goed bestuur en een betrouwbare digitale dienstverlening door de overheid, vraagt om intensievere samenwerking tussen de Rijksoverheid, gemeente, provincie en waterschappen. Met digitaal vaardige ambtenaren aan de basis.
Burgers en bedrijven hebben recht op begrijpelijke dienstverlening van de overheid. Daarvoor moet de basis op orde zijn met veilige en goed werkende systemen, juiste gegevensuitwisseling en slimme inzet van technologie zoals cloud en AI. Hierbij blijft het kabinet inzetten op het borgen van publieke waarden bij gebruik van nieuwe technologieën.
€ 80 miljoen voor versterking economisch fundament Caribische eilanden
De samenwerking in het Koninkrijk is gericht op het vergroten van de zelfredzaamheid van de 6 Caribische eilanden. Bonaire, Saba en Sint Eustatius zijn onderdeel van Nederland moeten hier dan ook een gelijkwaardig deel van kunnen zijn. Om het economisch fundament van de eilanden te versterken en bij te dragen aan de zelfredzaamheid, heeft het kabinet besloten in 2025, € 80 miljoen beschikbaar te stellen voor 3 projecten: de bouw van een nieuwe haven op Saba, het verbeteren van de infrastructuur op Bonaire en vergroten van de voedselzekerheid op alle 6 de eilanden.
Voor de bouw van een nieuwe, orkaan- en toekomstbestendige haven op Saba is in 2025 en 2026 in totaal € 40 miljoen beschikbaar. Voor het verbeteren van het wegennetwerk van Bonaire, maakt het kabinet € 16 miljoen vrij. Beide projecten dragen bij aan economische zelfredzaamheid en geven een impuls aan het toerisme. Om te zorgen dat Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba op termijn minder afhankelijk zijn van import van voedsel uit het buitenland, stelt het kabinet daarnaast € 24 miljoen beschikbaar voor projecten die bijdragen aan het vergroten van de voedselzekerheid.
Naast deze 3 projecten, richt het kabinet zich op solide overheidsfinanciën en goed bestuur, omdat deze duurzaam bijdragen aan economische zelfredzaamheid. De Tijdelijke Werkorganisatie (TWO) blijft tot en met 2027 de Landen bijstaan met het op orde krijgen van solide overheidsfinanciën, een sterke overheid, goede publieke dienstverlening, economische ontwikkeling en onderwijs. In 2025 gaat het om een bedrag van € 30 miljoen. Om de veiligheid en de rechtstaat te waarborgen, ondersteunt het kabinet Aruba, Curaçao en Sint Maarten met investeringen in detentie, versterken van het grenstoezicht en de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Hier is in 2025 in totaal € 70 miljoen mee gemoeid.
Beloftes Groningen wettelijk vastgelegd
Al het gereserveerde geld voor Groningen en Noord-Drenthe blijft beschikbaar. Het herstellen van schade en het versterken van woningen, wordt koste wat kost en zo lang als nodig, doorgezet. Verder komt het kabinet in 2025 met een voorstel voor de Groningenwet. In deze wet worden de beloftes die gedaan zijn over het inlossen van de ereschuld aan Groningers en Noord-Drenten, vastgelegd. Het kabinet zal jaarlijks verantwoording afleggen over de voortgang en de geboekte resultaten in de Staat van Groningen en als het nodig is worden aanvullende maatregelen genomen. In totaal is er in 2025 ruim € 2,8 miljard beschikbaar voor een veilig Groningen met toekomstperspectief.