Wat is een cao?

Een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) is een schriftelijke overeenkomst waarin afspraken over arbeidsvoorwaarden staan. Bijvoorbeeld over loon, toeslagen, betaling van overwerk, werktijden, proeftijd, opzegtermijn of pensioen. Een cao geldt voor een grote groep mensen. 

Wie sluit een cao af

Een cao wordt afgesloten door 1 of meer werkgevers, 1 of meer werkgeversorganisaties en 1 of meer werknemersorganisaties (meestal vakbonden). Deze organisaties kunnen u vertellen of voor u een cao geldt en wat erin staat.

Afspraken in cao en wettelijke afspraken over arbeidsvoorwaarden

De afspraken in een cao zijn vaak gunstiger dan afspraken over arbeidsvoorwaarden in de wet. Zo kan het loon in een cao hoger zijn dan het minimumloon. Of krijgen werknemers meer vakantiedagen dan het wettelijke minimum.

De afspraken in een cao mogen nooit in strijd zijn met de wet. Bijvoorbeeld met het Burgerlijk Wetboek (BW) en de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag. In de cao mag dus geen lager loon staan dan het minimumloon of minder vakantiedagen dan in het BW. Ook kan een wet, bijvoorbeeld het BW, bepalen dat bij cao van wettelijke regels mag worden afgeweken. 

2 soorten cao’s

Er bestaan 2 soorten cao’s:

• Bedrijfstak-cao

  Dit is een collectieve afspraak die binnen een sector geldt. Een bedrijfstak-cao wordt afgesloten tussen 1 of meer werkgevers of werkgeversorganisaties en 1 of meer werknemersorganisaties. De cao geldt alleen voor de bedrijven en werknemers die zijn vertegenwoordigd door de partijen die de cao hebben afgesloten.

• Ondernemings-cao

  Deze collectieve afspraak geldt binnen een bedrijf. Een ondernemings-cao wordt afgesloten tussen een werkgever en 1 of meer werknemersorganisaties.

Algemeen verbindend verklaring (AVV)

Partijen met een bedrijfstak-cao kunnen de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) vragen of de cao voor de gehele bedrijfstak kan gelden. Zo’n cao wordt dan algemeen verbindend verklaard. Horen werkgevers niet bij de cao-partijen, maar vallen zij wel onder de bedrijfstak? Dan moeten zij zich aan de algemeen verbindend verklaarde cao-bepalingen houden en deze op hun werknemers toepassen.
Bijna alle bedrijfstak-cao's zijn algemeen verbindend verklaard. Daardoor vallen veel werkgevers onder een cao. Een werkgever kan soms om vrijstelling (dispensatie) vragen van de algemeen verbindend verklaring.

Op de website over cao's van het ministerie van SZW kunt u zien of een cao algemeen verbindend is verklaard.  En per welke datum dat het geval is.

Cao gaat voor op individuele arbeidsovereenkomst

De afspraken in een cao gaan voor op de afspraken in een individuele arbeidsovereenkomst. Heeft u een individuele arbeidsovereenkomst gesloten met uw werkgever? Dan mogen de bepalingen in uw contract niet nadelig afwijken van de bepalingen uit de cao. Vallen de afspraken voor u als werknemer gunstiger uit? Dan mag afwijken wel.  

Geen cao

Als er geen cao's of eigen regelingen zijn, maakt u samen met uw werkgever afspraken over uw arbeidsvoorwaarden. Hierbij gelden de algemene regels van de arbeidswetgeving. Deze staan onder andere in de Wet minimumloon, de Arbeidstijdenwet, de Arbeidsomstandighedenwet, de Wet arbeid en zorg en in het Burgerlijk Wetboek. Het is verstandig deze afspraken schriftelijk vast te leggen in een individuele arbeidsovereenkomst, maar dat is niet verplicht.

Aanmelden, wijzigen of opzeggen van een CAO en verzoek tot AVV

CAO-partijen zijn verplicht de minister van SZW mee te delen wanneer zij een cao gesloten, gewijzigd, of opgezegd hebben. Zo blijft de minister op de hoogte van de loon- en arbeidsvoorwaardenontwikkeling in Nederland. Nadat deze melding is bevestigd (dit heet ook wel ge-kvo’d) treedt de aangemelde of gewijzigde cao in werking. Bij bedrijfstak-cao’s kan verzocht worden om algemeen verbindend verklaring van (een deel van) de cao. 

Wilt u op de hoogte blijven van de actuele zaken van cao aanmeldingen, avv-procedures en verplichtstellingsprocedures? Of bent u geïnteresseerd in de uitkomsten van verschillende cao-onderzoeken? Meld u aan voor de nieuwsbrief UAW.