Ga direct naar inhoud

Staatloosheid

Staatloos zijn betekent dat geen enkel land volgens zijn wetgeving de betrokkene als zijn onderdaan beschouwt. Op 31 mei 2022 is hierover een nieuw wetsvoorstel door de Tweede Kamer aangenomen. Staatlozen die niet met documenten kunnen aantonen dat zij staatloos zijn, kunnen een uitspraak van de rechter krijgen over hun status. Vastgestelde staatloosheid geeft aan deze mensen meer rechten.

Meer rechten bij vastgestelde staatloosheid

Mensen die hun staatloosheid kunnen laten registreren in de Basisregistratie Personen (BRP) kunnen:

  • een reisdocument aanvragen;
  • via een versoepelde regeling Nederlander worden. Zij kunnen dan na 3 jaar legaal verblijf de Nederlandse nationaliteit aanvragen, tegen lagere kosten.

Laten vaststellen staatloosheid

Er komt een vaststellingsprocedure voor staatloosheid. Deze komt er voor mensen die stellen staatloos te zijn, maar die dit niet kunnen aantonen. Zij kunnen aan de rechter vragen een uitspraak te doen over hun staatloosheid. Met die uitspraak staat hun status dan vast. Beoordeelt de rechter hen als staatloos, dan kan betrokkene vervolgens de rechten krijgen die aan staatloosheid zijn verbonden.

Illegale staatloze vreemdelingen

Illegale vreemdelingen die staatloos zijn krijgen geen verblijfsrecht omdat zij staatloos zijn. Staatloosheid op zich is geen reden voor een verblijfsvergunning. Staatlozen kunnen wel net als andere vreemdelingen een verblijfsvergunning krijgen als zij aan de voorwaarden voldoen. Is er geen enkel land dat de staatloze wil terugnemen? Dan kan die persoon een speciale verblijfsvergunning (buitenschuldvergunning) krijgen.

Nationaliteit onbekend

De vermelding nationaliteit onbekend in de BRP is niet hetzelfde als staatloosheid. De meeste vreemdelingen van wie de nationaliteit onbekend is hebben namelijk wel een nationaliteit. Zij hebben alleen geen documenten om dat te bewijzen. Deze mensen hebben meestal wel een verblijfsvergunning.

Geregistreerde staatlozen in Nederland

In Nederland zijn nu zo'n 6.000 mensen als staatloos geregistreerd in de Basisregistratie Personen (BRP). Dat is maar een deel van de 30.000 personen van wie de nationaliteit onbekend is in de BRP. Onder de geregistreerde staatlozen zijn bijvoorbeeld Molukkers, en personen uit Syrië, Libanon, de Verenigde Arabische Emiraten en Saoudie Arabië. De groep staatloze Molukkers is overigens wettelijk gelijkgesteld aan Nederlanders. Zij hebben volgens de Faciliteitenwet een bijzondere positie.

Documenten