Sinds 2015 is de wolf terug in Nederland. De komst van dit beschermde roofdier zorgt voor vragen en soms dilemma’s. De Nederlandse maatschappij zoekt naar manieren om mens en wolf met elkaar te laten samenleven.
Wennen aan de wolf
De terugkeer van de wolf in Nederland roept verschillende reacties en emoties op. Zo vragen sommigen zich af of er in Nederland wel genoeg ruimte is voor de wolf, hoe je vee en dieren die op het erf leven, zoals schapen, geiten, jonge paarden en runderen, kunt beschermen. En wat je moet doen als je een wolf tegenkomt. Anderen wijzen op de voordelen van de wolf voor de natuur. Zo zorgt zijn aanwezigheid voor een gezondere populatie reeën, wilde zwijnen en edelherten.
Overheid: samenleven met de wolf
Het beleid van de overheid is erop gericht om mens en wolf met elkaar te laten samenleven. Denk aan:
maatregelen stimuleren om vee en dieren die op het erf leven te beschermen.
mensen informeren wat te doen als ze een wolf tegenkomen.
de wolvenpopulatie goed in de gaten houden.
Provinciale afspraken over terugkeer wolf
De provincies zijn verantwoordelijk voor de bescherming van de wolf en het beleid hierover. In 2019 hebben de 12 provincies in het interprovinciaal wolvenplan afgesproken hoe zij omgaan met wolven in Nederland. Dit gaat bijvoorbeeld over het voorkomen of beperken van schade door wolven, de afhandeling van schade door wolven en het monitoren van de wolvenpopulatie. De provincies werken aan de actualisatie van het wolvenplan. De afspraken uit het huidige wolvenplan blijven van kracht totdat het nieuwe plan er is.
Maatschappelijke dialoog over wolf
De Raad voor Dierenaangelegenheden heeft op verzoek van de Rijksoverheid een maatschappelijke dialoog uitgevoerd over hoe mensen en wolven samen kunnen leven. Onderwerpen van gesprek zijn geweest:
angstgevoelens van mensen voor de wolf;
positie van de wolf in de Nederlandse natuur;
bescherming van vee en dieren die op het erf leven tegen de wolf.
Wolven en mensen kunnen goed naast elkaar leven. Gezonde wolven die niet door mensen worden geprovoceerd of gevoed, vormen geen bedreiging.
Wolven zijn schuwe dieren en vermijden van nature contact met mensen. Dit betekent niet dat wolven onmiddellijk vluchten zodra ze een mens zien. Als wolf en mens elkaar tegenkomen, trekt de wolf zich (na een tijdje) meestal rustig terug.
Jonge wolven die op zoek zijn naar een nieuw territorium, lopen wel eens door bewoond gebied. Ook zij vormen normaal gesproken geen bedreiging voor mensen, als ze met rust gelaten worden.
Het is belangrijk om wolven niet te voeren of op andere manieren te laten wennen aan contact met mensen. Dat verandert het natuurlijk gedrag van de wolf. Hij gaat contact dan niet meer uit de weg en zoekt het zelfs op.
De terugkeer van de wolf kan een positief effect hebben op de natuur. Voorbeelden hiervan zijn:
Populaties van reeën, zwijnen en herten worden gezonder omdat een wolf vooral zwakkere en zieke dieren doodt.
Raven, vossen, rode wouwen, zeearenden en aaskevers eten graag van de prooiresten die de wolf achterlaat.
Kwetsbare planten en bomen krijgen weer een kans, omdat herten en reeën zich meer verplaatsen en minder gebied kaal grazen.
De wolf jaagt vooral op wilde dieren. Helaas worden soms ook koeien, schapen of geiten gepakt. Een aanval op vee is voor de betrokkenen heel heftig en verdrietig.
Op de site van BIJ12 staat hoe veehouders een schademelding kunnen doen als een wolf hun dieren heeft aangevallen.
Een goed geplaatst hek van draad (met stroom) kan een wolf tegenhouden en beschermt zo het vee.
In Drenthe, Gelderland en Friesland kunnen schapen- en geitenhouders subsidie aanvragen voor maatregelen om schade door wolven te voorkomen. Op de website van de provincie staat meer informatie over de voorwaarden.
In deze drie provincies is ook een wolvenconsulent aangesteld om veehouders te informeren over schadepreventie. Bekijk het wolvenbeleid per provincie.
Op meerdere plekken in Nederland leven wolven. De meeste waarnemingen komen uit de provincies Drenthe, Friesland, Overijssel, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg.
In Europa is afgesproken dat bedreigde, unieke inheemse soorten bescherming verdienen. De wolf is daar één van. De bescherming betekent dat een wolf niet mag worden verstoord, gevangen of gedood.
Voor individuele ‘probleemwolven’ is een uitzondering mogelijk. Bijvoorbeeld als de wolf lijdt aan hondsdolheid of agressief is.
Dat kan. Meestal merkt u niets van de aanwezigheid van een wolf. Wolven mijden mensen van nature. Voor het omgaan met wilde dieren zoals de wolf gelden een paar belangrijke basisregels. Lees meer hierover op: Wat moet ik doen als ik een wolf tegenkom?
U kunt uw hond uitlaten in een gebied waar wolven komen. Het is verstandig (en meestal ook verplicht) om uw hond aan te lijnen. Loslopende honden kunnen door wolven worden gezien als indringer die moet worden verjaagd.
De provincie moet mensen beschermen tegen een individuele, aanvallende wolf (‘probleemwolf’). Het dagelijks bestuur van de provincie (Gedeputeerde Staten) kan daarvoor maatregelen toestaan of nemen.
Is er een acute dreiging voor de mens, dan kan ook een burgemeester ingrijpen. Een burgemeester kan dat doen op basis van de Gemeentewet.
