Kabinet: oorlog in Oekraïne is nieuw tijdperk voor NL en de EU
Nederland zet in op een sterke Europese Unie die slagvaardig kan optreden in een steeds onvoorspelbaarder wereld. Een Unie die zijn economische macht effectief kan inzetten om zijn belangen te verdedigen. En die ook militair voor zichzelf kan opkomen. Dat is de kern van het Nederlandse buitenlandbeleid de komende jaren.
Sterke samenwerking in Europa is en blijft voor Nederland de belangrijkste manier om te werken aan stabiliteit in de wereld. Dat is essentieel voor onze vrijheid, veiligheid en welvaart.
De oorlog die nu in Oekraïne woedt, zet die stabiliteit onder druk. Sinds die tijd is de wereld totaal veranderd. De strijd is niet alleen een bedreiging voor de inwoners van Oekraïne, maar voor de veiligheid wereldwijd. En dus ook voor die van Nederland.
Tegen deze achtergrond schrijft het kabinet aan de Tweede Kamer hoe het Nederlandse buitenlandbeleid er de komende jaren uitziet.
Trend
De Russische invasie in Oekraïne zet de schijnwerpers vol op een trend die al langer zichtbaar was: de wereldorde is onherroepelijk aan het veranderen. Machtsverhoudingen verschuiven. Grenzen die we kennen sinds het einde van de Koude Oorlog, zijn geen gegeven meer. Het tijdperk dat de Verenigde Staten als enige supermacht de wereldorde konden handhaven, is voorbij.
‘De EU moet steviger opkomen voor zichzelf en de waarden waar we voor staan,’ zegt minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken.
‘De eensgezinde en krachtige reactie op de Russische invasie laat zien dat we in korte tijd belangrijke stappen hebben gezet.’
Internationaal slagvaardig
Volgens het kabinet is het essentieel dat de EU slagvaardig kan optreden als zij wordt uitgedaagd. Bijvoorbeeld als de Unie te maken krijgt met spionage, een cyberdreiging of economische dwang door landen buiten de EU.
Daarom wil Nederland, samen met onder meer Duitsland, dat de EU op buitenlands gebied vaker besluiten neemt op basis van een gekwalificeerde meerderheid. Bijvoorbeeld bij het opleggen van Europese sancties en de inzet van civiele missies. Dan kan een besluit niet meer worden tegengehouden door één lidstaat die het er niet mee eens is. Het stelt de EU in staat sneller en daadkrachtiger haar economische macht te gebruiken.
Omdat sancties voor de EU een belangrijk middel zijn om internationaal veranderingen af te dwingen, breidt Nederland zijn eigen sanctiecapaciteit uit: er komen landenexperts bij die bewijspakketten samenstellen, zodat sancties ook echt effectief zijn.
Militair volwassen
De NAVO blijft de hoeksteen voor de Europese verdediging. Maar de EU moet zelfstandiger kunnen handelen op het gebied van veiligheid en defensie. Ook moet de samenwerking tussen de EU en de NAVO worden versterkt. Dat vraagt ook om een bijdrage van Nederland.
Het kabinet investeert daarom fors in de krijgsmacht: de defensie-uitgaven groeien met 26%. Dat betekent 3 miljard euro per jaar structureel erbij. Het kabinet onderzoekt nog of aanvullende investeringen nodig zijn.
Ook steunt het kabinet het voorstel voor de ontwikkeling van een snelle EU interventiemacht. Die is nodig om de EU in staat te stellen snelle en stevige militaire missies uit te voeren.
Strategisch onafhankelijk
De komende jaren maakt Nederland zich hard voor een Europa dat minder afhankelijk is van andere landen op het gebied van strategisch belangrijke grondstoffen, productiefaciliteiten en energie.
‘De invasie in Oekraïne maakt glashelder hoe belangrijk het is dat we snel onze energie-afhankelijkheid van Rusland afbouwen,’ schrijft het kabinet.
Daarnaast steunt Nederland de ontwikkeling van een eigen, innovatieve Europese tech-industrie. Nederland investeert de komende jaren in grootschalige Europese ontwikkelprojecten op het gebied van cloud-infrastructuur, micro-elektronica en waterstof. Ook zet Nederland in op wetgeving die moet leiden tot de productie van halfgeleiderchips op Europese bodem.
Mensenrechten
Nederland zet zich wereldwijd in voor de rechtsstaat en de bescherming en bevordering van mensenrechten. Want mensenrechten zijn onlosmakelijk verbonden met veiligheid, ontwikkeling en stabiliteit in de wereld.
De komende periode wil Nederland extra inzetten op vergroten van de veiligheid van mensenrechtenverdedigers en journalisten. Ook de aanpak van straffeloosheid krijgt meer aandacht: Nederland blijft actief strijden voor gerechtigheid voor de slachtoffers van grove mensenrechtenschendingen.
Corruptie is een vorm van machtsmisbruik die in steeds meer landen bedreiging vormt voor de stabiliteit, welvaart en veiligheid. De komende jaren maakt Nederland zich daarom hard voor het oprichten van een internationaal anti-corruptiehof. Dat moet mensen die zich aan corruptie schuldig maken, ter verantwoording kunnen roepen.